Tarımda ithalat giderek artıyor
Türkiye tarımda kendi kendine yeten bir ülke diye bellemişiz bir kere. Bundan 30-40 yıl önce nüfus daha azken ve beslenme daha çok tahıla dayalıyken bu doğruydu. Ama artık değil. Türkiye giderek daha fazla gıda ürünü ithal ediyor. Tarımı hala önemli sayılan bir ülke için bu can sıkıcı bir durum.
Gerçi tarımsal ürünlerin gerek üretiminde, gerekse ihracatında da artışlar (resmi) istatistiklerde gözleniyor. Mesela aşağıdaki ilk tabloda fındıkta, hububatta, tütün ve yaş meyve-sebze ihracatında ciddi biçimde artışlar olduğu anlaşılıyor.
Bununla beraber daha orta dönemli bakıldığında geleneksel tarımsal ürünlerin ihracatında düşüş, diğer kalemlerde ise artışlar gözleniyor. Bu kalemler henüz küçük ama ilerisi için potansiyel oluşturuyor. Hububat, tütün, kuru yemiş, fındık ve zeytinyağı giderek önem yitirirken, yaş meyve-sebze, kesme çiçek önem kazanıyor. Yine yetiştirme balık ile orman ürünleri ihracatı da hızla gelişiyor.
Bu konu resmi TUİK verilerinde de gözleniyor. Örneğin 2007 yılında 937 milyon dolarlık hububat ithal edip 66 milyon dolarlık ihraç edilmiş. Yine 1 milyar dolarlık yağlı tohum ithal edilip 130 milyon dolarlık ihraç edilmiş. Yaş meyve de ise ihracatımız 2.7 milyar dolar.
Ancak tarımla gıda ürünlerini karıştırmamak gerek. TUİK verilerinde 2005 yılında tarım ürünleri ihracatında çok yüksek (yüzde 29) bir artıştan sonra performansın yüzde 6’lara düştüğü gözleniyor. Öte yandan tarımsal ürün ithalatında 2006 yılında bir miktar artış olsa (yüzde 5) da 2007 yılında artış yüzde 60’a dayanmış. Bunun nedeni ise dünyadaki gıda fiyat artışları! (TUİK’ten kendi derlediğimiz tarımsal ithalat ise yüzde 26 artmış)
Böylesi küresel fiyat artışları ithalat faturasını şişirirken ihracatın da aynı oranda (olumlu) etkilenmemesi şaşırtıyor. Demek ki, bu son küresel değişim rüzgârı Türkiye’yi olumlu etkilemiyor. TUİK’ten derlediğimiz verilere göre 2007’de tarımsal ihracat yüzde 14 büyümüş.
İhracatçı Birliklerinden derlenen tabloya göre ise Türkiye’de tarımsal ihracat geçen yıl 11.4 milyar dolardı. Bu toplam ihracatın yüzde 10’unu aşıyor. Oysa TUİK verilerine göre tarımsal ihracatın toplamı 3.7 milyar dolar. Ancak biz madde bazında (ilk 24 ve bazı başka kalemler) tarımsal ihracat kalemlerini topladık ve 10.2 milyar dolara ulaştık. (İthalat da 5.5 milyar dolarda kalıyor.)
Özetle, henüz tarımda net ithalatçı değiliz. Ama giderek daha fazla tarımsal ürün ithal ettiğimiz bir gerçek. Geleneksel tarımsal ürünler yerine yaş meyve ve sebze ihracatıyla durum toparlanıyor. Hububat ve benzer ihracatta ise mevcut toprak büyüklüğü ile bu ürünleri değil ihraç etmek, üretmek bile olanaksızlaşıyor.
