Finansçılar yükseliş trendlerinde düzeltme (correction) denilen olguyu bilir. Herhangi bir spekülatif hareketten sonra kârı yeterli bulanlar bunu gerçekleştirmek için satış yapar. Bu da fiyatlarda belli bir düşüş getirir. Zaman zaman petrol fiyatlarındaki düşüşün bir nedeninin bu olduğu malum. Yani artışın ardında spekülatif güdüler de var. Bu arada OPEC ülkeleri, özellikle Suudi Arabistan ve Kuveyt petrol üretimlerini artırıyor. Ancak bunların hiçbiri artışı engelleyemiyor.Peki neden? Temel nedeni, dünyadaki yüksek büyüme trendi. Geçen yıl dünya ekonomisinin yüzde 5 büyümesi son otuz yılın rekoruydu. Otuz yıl önce yine böylesi bir rekor karşısında petrol fiyatları patlayınca, dünya birdenbire durgunluğa girivermişti. Bu yıl yüzde 4 büyüme bekleniyor. Yani tırmanış engellenemeyebilir. Ancak asıl büyümeyi sağlayan ne ABD, ne de Avrupa. Bunun arkasında Çin ve bir ölçüde Hindistan var. Asya ülkelerinin hızlı büyümeleri artan petrol talebinin neredeyse yarısını oluşturuyor.Ortadoğu'daki kargaşa ve siyasal belirsizlikler de fiyatları etkiliyor. Özellikle Irak'taki gelişmeler. Üstelik bir de petrol stoklarındaki azalış ve dağıtım kanallarındaki tıkanıklıklar var.Petrol fiyatları durdurulamayıp varili 80 doları aşarsa ne olacak? Acaba dünyada bir maliyet enflasyonu mu oluşacak, global bir durgunluk mu, yoksa her ikisi mi gözlenecek? Kimine göre yüksek petrol fiyatı sağlıklı. Rusya ve çevresindeki petrol üreten birçok ülke ile Arap ülkeleri zenginleşiyor. Venezüella ya da Nijerya gibi sorunlu ülkeler de ferahlıyor. Kaldı ki, yüksek petrol fiyatı petrol dışı enerji kaynaklarını daha ekonomik hale getiriyor. Öte yandan, durgunluk olasılığı nedeniyle ABD'de izlenecek gevşek faiz politikasının dünyada olumlu bir hava yaratma olasılığı var. Kimilerine göre ise artışlar vahim. Petrol ithal eden gelişmekte olan ülkelerin cari işlemler sorunuyla maliyet enflasyonunu bir arada yaşamaları olası. Bazıları da petrol fiyatlarındaki artışın borsalarda getiriyi düşüreceğini (Yeni Zelandalı Prof. Ben Jacobsen) savunuyor. Üstelik yakın bir tarihte petrol fiyatlarında düşüş beklenmiyor. Çünkü talepteki artışın yanı sıra arzda da artış umudu yok. Talebin karşılanması için günlük 85 milyon varillik arza ve önlem için de günlük 1.5 milyon varile gereksinim var. Bunların gerçekleşmesi ise için de birkaç yıllık araştırma dönemi gerek.Her şeye rağmen Çin'de yavaşlama gözleniyor. Yani orta vadede talep gevşeyebilir. Ancak fiyatlar yine de 80 doları aşarsa, bu global bir maliyet enflasyonundan çok, global durgunluk getirebilir. Çünkü hemen her ülkede 30 yıl öncesine göre daha sıkı mali ve parasal disiplin uygulanıyor.Türkiye'ye gelince. Ne zaman petrol fiyatı yükselse başımıza bir dert açılmıştır. İnşallah fiyatlar düşüşe geçer. hgunes@milliyet.com.tr Petrol fiyatları tekrardan tırmanışa geçti ve fiyatlar pazartesi günü 60 doları aştıktan sonra bir ölçüde gevşedi. Aslında fiyatlar mehter alayı gibi. İki ileri bir geri. Ama sonunda hep yükselmiş oluyor.
