Kimine göre PKK terörünün ardında ABD var. Kimine göre de Avrupa. Gerçekten PKK'nın arkasındaki desteği bilmiyoruz. Ancak terörün özgürlük sorunlarıyla ilişkisi biliniyor. Bir başka etmen de yoksulluk. Yoksullar durumlarına tepkiyle ya da başka bir bahaneyle isyan ediyor ve topluma zarar veriyor. ABD'de 11 Eylül sonrası yoksulluk-terör ilişkisine ilgi arttı. Birçok araştırma yoksulluğun olduğu ülkelerde askeri müdahalelerin ve iç savaşların arttığını, terör olasılığının da yükseldiğini gösteriyor. Öte yandan, zengin ve istikrarlı ülkelerde teröre daha az rastlanıyor, ama ülke zengin olsa bile, halkın büyük kısmı yoksulluk çekiyorsa terör yine baş gösteriyor.Bununla beraber, Alberto Abadie adlı bir bilim adamı geçen ay yayımlanan araştırmasında (Yoksulluk, Siyasal Özgürlükler ve Terörün kökeni:NBER) yoksulluğun arttığı ülkelerde terör olasılığının artmadığını, asıl, özgürlüklerin sınırlı olduğu ülkelerde teröre daha fazla rastlandığını savunuyordu. Üstelik Abadie bunu nicel verilerle desteklemeye çalışıyor. Malum, terörün dini imanı yok. Ama terörün ulusal ve uluslararası nitelikli olanı var. 2003 yılında 240 uluslararası, 1536 da ulusal nitelikli terör olayı yaşanmıştı. Uluslararası terör genellikle zengin ülkelere tepkiden kaynaklandığından daha çok şöhretli kişilere veya ülke malına saldırılardan oluşuyor. Abadie analizlerinde, Dünya Bankası'nın kişi başına GSYİH rakamlarını, BM beşeri kalkınma endeksini ve gini katsayısını kullanıyor. Aynı zamanda, siyasal özgürlükler endeksiyle ve ülkedeki parçalanmayı gösteren dil, din ve mezhep farklılıklarını ele alıyor. Bütün bu analizler sonunda kişi başına milli gelirin terörle ilişkisi olmadığı, aksine zengin ülkelerde siyasal özgürlüklerin daha yaygın olması nedeniyle terörün oluşmadığı sonucuna varıyor. Ancak siyasal özgürlüklerin düzeyiyle terör arasındaki ilişkinin belirgin olmadığını da itiraf ediyor.. Abadie'de, ülkelerdeki özgürlük düzeyinin yüksek, orta ve düşük diye sınıflandırıldığında ilişkinin yapısının değiştiği kanısı var. Özellikle orta düzeydeki ülkelerde diğerlerinden daha fazla terör yaşandığına işaret ediliyor. Özgürlükler tamamıyla baskı altına alındığında terör sindirilebilse de, orta düzeydeki özgürlüğe sahip ülkelerde durum farklı; terör hemen baş gösteriyor. Siyasal istikrarsızlık, iktidarları zayıflatırken, teröre yol açıyor. Araştırmacı bunların yanı sıra, ortalama arazi eğimi, havanın sıcaklığı ve ülke büyüklüğünün bile terörle ilişkisinin olduğuna işaret ediyor. PKK terörüne gelince. Malum, en fazla dağlık bölgelerde kendini gösteriyor. Üstelik Türkiye boyutu büyük ve özgürlüklerin orta derecede olduğu bir ülke. PKK'nın dışarıyla bağlantısı olsa bile Erdoğan'ın Washington'dan talebi yetersiz. Hükümetin hem içeride özgürlüklerin yaygınlaştırılmasını istemesi gerekiyor, hem de (Abadie ne derse desin) yoksullukla mücadelesi. hgunes@milliyet.com.tr Başbakan Tayyip Erdoğan'ın Washington ziyaretinde Kuzey Irak'taki PKK konusunu dile getirdiği belirtiliyor. Uzun süredir Türkiye bu konuda ABD'den bir yanıt bekliyor, ama alamıyor.
