Merkez’in faizi Ayşe Teyzem’i nasıl etkiler?

Merkez Bankası kritik faiz kararını açıklayacak. Türkiye’de iş yapmak isteyen önemli bir kesim faizin inişini istiyor. Ancak Fed faiz artırdı. Türkiye’nin şimdi ne yapacağı oldukça önemli

Merkez Bankası bugün faiz toplantısı yapacak. Anadolu’daki KOBİ’ler, esnaf, işadamları faizin inmesini istiyor. Piyasa daha doğru tanımıyla finans çevreleri ise, faiz artırılmalı diyor. Geçen hafta ABD Merkez Bankası’nın faizi artırmasından sonra, “İktidarın hoşuna gitmeyeceğini bile bile bizim Merkez Bankamız da faizi yükseltecek“ diyenler çoğunlukta.

Merkez faizi yükseltirse bankalara verdiği kredinin faizini yükseltecek. Merkez bankalara yaklaşık 90 milyar TL para veriyor. Normal olarak bu parayı yüzde 7.50 olan politika faiziyle vermesi gerekirken, 60 milyar TL’lik kısmını yüzde 7.50 politika faiziyle, 30 milyar TL’sini yüzde 10.75 olan gecelik borçlanma faiziyle veriyor. İşte bu iki farklı faiz oranının karmasıyla ortalama faiz oluşuyor. Bankaların Merkez’den ortalama borçlanma faizi yüzde 8.85 dolayında.

Görülüyor ki Merkez, bugün yürürlükte olan faiz oranlarını değiştirmeden de piyasa faizini yükseltebiliyor. Piyasanın beklediği, bu tür dolaylı faiz ayarlaması yerine, açık açık 1 haftalık repo faizi veya politika faizi denilen yüzde 7.50 faiz oranının artırılması.

Üzücü bir gelişme olur mu?

Piyasacıların (doğru tanımıyla finans çevrelerinin) faiz artırımı beklentileri “döviz”le ilgili. Faiz artırılırsa, döviz girişlerinin hızlanacağını, dövizin bulunur ve ucuz olacağını iddia ediyorlar.

Tabii ki kredi kullananlar faizin artmasını değil ucuzlamasını bekliyor.

Evet, Merkez’in artıracağı faiz bankalara verdiği kredilerin faizi ama bankalar Merkez’den yüksek faizle borçlanırsa maliyetleri artacak. Tüccara, KOBİ’lere, esnafa, sanayiciye, tüketiciye verdikleri kredilerin faizini artıracaklar.

Bu işin sonunda Ayşe Hanım Teyzem zararlı çıkacak. Çünkü bankalar, mevduata ödedikleri faizi (belki) azıcık yükseltecekler ama kredi faizlerini mutlaka artıracaklar.

Ayşe Hanım Teyzem ve Ali Rıza Bey Amcam’ın kart faizi, ihtiyaç kredisi faizi, kızlarının, damatlarının konut kredisi, taşıt kredisi faizleri artacak. Bakkal Coşkun’un KOBİ kredisi, Sanayici Ahmet Bey’in yatırım kredisi, üretim kredisi faizi artacak.

Faiz üretim maliyetini belirler. Faiz artınca üretim maliyeti ve sonunda fiyatlar artar. Enflasyona faiz yükü biner. Bu da Ayşe Hanım Teyzem ile Ali Rıza Bey Amcam’ı üzer.

Fed’in faiz artırımı kararının ardından, merakla beklenen Merkez Bankası’nın faiz hamlesi bugün belli oluyor. Ekonomistlerin ağırlıklı tahmini faiz artışından yana. Ancak ‘faiz sabit kalır’ diyen ekonomistlerin de sayısı hiç az değil.

Mevlit Kandili

Kandiller, Müslümanlar için kutsal günler, gecelerdir. Müslümanların “kandil” olarak isimlendirdikleri kutsal gecelerin sayısı beştir.

Bunlar, (1) Mevlit Kandili 11/12 Rebiülevvel, (2) Regaip Kandili 5/6 Recep, (3) Miraç Kandili 26/27 Recep, (4) Berat Kandili 14/15 Şaban ve (5) Kadir Gecesi 26/27 Ramazan’dır.

Kandil geceleri ve mevlit törenleri özellikle bizim halkımız için büyük önem taşır. Arap takvimine göre “rebiülevvel” ayının 12’nci gecesi, Hazreti Muhammed’in doğduğu gece olarak bilinir. Müslümanlar için kutsal bir gecedir. İbadet yerleri kandillerle donatılır, aydınlatılır. Evlerde helva ve şerbet yapılır. Komşulara dağıtılır. Kuran ve mevlit okunur.

571 yılında dünyaya gelen Hazreti Muhammed’in doğum gününü “mevlit törenleriyle kutlama” geleneği, ölümünden 600 yıl sonra 1232 yılında başlamıştır. Hazreti Muhammed’in doğum gününün kutlandığı törenlerde, doğumu anlatan değişik metinler okunur. Bunlara “mevlit” adı verilir. Mevlitlerin en ünlüsü ve günümüzde de Türk halkının benimsediği mevlit, Süleyman Çelebi’nin “Vesilet - ün Necat”isidir (Kurtuluş Yolu).

Süleyman Çelebi’nin ‘mevlit’i

1351 yılında Bursa’da doğan Süleyman Çelebi, bu geceyi söyle anlatır: “Ol rebi-ül evvel ayın nicesi/On ikinci gece isneyn gecesi/Ol gece kim doğdu ol Hayr-ül-Beşer”... “Bu gelen “ilm-i ledün” sultanıdır/Bu gelen tevhid ü irfan kânıdır/Bu gice ol gicedir kim, ol şerif/Nur ile âlemleri eyler latif” (Veladet Bahri).

Müslümanlar için kutsal gecelerin, kandil günlerinin, diğer gecelerden ve günlerden “üstün, özel” yanları vardır. Böyle geceler ve günler birlik ve beraberliği güçlendirme fırsatı yaratır. Dargınlar barışır. Fakirler hatırlanır. Ölmüşlerin mezarı ziyaret edilir. Ölmüşler için Fatiha okunur. Verdiği nimetler için Allah’a şükredilir. Sayın okuyucularımın Mevlit Kandillerini kutlarım.