Akıllarda üç soru var. Birincisi, seçimler yaklaştıkça hükümet mali disiplinden cayar mı? İkincisi, faiz dışı fazladan ödün verilirse nereye harcanır? Ve nihayet, bu gevşemenin etkileri ne olabilir?Önce 2006 bütçesinin bazı özelliklerine değinelim: Toplam kamu harcamalarının yüzde 8, gelirin ise yüzde 10 civarında artması bekleniyor. Bu, uzun vadede denge demek. 2006 bütçesinde 157 trilyon YTL harcama, 144 trilyon YTL de gelir öngörülüyor. Yani bir yerlerden milli gelirin yüzde 2'si kadar bir kaynak bulunsa bütçe denk olacak. Ancak dikkat edelim, 2005 yılında gelirlerin yüzde 18, giderlerin de yüzde 3 kadar artması bekleniyor. Bu daha çok faizlerdeki düşüş ve borçlanma vadesinin uzamasıyla elde edilen bir avantaj. Oysa gerçek mali disiplin faiz dışı giderlerin kısılması ve bir biçimde (mümkünse doğrudan) vergi gelirlerinin azaltılması. Bu yıl bütçe gelirleri özellikle ithalattan alınan vergilerle gelişti. Ancak 2006 yılında böylesi bir gelişme beklenmiyor. Öte yandan, faiz dışı harcamalar 2005 yılında yüzde 17 artmışken, 2006 yılında yüzde 12 artması hedefleniyor. Yani daha ciddi bir mali disiplin öngörülüyor. İşte bunu anlamak zor. Çünkü personel giderleri enflasyon hedefinin üstünde: Yüzde 12,7 artıyor. Keza sosyal güvenlik, yatırımlar hep enflasyonun biraz üstünde artıyor. Faiz dışı harcamalardaki tek tasarruf kalemi ise cari transferler. Bu da hükümetin daha fazla siyasal risk alması demek. Faiz dışı hedef büyük ölçüde korunuyor: Milli gelirin yüzde 6,1'i. Bu yılın gerçekleşme tahmininin yüzde 6,6 olduğunu düşünürsek, pek de fena sayılmaz.. Ancak unutmayalım, özelleştirme gelirlerindeki olağanüstü artışla bu yıl hedefe ulaşılıyor. Önümüzdeki yıl enflasyon tek haneli olacağına ve faizlerdeki düşüş sınırlı kalacağına göre, hedefe erişmek daha zor olacak. Gelelim akıllardaki sorulara... Seçimlerin 2006 yılında olacağını sanmıyoruz. Ama diyelim ki, 2006 sonbaharında seçim oldu, bu bütçe bir disiplin gevşemesi getirmediğine göre etkisi de olmayacaktır. Bütçe dışında hareket edilmesi ise 2001 yılında getirilen düzenlemelerle kısıtlandı. Dolayısıyla, 2006 yılındaki olası bir erken seçimin ekonomik dengeleri sarsmayacağı kanısındayız.Diyelim ki, hükümet faiz dışı hedefi gevşetti. Bunun etkileri ise önce IMF ile uzlaşılıp uzlaşılmadığına bağlı olacaktır. Uzlaşıldıysa etkileri sınırlı olur. Ancak uzlaşılmadıysa piyasalarda büyük çalkantılara neden olabilir. Öte yandan, uzlaşılsa bile gevşemenin sınırlı olması gerek. Aksi takdirde, dış açık çok yüksek olduğundan hasar da büyük olacaktır.Faiz dışındaki gevşeme olasılıkla yatırımlarda kendini gösterecektir. Bu da büyüme üzerinde olumlu, borç dinamikleri ve enflasyon üzerinde ise olumsuz etkiler bırakacaktır. Bütçeyi özetlersek, 2005'in devamı niteliğinde. Olağandışı hiçbir reform içermiyor. hgunes@milliyet.com.tr Nihayet 2006 bütçe tasarısı Meclis'e sunuldu. Çoğu zaman olduğu gibi tasarı Meclis'te büyük değişikliklere uğramayacaktır. Zaten, muhalefet çok cılız. Tasarının rakamlarını ise meslektaşımız Faik Öztrak dünkü köşesinde verdi. Aslına bakarsanız şu anda egemen olan da kamu maliyesinde izlenen disiplin. Para politikasındaki disiplini bile mali disiplin sağlıyor.
