Petrol fiyatı nihayet gevşiyor

Petrolün varilinin 150 dolara yaklaştıktan sonra 130 doların altına inmesi belki de geçtiğimiz haftanın en önemli ekonomik gelişmelerinden biriydi. Unutmayalım, petrolün varilinde her 1 dolarlık oynama Türkiye’nin dış ticaret açığına 500 milyon dolarlık bir fatura olarak yansıyor. Bu da dış açığı patlatıyor.
2008 cari açık tahminleri 48-55 milyar dolar arasında değişiyor. Bu tahminler de petrolün varilinin 120-150 dolar arasında olmasına bağlı.
Eğer petrol 100 doların altına inerse dış açık da 45 milyar doların altına iner. Bununla beraber, hafta sonuna doğru petroldeki düşüş sona erdi ve yeniden yükselme eğilimine girdi. Fakat biz petroldeki bu hareketin ne denli spekülatif bir yapının içinde olunduğunu gösterdiğini düşünüyoruz.
Petrol fiyatları reel olarak 1979’daki ikinci petrol krizindeki tepe noktasından yüzde 25 daha yükseğe ulaştı. Demek ki, çok ciddi bir talep doğmuş durumda.

Spekülatif balon mu patlıyor?
Elbette ki, arzdaki esneklik yetersizliği ve Asya’dan kaynaklanan güçlü talep petrol fiyatlarındaki yükselişi destekliyor. Ama her telaffuz edilen hedef gerçekleşiyorsa ve bu kısa sürede oluşuyorsa bence spekülatif yapı egemen demektir.
Bununla beraber, şunu da belirtmekte yarar var: Petrol fiyatındaki hareketlilik 200 dolara kısa sürede gelineceğini göstermiyor. Dünyada ekonomik bir yavaşlama var ve bu da talebi düşürecektir. Bununla beraber, son düşüşün de bir düzeltme olduğu, ancak hızlı inişin, bu varlık üzerinde pozisyon taşıyanların bulunduğunu gösteriyor.
Petrol fiyatlarını tek başına dünyadaki arz ve talep üzerinden ya da spekülatif davranışları izleyerek değerlendirmek doğru olmaz. Petrol fiyatları toplam fiyat seti içinde bir eleman. Ve tabii bağımlı bir nitelik gösteriyor.

Varili 120 dolar olur mu?
Hafta sonuna doğru petrol fiyatlarının tekrardan yükselişe geçmesinde elbette ABD’den gelen olumsuz ekonomik veriler rol oynadı.
Örneğin, Amerika’da ikinci el ev satışlarının tam konut piyasasında toparlanma beklendiği bir dönemde düşmeye devam etmesi kamuoyunda şaşkınlık yarattı. Öte yandan, işsizlik başvurularının beklentilerden hızlı artması bunu büsbütün perçinledi ve yeniden karamsar duygular yayılmaya başladı.
Perşembe günü NYSE’de bir günde Freddie Mae ve Fannie Mac hisseleri yüzde 20 değer kaybetti! Otomotiv, motor ve iletişim sektörlerinde gelen düşük kârlarla DJ de yüzde 2.4 düştü.
OPEC’e göre, enerji talebi 2030’a kadar yüzde 50’nin üzerinde artış gösterecek ve petrol bu talebin yüzde 80’ini karşılamaya devam edecekti, yani arzda sıkıntı yoktu. Ama fiyatlar bir ara 150 dolara yaklaştı. Şimdi fiyatlar gevşiyor. Bu nereye kadar sürer, bilmek kolay değil. Ancak ne 100 doların altı mümkün, ne de tekrar spekülasyonla 150 dolara yaklaşması. Bu nedenle orta vadede (çok telaffuz edilen) 120 dolar akla yatkın görünüyor.