TL sürekli değer kazanıyor. Oysa ekonomide döviz gelirleri döviz giderlerini karşılamıyor. Geçen yıl 15.6 milyar dolara varan cari işlemler açığının, bu yıl büyümenin ve dışsal etmenlerin yardımıyla ithalatın düşeceği ve daralacağı sanılıyordu. Fakat ocak ayında bu beklentinin kolaylıkla oluşmayacağı anlaşıldı. Geçen yıl ocak ayında cari işlemler 948 milyon dolar açık verirken, bu yıl 1.640 milyon dolar açık verdi. O zaman nasıl oluyor da, TL değer kazanıyor?Bunun iki nedeni var. Birincisi, içeri giren çeşitli paralar. Sıcak para, ticari borçlar, IMF parası, hatta doğrudan yabancı sermaye. Bunlar haliyle kurun aşağıya doğru gitmesine neden oluyor. 2003 ve 2004 yıllarında ülkeye 11 milyar dolara yakın sıcak para girdi. Zaten borsada veya başka alanlarda sıcak para hep oldu. Dolayısıyla şu anda ülkede 20 milyar dolara yakın sıcak para olabilir. Kaldı ki, son ödemeler dengesi verileri ocak ayında geçen yıldan çok daha hızlı bir hareket olduğunu gösterdi. Geçen yıl ocak ayında 1.419 milyon dolar olan sıcak para girişi, bu yıl 3.151 milyon dolar olmuş. Yani ikiye katlanmış. Olasılıkla şubatta bu daha da hızlandı.Ticari borçlar geçen yıl 8.5 milyar dolara yakındı. Bu da büyük bir rakam. Kuşkusuz bu da kur üzerinde etkili oluyor. Geçen yıl ocak ayında 845 milyon dolar olan krediler, bu yıl 1.201 milyon dolara çıkmış.Kısacası, ülkeye daha fazla döviz girişi oluyor. Ancak kur üzerindeki baskının bir nedeni de vatandaş. Bir zamanlar vatandaş tasarruflarını dövize çevirirdi. Bu artık durdu. Dövizi olanların üç türlü davranışı var. Birincisi, hiç ellememek. Zaten düşeceği kadar düştü deyip beklemek, ya da unutmak. İkincisi, zaman içinde ihtiyaç duyduğu kısmını bozmak. Nihayet bir de ilk yükselmede dövizden kurtulmak için satmayı bekleyenler var. Yani döviz piyasasında satıcı var, ama alıcı artık kalmadı.2004 yılı sonunda ülkede toplam 56.7 milyar dolarlık döviz hesabı vardı. Şimdi ise 54.7 milyar dolar. Yani dövizi bozanlar olmuş. Peki, kimler bozdu bu dövizi? Gerçek kişilerden son 7 haftada 650 milyon dolara yakın dolar hesabı bozulmuş. Ancak bir o kadar euro DTH artışı olmuş. Tüzel kişilerde ise durum farklı; tam 1.2 milyar dolar bozulmuş. Demek ki, şirketler ellerindeki döviz birikimlerini piyasada bozuyor ve bu da kuru etkiliyor.Merkez Bankası bunu engellemek için döviz alıyor. Ocaktan bu yana 2.6 milyar dolarlık döviz alındı. Cari açık da 1.6 milyar dolar: etti 4.2 milyar dolar. Gelelim arz tarafına. 3.2 milyar dolar portföy girişine 1.2 milyar dolar da vatandaşın bozması eklenirse 4.2 milyar dolar eder, yani talebe denk gelir. Demek ki, diğer gelen ticari paralarla, kayıtsız girişler kuru aşağıya itiyor. Geçen hafta döviz kuru önce 1.30 YTL düzeyinin altına, daha sonra Merkez Bankasından müdahale gelmeyince, 1.26 YTL düzeyinin altına indi. Bu düzeydeki bir kur ithalatçıyı sevindirebilir, ama ülke ekonomisi için son derece mahzurlu olduğu belirtilmeli. Gerçek Tüzel Dolar Euro Dolar Euro 26.12.2003 23.765 10.435 7.568 2.67531.12.2004 24.640 12.406 9.033 3.43718.12.2005 24.006 12.912 7.764 3.461 hgunes@milliyet.com.tr Yurt içindeki döviz hesapları (000)
