13 Mart, Amerikan tarihine ilk kez bir Başkan’ın mahkeme görevi görmek üzere toplanan Senato’da yargılandığı gün olarak geçmiştir. Bu, 1868’de, Kongre’nin korumak istediği Savaş Bakanı’nı görevinden atan Başkan Andrew Johnson’ın başına gelmişti. İkinci ve son yargılama 1998’de Bill Clinton’ın başına geldi.
Johnson, iç savaşı yöneten, ABD’de esareti kaldıran ve suikaste kurban giden Abraham Lincoln’ın yardımcısıydı. Lincoln ölünce yerine geçmişti. ABD birliğinden ayrılarak iç savaşı başlatmış olan eyaletleri ve iç savaştaki güneyli komutanlarla siyasal liderleri affederek ülkenin savaşın yıkıntılarını atlatarak, yeniden birleşmesini sağlayan kişiydi. Tennessee eyalet valiliği, milletvekilliği, eyalet senatörlüğü yapmıştı. Eyaleti ABD’den ayrılıp güneyde yeni kurulan birliğe katıldığı zaman, bu eyaletin senatörü idi ve bu görevinden istifa etmeyen tek güneyli olmuştu. Belki de bu sebeple, kendisini onurlandırmak amacıyla Lincoln onu Başkan Yardımcısı olarak yanına aldı, seçime girdi ve kazandı. Ne var ki, Lincoln yemin ederek göreve başladığı gece suikasta kurban gidince Johnson başkanlığı dört yıl devraldı. Aslında Lincoln’ı öldüren kişi Johnson’ı da öldürmek üzere plan yapmıştı ama suikastçı içip sızdığı için Johnson saldırıya uğramadı.
İç savaşın tamiratını başarıyla yapmış olmakla birlikte, Andrew Johnson’ın başkanlığı kolay olmadı. Önce partisiyle arası açıldı; Kongre’deki Cumhuriyetçiler, Başkan’ın güneylilerle uzlaşma politikasını beğenmediler. Bakanlar Kurulu’nda bir çok bakan, Başkan’a karşı Kongre’den yana yer aldı. Kongre bakanların görevden atılmasını önleyen bir yasa çıkarttı ama Johnson, Savaş Bakanı’nı yine de görevden attı. Bunun üzerine Başkan’la aynı partiden olan milletvekilleri, bir komite kurarak Johnson’ın banka hesapları ve özel mektupları dahil her türlü kaydını incelediler. Sonunda ortaya 11 maddelik bir iddianame çıktı ve Temsilciler Meclisi bunu kabul ederek, Başkan’ı yargılanmak üzere Senato’ya havale etti. Senato’da yargılama üç gün üç gece sürdü ve
Başkan bir oyla görevden atılmaktan kurtuldu. Bir oyla!
Clinton’ın hikayesi daha basit... Başkanlığı sırasında stajyer bir memur kadınla ilişki kurduğu iddiasını reddeden Başkan’ın, daha sonra yalan söylediği anlaşıldı. Temsilciler Meclisi, yeminliyken yalan söylemek ve adaleti engellemek iddiasıyla Clinton’ı Senato’ya yolladı. Senato’da iki madde de gerekli 67 oyu sağlayamadı. Cumhuriyetçiler toplu
halde Clinton aleyhine oy verdiler;
ama Demokratlar fire vermeden
Clinton’ın yanında yer aldılar ve
Başkan kurtuldu. 12 oyla...
Bu hikayeleri anımsamamızın sebebi, Amerikan siyasetinde parti bağlarına fazla güvenmemek gerektiğini vurgulamak içindir. Görevde ilk 100 içinde kararnamesi Yüksek Mahkeme’ye kadar gidip de iptal edilen ilk Başkan olduğunuz zaman, hele de partinizle aranız aday olduğunuz günden beri açıksa, görevden alınma tasarısının
her an verilmesi ve Senato’ya gelirse
kabulü çok ama çok mümkündür.
Muhtemel değilse bile, mümkündür...
