Petrol için kartlar yeniden mi dağıtılıyor?

Bundan bir süre önce Kuzey Kutbu’nu şimdiye kadarki en büyük araştırmayla tarayan ABD Jeolojik Araştırma Kurumu kutup dairesinin kuzeyinde devasa petrol ve doğalgaz rezervleri bulunduğunu açıkladı. Bu bölgedeki 90 milyar varillik petrolün yanı sıra, dünyanın ortaya çıkarılmamış doğalgaz rezervlerinin de üçte biri barınıyor. Bu rezervlerin değeri de 12 trilyon dolar ediyor.
Araştırma raporunda, dünyadaki keşfedilmemiş ve çıkarılabilir petrol ve doğalgaz rezervlerinin beşte birinin burada bulunduğu belirtiliyor. Buna göre dünyadaki petrolün yüzde 13’ü, doğalgazın yüzde 30’u ve sıvı doğalgazın yüzde 20’si bu bölgede bulunuyor.

Enerji paylaşılamıyor...
Kurum, ortaya çıkarılmamış petrol ve gaz rezervlerinin yüzde 84’ünün açıklarda, geri kalanın da kıyıya yakın yerlerde, karasularında bulunduğunu öngörüyor. Yani petrolün çoğu Alaska ve Rus kıyıları açıklarında yer alıyor. Ancak bölgede tek ülke yok. ABD, Kanada ve Rusya’nın yanı sıra bir de Norveç ve Danimarka hak sahibi. Uluslararası açık sularda çıkacak enerjinin paylaşımı da bu nedenle bir ara bir hayli sorun yarattı.
Daha önce 5 ülkenin dışişleri bakanları bir araya gelmiş ve enerji paylaşımında önceden konmuş kurallara uyacaklarını açıklamışlardı. Hatta toplantıdan önce 5 ülke arasında gelecekte büyük bir yarış olacağı tahminleri yapılıyordu. Ancak bundan iki ay önce, ABD, Rusya, Kanada, Danimarka ve Norveç’ten oluşan Kuzey Kutbu ülkeleri, buzların erimesiyle ortaya çıkacak enerji kaynaklarının paylaşımında (28 Mayıs tarihinde) anlaşmaya varıverdi.
Artık dünyada petrol dengeleri değişiyor, kartlar yeniden karılıyor. Bir yandan yeni rezervler bulunuyor, diğer yandan da yeni enerji alanları geliştiriliyor. Doğal kaynakların paylaşımı üzerinde dayanan tarih bu niteliğini koruyacak görünüyor.
Bu biçimde olaya baktığımız zaman dünyada “gaz ve petrol”ün oluşturduğu bilinen (tüketilmiş ve kalanları da kapsayan) rezerv 2.3 trilyon varil. Bunun 930 milyar varili Basra Körfezi’nde olduğuna göre, bulunan her yeni enerji kaynağı Ortadoğu’nun dünya siyasetindeki rolünü değiştirecektir.

900 milyar varillik gaz rezervi
1.4 trilyon varillik “dünya petrol” rezervinin 550 milyar varilinin tüketilmiş olduğu, geriye 850 milyar varil petrol kaldığı biliniyor. 1.4 trilyon varillik bilinen petrol rezervinin 930 milyar varili yalnızca Basra Körfezi çevresinde bulunuyor.
Üstelik bu petrolün 372 milyar varili sadece Basra Körfezi ve Kerkük civarında yer alıyor. Çevredeki rezervlerle birlikte toplam petrol ve gaz rezervi ise 456 milyar varile ulaşıyor. Daha güneyde ise (S. Arabistan ve Yemen bölgesinde) 200 milyar varillik bir rezerv daha var. Bunun yanı sıra çevrede ayrıca 250 milyar varile yakın petrol ve gaz rezervi bulunuyor.
Bu formasyonlardaki petrol miktarı ise 666 milyar varildir ki, bu miktar 1.4 trilyon varillik dünya petrol rezervinin yarısı eder. Yine 264 milyar varile eşit gaz miktarıyla, dünya gaz rezervinin üçte biri bu bölgededir. Çünkü dünya gaz rezervi bilinen ve tüketilmiş olarak hesaplandığında 900 milyar varildir.
Kısacası, kartlar yeniden karılsa bile dünya enerjisi hâlâ Ortadoğu’ya bağımlı. Üstelik Kuzey Kutbu’ndan petrol ya da doğalgaz çıkarabilmek için sera gazı salımını hızlandırıp buzulları çabuk eritmek gerekiyor. Kısacası, petrolde kartlar yeniden karılsa da Ortadoğu hâlâ merkez.