Bununla beraber sıcak para hakkında herkes olumsuz bir yargıya sahip değil. Mesela bazıları sıcak paranın doğrudan yabancı sermayeye lokomotif oluşturduğunu savunuyor. Hatta aniden çıkmalarını da o ülkedeki istikrarsızlığa bağlıyor. "Sen sen ol hata yapma, o da dışarı gitmesin" diyorlar. Ancak açıkça belirtelim ki, her iki tezin de haksızlığı ortaya çıktı. Sıcak paranın girdiği ülkeler hiç de sanıldığı gibi doğrudan yabancı sermaye çekemedi. Üstelik her şey yerli yerindeyken, ABDde faizler artacak diye gelişmekte olan piyasalardan yüklü çıkışlar oldu.Sıcak paranın soğutulması önerisine gelince. Açıkçası, ABD ekonomisini bile tehdit eden bu akımların tutulması mümkün değil. Küreselleşme bu akışların serbest olmasını zorunlu kılıyor. Dalgalı kur sistemi bir ölçüde otomatik bir düzenleyici olarak işlev görse de, sıcak para girişleri dış dengeye zarar veriyor. Çıkışlar da ithalatı aşırı pahalı hale getirebiliyor. Bu konuda tek yapılabilecek olan vadeli işlemlerin yoğun biçimde kullanılması. Bu konuda bir de vergi önerisi var. Tobin vergisi diye bilinen bu sistem de girişte (yani bilinerek ödenen) bir ödentiyi zorunlu kılıyor. Böylece uzun süre kalanın ortalama maliyetinda büyük fark oluşmuyor. Ancak bizce bu tür vergilerin pratikte tasarımı kolay değil. Salı akşamı ABDde tüketici güven endeksi beklenenin altında gelince bonolara alım geldi. Bu da gelişmekte olan ülkelerden para çıkışını yavaşlattı. Tabii şimdilik. Sıcak para konusu önemli. Çünkü, sıcak para ulusal parayı aşırı değerli hale getiriyor ve dış denge bozuluyor. Üstelik, aniden çıkmaya kalkınca mali piyasalarda önemli çalkantılar oluyor. 2003 2004 2005 ocak 2005 şubat FarkTL DİBS 3.669 9.686 11.004 12.923 1.919IMKB hisse sen. 7.726 15.408 17.407 18.519 1.112TL mevduat 216 465 467 575 108Toplam TL 11.611 25.559 28.878 32.017 3.139YP DIBS 1,.28 2.829 2.878 3.091 213Eurobond 2.720 984 976 922 -54YP mevduat 4.066 3.274 2.943 2.913 -30Toplam YP 15.677 7.087 6.797 6.926 129TOPLAM 15.677 32.647 35.675 38.944 3.269 Kaynak: TCMB, BDDK, TakasbankSıcak paranın miktarı konusunda son günlerde iddialardan biri de bu rakamın 39 milyar dolara tırmanmış olması. Bu konuda Dışbankın 14 Mart tarihli Makrodak raporunda rakamın nasıl bulunduğu aktarılıyor. Yukarıda sunulan bu tabloda yabancıların özellikle TLye dönerek gerek borsaya, gerekse Hazine bonolarına çok ciddi yatırım yaptığı gözleniyor.Bir süredir, ABDde faizler yükseltilecek beklentisiyle gelişmekte olan piyasalardan çıkış gerek kurda, gerekse faizlerde yükseliş yaratırken, borsada da ciddi bir iniş getiriyor. Ve 5 Mayıstaki Federal Açık Piyasa Komitesinin toplantısına dek bu dalgalanmaların süreceği anlaşılıyor. Ancak iki konu unutulmamalı. Gelişmekte olan piyasalara, faiz farkı nedeniyle, yine dönüş olacaktır. Kaldı ki, Brezilya ve Türkiye artık farklı bir lige doğru hareket etmekte. Brezilya, çok ciddi bir dış ticaret fazlasıyla IMFden kurtulabildiği için, Türkiye ise ABye üyelik perspektifiyle.Özetle, şu anda çıkıyorlar ama geri dönecekler. Belki eskisinden daha az gelecekler. Ama aynı etkiler o zaman da yaşanacak. hgunes@milliyet.com.tr YURTDIŞI YERLEŞİKLERİN YATIRIM PORTFÖYÜ (milyon USD)
