BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün alternatif gıda önerisi böcekler. Çünkü yüksek protein, demir ve çinko içeriyorlar. Hem de gıda atıklarıyla beslenebiliyorlar
Bugünden söyleyelim; yakın gelecekte böcek yemek zorunda kalabiliriz. Durun, hemen ‘Iyyy’ demeyin! Kabul etmesi zor olsa da, hem küresel ısınma hem de artan nüfusun protein ağırlıklı beslenme eğilimi, “entomofaji”yi; yani böceklerin gıda olarak tüketilmesini kaçınılmaz kılacak. Çünkü, etin gezgene maliyeti çok yüksek. Bir kilo et, ortalama 30 ton suyla yetişiyor. Bir inek yılda 2 bin 300 kilo karbondioksit salınımı yaratıyor. Bu, 1000 litre petrolün yanmasına denk. Dünyadaki tüm ineklerin yıllık karbon salınımı 2 milyar ton. Yani, Türkiye’nin yıllık karbon salınımının 3 katı. Buna ek olarak tatlı su kaynaklarının neredeyse 3’te 1’i, yem bitkileri için harcanıyor. Ve tarım arazilerinin büyük kısmı da yine besi hayvanlarına yem yetiştirmek için ekip, biçiliyor.
Bu yük, ekosisteme artık ağır geliyor. Üstelik BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) öngörüsüne göre, 30 yıl sonra nüfus 9.1 milyar olacak ve yıllık et ihtiyacı 300 milyon tondan 470 milyon tona yükselecek. Bugün 2.1 milyar ton olan tahıl üretiminin de 3 milyar tona ulaşması gerekiyor. Yani daha çok su, daha verimli tarım arazileri ve daha çok enerji lazım gezegene. Ancak dünya, özellikle de gelişmekte olan ülkeler bunlara sahip değil. O yüzden alternatif arayışları gündemde.
Mesela FAO’nun alternatif gıda önerisi; böcekler. Çünkü yüksek protein, demir ve çinko içeriyorlar. Hem de gıda atıklarıyla beslenebiliyorlar. Oldukça da çeşitliler. Başta siyah asker sineği, un kurtları, çekirge ve cırcır böcekleri olmak üzere 2086’dan fazla böcek türünün yenilebilir olduğu biliniyor. Zaten, şu an gezgendeki 2 milyar insan da bu böcekleri tüketiyor. Yani her 4 kişiden birinin damak tadı böceklere aşina.
Öte yandan dünyada böyle bir trend de oluşmaya başladı. Avrupa’da böcekler pakete girdi bile. Barbekülü, acılı, tatlı chili soslu çekirgeler 12 gramlık paketler halinde marketlerde 1-2 euro’ya satılyor. Meyveli kakaolu çikolata barlar halinde satılan çekirgeler de, “Sağlıklı bir alternatif” sloganıyla raflarda. Un haline dönüştürülmüş böcekler de cabası. Özellikle protein temelli beslenen sporcuların bu tip ürünlerin reklam yüzü olarak ön plana çıktığını görüyoruz. Uzmanlar, esansiyel aminoasit, yağ, vitamin ve mineral içeriği bakımından zengin oldukları için özellikle hamile ve çocuklarda böcek tüketimini öneriyor. Türkiye de aslında bu eğilime uzak değil. Böcekler gıda amaçlı kullanımda. Ancak doğrudan insan gıdası için yenilebilir böcek satışı henüz yok. “Henüz” diyorum çünkü akvaryum balıkları, sürüngenler ve kuşlar için larva unu üreten Naturansa’nın, yenilebilir böcek üretimi için de hazırlık yaptığını biliyoruz. Yani ülkemizde de yakın zamanda atıştırmalık böcekleri market raflarında görmemiz olası. Tabii asıl önemli olan nokta, protein kaynağı böceklerin hayvan yetiştiriciliğinde kullanımı. Özellikle soya bazlı proteinlere alternatif olmaları ve tarımsal atıklarda üretilebilmeleri sürdürülebilir tarım ve hayvancılık için büyük bir potansiyel.
