Türkiye’nin Kamikatsu’su neresi olacak?
Türkiye, yerel düzeyde çöpsüz yaşamı mümkün kılmak üzere 951 ilçede ‘Sıfır Atık Kasabası’nı arıyor.
Kullan-at bebek bezlerinin yarattığı kirliliğe değinmiştik geçen hafta. Daha önce de bu köşede, tek kullanımlık plastiklerin yarattığı tehlikeyi yazmıştık. Ama çöp sorunumuz yazmakla bitecek gibi değil. Maalesef çöple imtihanımız çok kötü. Türkiye’nin köklü bir çözüme ihtiyacı var. ‘Sıfır Atık Projesi’ bu açıdan oldukça önemli.
Emine Erdoğan’ın himayesinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca yürütülen projenin hedefi, Türkiye’nin çöp sorununu toplumda geri dönüşüm bilinci yaratarak çözmek. Bu amaçla ilk sıfır atık uygulaması Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde hayata geçirildi. Kısa sürede de önemli neticeler alındı. 10 ton metal atık ayrıştırıldı, 30 ton kağıt, çöp yerine geri dönüşüm tesisine gitti. Şimdiki hedef, aynı projeyi küçük bir yerleşim biriminde de uygulamak. Nihai hedef ise, Türkiye’yi Kamikatsu’ya dönüştürmek. Zira, Kamikatsu sıfır atık felsefesinin kıblesi. Kamikatsu, Japonya’da bir kasaba. Yaklaşık 1500 nüfusu var. Ve o nüfus, yıllardır önemli bir hedefin peşinde; çöpsüz yaşam. Çöp kamyonları yok. Atıklarını kendileri ayrıştırıp, geri dönüşüm tesisine götürüyorlar. Kasabadaki yiyecek atıkları kompost yapılıp, gübre olarak kullanılıyor. Çözünemeyenler de 45 ayrı kategoride ayrıştırılarak geri dönüşüm tesisine taşınıyor. Bilinç, geri kazanıma gidecek atıkların, kasabalı tarafından yıkanıp, sökülüp, tasnif edilmesine kadar varmış. Merkezde, atığın neye dönüşeceği ve bunun ne kadara mal olacağının raporları asılı. Sıfır atık hedefinin perde arkasında ise Akira Sakano liderliğindeki Sıfır Atık Akademisi var. Sakano, geçtiğimiz günlerde Davos’ta projeyi ve gelinen noktayı paylaştı. Konuşmasında, dönüştüremeyip yakma tesisine vermek zorunda kaldıkları yüzde 19’luk atık için uluslararası bir dönüşümün şart olduğunu vurguladı. Çünkü hâlâ insanlık, geri dönüştürülemeyen ürünleri kullanmak zorunda. Sıfır atık hedefine en fazla yüzde 81 oranında yaklaşılabiliyor. Ama bu oran, Türkiye’deki mevcut durum göz önüne alındığında son derece çarpıcı. Zaten, edindiğim bilgiye göre; mevcut tablonun değişmesi adına Türkiye’de de bir Kamikatsu arayışı başlamış.
Türkiye’nin Kamikatsu’su olacak ilçeyi belirlemek için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 81 ilde 951 ilçede tarama yapıyor. Hedef, Japonya’da olduğu gibi Türkiye’ye örnek olacak bir ‘sıfır atık kasabası’ oluşturmak. Seçilecek kasabada, Türkiye’nin ilk ‘sıfır atık topluluğu’nun denemesi yapılacak. Projenin işaret fişeği de Emine Erdoğan’ın Sıfır Atık Zirvesi’ndeki şu sözleri olmuş; “Şimdi iş, büyük ölçüde belediyelerimizde. Vatandaşlarımızın, evlerinde ayrıştırdıkları atıkları, belediyelerimizin aynı mantıkla toplayıp dönüştürmesi gerekiyor. Belediyelerin vahşi depolamayı terk edip, depolama veya yakma yerine geri kazanıma odaklanması lazım. Atıkları, enerjiye veya komposta dönüştüren entegre tesisler, tüm şehirlerimizde olmalı.”
Hedef sıfır atık topluluğu
Kamikatsu’da 2003 yılından bu yana gezegendeki ilk sıfır-atık topluluğu olma hedefiyle yaşıyorlar. Her kasabalı sürecin paydaşı. Atık merkezine ulaşan kimonolar, kasabalı kadınların elinde yeni kıyafetlere dönüşmüş. Mutfak araç gereçleri de ödünç verilmek üzere saklanıyor. Merkezdeki 8 bini aşkın yemek takımı, özel etkinliklerde tek kullanımlık tabakların yerine kullanılıyor. İsteyen de bu takımları ödünç alabiliyor.
