Sıcak para dediğimiz kısa vadeli yabancı sermaye, ülkenin ortamına güvenerek içeriye giriyor ve dalgalı kur sistemine hasar verecek ölçüde kuru değerli hale getiriyor. Bu hemen hemen çoğu ülkede yaşanmış ve yaşanmakta olan bir olgu. Çaresi de kolay değil. Ama yok da değil.Değerlenen kur özellikle dış ticaret dengesine büyük hasar veriyor. Mesela bizde kur bugün eğer yüzde 20-30 daha düşük olsa, belki de cari işlemler sorunu yaşanmayacak. Bu nedenle sıcak para miktarının tahmin edilmesi çok önemli. Çünkü doğru tahmin yapılabilirse, Merkez Bankası o ölçüdeki dövizi piyasadan alarak sıcak paranın kuru değerlendirmesini engelleyebilir. Yani arz kadar talep yaratarak kur dengesine dönebilir. İstikrar programlarını ciddiyetle uygulayan ülkelerde iki olgu yaşanıyor. Birincisi, faizlerin yüksekliği. İkincisi de, döviz kurundaki istikrar. Malum, faizler sıkı para politikasından kaynaklanıyor. Kurdaki istikrar ise hem sıkı maliye ve para politikalarından, hem de güvenden kaynaklanıyor. Tasarrufçu TL'ye döndükçe kur da değer kazanıyor. Sıcak para ödemeler dengesindeki portföy yatırımları ve net hata-noksan kalemleri olarak biliniyor. 2003, 2004 ve 2005 yıllarının toplamında giren sıcak para net olarak 13.4 milyar doları buluyor. Bu rakam ciddi boyutta. Önceki gün Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti'nin şubat ayı itibariyle son bir yılda 19.8 milyar dolarlık sıcak para girişi olduğunu açıklaması ise daha ciddi. 2003 yılında MB gerek ihalelerle, gerek zaman zaman yaptığı doğrudan alımlarla 2.5 milyar dolar fazla döviz çekmiş. Yani alınan döviz (9.9 milyar dolar) girenden (7.5 milyar dolar) fazla. Ancak 2004 yılında MB piyasaya giren sıcak paradan 2.4 milyar dolar eksik döviz çekmiş. Nedenini bilmiyoruz. 13.4 milyar dolar Gelelim bu yıla. 2005 yılında ilk 4 ayda giren sıcak para 4.8 milyar dolar. Beş aylık tahminimiz ise 6.5 milyar dolar kadar. Ancak MB'nin çektiği ise 8.3 milyar dolar. Kısacası, MB piyasadan ciddi miktarda döviz çekmiş.Bunun yanı sıra, içeride döviz mevduatlarının bozulmasından kaynaklanan arz var. Ancak bunun kesin miktarını kestirmek güç. Çünkü parite etkileri oluyor. Üstelik ciddi bir mevduat azalışı da gözlenmiyor. Bu durumda MB'nin alımlarının yeterli olduğu düşünülebilir. Buna rağmen kur değer kazanıyor. O zaman müdahalenin miktarı artırılabilir. Gerçi geçenlerde yapılan tek günlük müdahale ile 1.7 milyar doların piyasadan alınması (bir hesaba göre 2.1 milyar dolar) olağanüstüydü.Sıcak paraya giriş vergisi de bir başka önlem. Ancak bu durumda belki vade uzar, ama yukarıda belirttiğimiz koşullar sürdüğünden sıcak para bir deliğini bulur ve o ülkeye girer. Bizim görüşümüz, şu anda MB'nin doğru bir politikayı sürdürdüğü yönünde. Miktarı ve zamanlaması konusunda zaman zaman hatalar yapsa da. MB döviz çekti 2003 2004 2005 (ocak-nisan) Portföy yatırımı (net) 2.465 8.023 2.873 Net hata-noksan 5.034 2.854 1.912 TOPLAM 7.499 10.857 4.785 STERÜLÜZASYON 9.880 8.450 8.330 (*) hgunes@milliyet.com.tr
