Özel sektörün dış borcu nedir?

Özel sektörün yurt dışına kredi borcu Merkez Bankası’nın yayınladığı bilgilere göre, 2017 Kasım ayında 236.5 milyar dolara ulaştı. 2016 yılı sonunda borç 217.2 milyar dolardı.

Döviz kuru değişimleri dış borç rakamını etkiliyor. Merkez Bankası ile Hazine Müsteşarlığı borç rakamları arasında farklar olabiliyor.

Merkez Bankası’nın açıkladığı bilgilere göre, 11 ayda borç stokunda 19.3 milyar dolar artış var.

Toplam 236.5 milyar dolar borcun yarıya yakını reel sektörün borcu. Reel sektörün borcu 2016 yılı sonunda 99.6 milyar dolardı. 2017 yılı kasım ayında 111.4 milyar dolar oldu.

Bankaların borcu 125.1 milyar dolar.

Özel sektör yurt dışından neden borçlanıyor?

Ana neden, yurt içi tasarrufların yetersizliği. Yurt içi tasarruflar yetersiz olunca, sadece dövize ihtiyacı olanlar değil, döviz kredisi bularak Türk parasına dönüştürecekler de yurt dışından borçlanıyor.

Tasarruflar yetersiz

Özellikle bankalarımız içeride mevduat toplayamayınca, içeride müşterilerine daha fazla kredi dağıtabilmek için yurt dışından borçlanıyor.

Reel sektör ise döviz fiyatının istikrarlı olduğu dönemde, kredi maliyeti ucuz olduğu için yurt dışından borçlanma alışkanlığı edindi.

Özel sektörün dış borçları gündeme geldiğinde, borcun kısa vadeli olmasından ve ödeme güçlüklerinden söz edilir.

236.5 milyar dolar borcun sadece % 8’e yakın kısmı vadeli. Kısa vadeli borç toplamı 18.8 milyar dolar. Reel sektörün kısa vadeli toplam borcu 4.2 milyar dolar.

Yurt dışından borçlanan bankaların da reel sektör kuruluşlarının da döviz borçlarına karşılık döviz varlıkları veya döviz gelirleri var.

İşte bu nedenle, ekonomideki yavaşlamaya ve döviz fiyatlarındaki artışa rağmen özel sektör dış borçlarını çevirmekte zorlanmadı.

Uzun vadeli olsun, kısa vadeli olsun dış borçların anapara ve faizleri vadesinde tamamen ödenmeyebiliyor. Çevrilme olasılığı var. Çevrilme demek, ödemenin bir bölümünü yaparak, ödeme kolaylığı sağlamak demek.

Uzun vadelilerden ve kısa vadelilerden özel sektörün önümüzdeki bir yıl içinde ödeyeceği toplam yurt dışı kredi borcunun ise kasım itibarıyla 68.7 milyar dolar olduğu belirtiliyor.

Bankaların borcu büyük

Bankaların uzun vadeli ve kısa vadeli kredilerden bir yıl içinde ödeyeceği borç tutarı 43 milyar dolar. Reel sektörde en fazla borçlu sektörlerden mobilya sektörünün toplam borcunun %65’inin, kauçuk ve plastiğin ise %40’ının bir yıl içinde ödenmesi gerekiyor.

Kömür madenciliği sektörünün toplam dış kredilerinin %76’sı, inşaat sektörünün %59’u, elektrik üretim ve dağıtım sektörünün kredilerinin %57’si ise 5 yıl veya daha uzun vadeli krediler.

2018 yılında özel sektörün dış kredilerinde büyük artma olmayabilir. Bankalar ise, yurt içinde kullandıracakları kredilere kaynak bulma arayışında dış kredi kullanmaya devam edecekler.

Büyük kamu projelerinin, enerji, ulaştırma projelerinin finansmanı için dış kredi kullanımı devam edecek.