Bir fincan kahvenin ikinci bir ömrü vardır
‘Sıfır atık’ hedefindeki Türkiye’nin en güncel meselelerinden biri; kompost. Yani organik atıkların, çöp olmaktan çıkarılıp gübreye dönüştürülmesi. Maalesef Türkiye’de bunun oranı yüzde 0,5’lerde. Oysa, çöpe giden gıda atıklarının önemli bir kısmı aslında doğaya besin olarak dönebilir .
Mesela kahve. Her gün ortalama 2 milyar fincan kahve tüketiliyor. Bu, binlerce ton kahve posası atığı demek. Ve kahve posası aslında ciddi bir metan kaynağı. Metan, küreyi karbondioksitten 86 kat daha fazla ısıtan bir gaz. Ama toplumun neredeyse tamamı bu posayı direkt çöpe atıyor. Oysa, alternatifi yok değil. Kompost yönetimi devrede olduğunda çöpe giden o posa değerli bir atığa dönüşebiliyor. Çünkü içeriğinde zengin doğal yağlar var. Hepsi kahveye geçmiyor ve bir bölümü posada kalıyor.
Ve o yağlar kolaylıkla biyodizel yakıt oluyor. Hem de biraz alkol biraz gliserinle. Ayrıca biraz bekletildiğinde de iyi bir gübreye dönüşebiliyor. Zaten epeydir, bazı kahve zincirleri gübre olsun diye, telvelerini paketleyerek müşterilerine veriyor. Böylelikle atmosfere metan salacak o atık, toprak için besin haline geliyor. Kahve atığının bir diğer kullanım alanı da ‘kahve kütükleri’. İngiltere’deki kahve geri dönüşüm fabrikasında yapmışlar. Fosil yakıtlara alternatif bir yakıt olarak lanse ediliyor ve doğaya yüzde 80 daha az emisyon saldığı belirtiliyor. Latte’nize ikinci bir ömür kazandırmanın diğer bir yolu da posayı potasyum hidroksit ile ısıtarak metan depolayabilen bir malzemeye dönüştürmek. Son olarak kahve posasındaki yağların iyi bir temizleyici olabildiğini de vurgulayalım.
Çocuklar umut olacak mı?
Fosil yakıtlardan bahsetmişken iklim krizinin özellikle Z kuşağında ciddi bir tepkiye yol açtığını söylemek gerek. Fitili ateşleyen 16 yaşındaki İsveçli iklim aktivisti Gretha Thunberg oldu.
Dünya, Thunberg’in eylem ve söylemleriyle çalkalanıyor. İklim krizi için İsveç Parlamento binası önünde oturma eylemi yapan Thunberg, BM İklim Zirvesi’nde yaptığı konuşmayla da büyük yankı yarattı. Şimdi yaşıtları onu takip ediyor. Binlerce çocuk karbon emisyonlarının hızla sıfırlanması ve küresel ısınmanın durdurulması için okul grevi yapıp bu hafta sonu sokağa çıkacak.
Gretha’nın sesinin Türkiye coğrafyasında duyulur olmasında en önemli pay; bizim ünlü iklim aktivistimiz Ömer Madra’nın. Ömer abi, her gün ısrarla Açık Radyo’daki Açık Gazete programında Gretha’nın paylaşım ve mektuplarını aktarıyor. Ondan çok şey öğreniyoruz. Geçtiğimiz hafta çok önemli bir araştırmanın sonuçlarını paylaştı. “Dünyanın çatısı” denilen Hindu Kuş ve Himalaya Sıradağları’nda buzulların büyük bir hızla eridiğini tespit eden 22 ülkeden 350 araştırmacıya göre, Himalaya buzunun üçte biri yok olmaya mahkum. 2 milyar insanın susuzluk riski kapıda. Kuzey ve Güney kutbundaki buzulların dramatik bir şekilde eridiğini zaten biliyoruz. İklim değişikliği, Rusya’da kutup ayılarını şehre indirdi. Hindistan’da da leoparlar şehirde. Biyolojik çöküşe doğru ilerlediğimizin sinyalleri bunlar. Madra’nın da dediği gibi, tek umudumuz çocuklar.
