Petrol 150 doları aştığında ne olacak?

Petrol fiyatları sürekli artıyor. Kimisi bunu küresel talebe, kimisi deÄŸiÅŸen jeopolitik duruma, kimisi de spekülasyona baÄŸlıyor. 2007 yılında dünyada enerji yüzde 2.4 daha fazla tüketildi. Ancak bu daha çok geliÅŸmekte olan ülkelerden (yarısından fazlası da Çin’den) kaynaklandı. Çin’in enerji tüketimindeki artış yüzde 7.7 oldu. Oysa AB ülkeleri giderek daha az (2007’de yüzde 2.2) enerji tüketiyor.Â
Venezuela’nın renkli lideri Chavez bir açıklama yaparak fiyat artışının ABD’nin arsızlığından kaynaklandığını, 100 dolar gibi bir fiyatın makul olacağını belirtti. ABD Hazine Bakanı Henry Paulson ise petrol fiyatının doların değerinden kaynaklanmadığını, Şubat 2002’den bu yana doların yüzde 24 kadar değer yitirdiğini, oysa petrolün fiyatının yüzde 500 arttığını savundu.
Fakat şunu itiraf etmek gerekiyor ki, talepte değişim olmasına rağmen dedikodusu yapılan her fiyat yakın bir tarihte gerçekleşti. Bu anlamda ciddi bir spekülatif balondan bahsedilebilir. Kaldı ki, bu çıkış çok kısa sürede oldu.

Düşük dolar politikası
Geçen hafta Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) Dönem Başkanı Şekip Halil, Madrid’de devam eden dünya petrol zirvesinde CNBC-e’nin sorularını yanıtladı. Halil, Avrupa Merkez Bankası’ndan perşembe günü beklenen faiz artırımı sonrasında doların daha da düşmesiyle petrol fiyatlarının bu hafta 150 doları görebileceğini söyledi. Bakalım bu öngörü gerçekleşecek mi?
ABD’de yaz aylarında benzin talebinin artmasının da gerginlik yarattığını söyleyen Halil, yaz sonrası jeopolitik gerginlik azalmasıyla fiyatların biraz gevşeyebileceğini kaydetti.
Halil, ABD’nin doların değerini düşük tutma politikasının petrol fiyatlarının yükselmesindeki birinci neden olduğunu, ikinci nedenin jeopolitik sorunlar, nihayet son etmenin de dünyada artan biyoetanol üretimi olduğunu anlattı. Halil, petrol fiyatları üzerindeki yüzde 60 etkinin dolardaki değer kaybı ve spekülasyondan kaynaklandığını vurguladı.
Â

Malum, bu konu Türkiye’yi yakından ilgilendiriyor. Bir rakam vereyim: ilk 5 ayda Türkiye’nin enerji faturası (ya da ithalatı) 12 milyar dolardan 19.7 milyar dolara, yani yüzde 64 oranında artmış. Bu, tahmin ediyorum, 105 dolar gibi bir ithalat bedeli üzerinden elde edilen rakam. Oysa şu anda petrolün varili 147 dolar! Yani henüz ithalat faturasına piyasa fiyatları tam olarak yansımış değil.

Enerji faturası 65 milyar dolara doğru
Eğer tam olarak yansırsa ne olacak? Diyelim ki, bu yıl petrol fiyatları aynı düzeyde kaldı. Geçen yıl ilk 5 ayda petrolün ortalama fiyatı 62 dolarmış. Fakat yılın geri kalanında ortalama fiyat 71 dolar olmuş. Bu yılın geri kalanında petrolün 147 dolarda kalacağını varsaysak bile fatura şişmeye devam edecek. Çünkü fiyat artışı yüzde 107 olacak.
Geçen 34 milyar dolarlık enerji ithal etmiştik. Bunun 12 milyar dolarını ilk 5 ayda, 22 milyar dolarını da geriye kalan 7 ayda gerçekleştirmiştik.
Yılın geri kalanında geçen yıl ödediÄŸimiz 22 milyar dolar yerine bu yıl 45.5 milyar dolar olacak. Evet, hem de fiyatlar aynı kalırsa!Â
Böylece 2008 yılı toplam enerji ithalatımız (eğer miktar azalması olmazsa) fatura olarak 65 milyar dolara çıkacak. O zaman seyreyleyin olacakları... Ne Ergenekon ne de Anayasa Mahkemesi. Ortalığı dağıtmaya yetip artacak bile. Bu yıl tam 30 milyardan fazla ek dış açık geliyor!