Fannie ile Freddie ormanda oynarken...

ABD’de mali piyasalar aylardır sakinleşemiyor. Hatta bu sallantılar giderek reel kesime yayılıyor. Bu arada ABD Hazine Bakanı Henry Paulson, hükümetin temel amacının en büyük konut finansman şirketleri olan Fannie Mae ve Freddie Mac’i desteklemeye odaklanmak olduğunu söyledi.
Fannie Mae ve Freddie Mac, ABD’deki tüm konut kredilerinin neredeyse yarısına denk düşen 5,3 trilyon dolar konut kredisi borcunu elinde tutuyor ya da garanti ediyor. New York borsası, bu iki şirketin sermaye sorunlarına ilişkin kaygılar ve petrol fiyatlarındaki zıplayış nedeniyle iki yıl aradan sonra ilk kez 11,000 puanın altına düştü.
ABD’de konut piyasasının temel direkleri olarak görülen bu iki şirketten Fannie Mae’nin hisseleri geçen hafta yüzde 45 ve yılbaşından bu yana yüzde 74, Freddie Mac’in hisseleri ise geçen hafta yüzde 47 ve yılbaşından bu yana yüzde 77 değer kaybetti.

Sistemik risk
Hazine Bakanlığı’nın şirketlerle ve düzenleyicilerle diyaloğunu sürdürdüğünü ifade eden Paulson, bu şirketlerin ana düzenleyicisi olan Federal Konut Yatırım Yönetimi Bürosu’nun, Fannie Mae ve Freddie Mac’in önemli kamu görevini yapmasına yardımcı olmak için gerekli adımları atması amacıyla onlarla çalışmaya devam edeceğini belirtti.
İki şirket, 5 trilyon dolar tutarında tutsat (mortgage) kredisini elinde tutarken, bu ABD’nin 9,5 trilyon dolarlık borcunun neredeyse yarısına denk düşüyor. Bu şirketlerden bir ya da her ikisinin başarısızlığa uğramasının, ülkenin mali sistemi ile ekonominin tamamında (sistemik risk) büyük zarara yol açmasından korkuluyor.
Bu arada, Londra Menkul Kıymetler Piyasası’nda FTSE 100 Endeksi de Ekim 2005’ten bu yana en düşük seviyesine indi. Birçok İngiliz bankası borsada değer kaybederken, Avrupa’nın diğer borsaları da bunu izledi. Ünlü spekülatör George Soros ise yıl boyunca mali piyasalarda süregelen bu küresel sıkıntıyı hayatının en ciddi mali krizi olarak niteledi.
Freddie Mac ve Fannie Mae’nin durumunun likidite değil, borçlarını ödeyebilme gücü sorunundan kaynaklandığını söyleyen Soros, alınan tedbirlerle doların savunmasız hale geldiğini savundu. Soros, bu çalkantının ekonomiyi etkilemeyeceğini sanmanın da rüya olduğunu, şimdiye dek uygulanan faiz indirimleri yerinde olsa da artık bir etkisinin kalmadığını öne sürdü.
ABD Hazine Bakanlığı geçen günlerde yaptığı açıklamada, Fannie Mae ve Freddie Mac’in, her birinin 2,25 trilyon dolar olan kredi limitini artırmaya ve gerekli olursa hisse satın alarak bu şirketlerin sermayesini güçlendirmeye karar verdi. FED de ek sermayeye ihtiyaçları olursa bu iki şirkete kredi desteğinde bulunabileceğini bildirdi.

Kurtarma operasyonları
Öte yandan ABD’de konut sektöründe başlayan sıkıntının yol açtığı kredi krizi nedeniyle geçen hafta mortgage kreditörü IndyMac Bancorp’a, ABD’nin bankacılık düzenleme ve denetleme kurulu olan Federal Mevduat Sigorta Kuruluşu tarafından el konuldu.
Özetle, ABD’de mali piyasalarda tam bir keşmekeş yaşanıyor. Fakat bu arada (IMF filan) “sakın likidite vermeyin, yardım etmeyin” demiyor. Aklımıza Kasım 2000’deki kriz geldi de... O zamanlar alınacak her tedbire “cısss” diyorlardı. Sanki Fannie ile Freddie ormanda oynuyordu. Hiç aşırı risk almadı...