Avrupa ülkelerinde kişi başına 6 kg, Türkiye’de 1 kg kahve tüketiliyor. Kahve denilince biz Türk işi “cezve kahvesi”ni bilirdik.
Türk işi cezve kahvede önemli olan, kahvenin aromasının ve tadının suya geçtikten sonra, kahve parçacıklarının tamamının fincanın dibine çökmesi. Telve haline gelmesi.
Kahve içenin ağzına kahve parçacıkları gelmeyecek. Bunun için de kahvenin harlı ateşte kaynatılmaması, en az 3-5 dakikalık bir sürede kısık ateş üzerinde olgunlaşması gerekiyor.
Türk işi cezve kahvesinin sade, şekerli, az şekerli, köpüklü, köpüksüz, telveli, telvesiz gibi kişiye özel isteğe göre hazırlanması, uzun süre kısık ateşte kaynatılması zaman alıyor. Zahmetli oluyor.
O nedenle, zamanla kahveden çaya dönüldü. Lokantalar, oteller, kıraathaneler cezve kahvesinden vazgeçer oldu.
Yüzde 60 Türk kahvesi
Bu arada Türkiye’ye önce hazır eritmeli (instant) kahve girdi. Ardından uluslararası kahve zincirleri, filtre kahve alışkanlığını getirdi. Türk işi cezve kahve tam yok olurken, kahve makineleri kurtarıcı olarak ortaya çıktı.
Şimdilerde Türkiye’de kahve tüketiminde yüzde 40 pay, hazır ve filtre kahvede ama cezve kahvenin payı az değil, yüzde 60 dolayında ve de kahve makineleri sayesinde giderek artıyor.
Kahve makineleri cezve kahve kadar başarılı değil ama gene de Türk işi kahve yok olmaktan kurtuldu. Otellerde, lokantalarda, kıraathanelerde isteyene makine kahvesi de olsa Türk kahvesi ikram ediyorlar. Hatta evlerde bile artık Türk kahvesi makineyle hazırlanmaya başladı.
Eskiden kahve makinesi nedir bilmezdik. Kahveleri mangalda kömür ateşi üzerinde kaynatırdık. Şimdilerde halkımız makineyi öğrendi. Bugüne kadar 250 bin adet Türk kahvesi makinesi satıldığı söyleniyor. Elektrikli kahve cezvesi satışları milyonu geçmiş. Elektrikli cezve fiyatları 20-50 TL arasında. Türk kahvesi hazırlayan elektrikli makinelerin fiyatları 200-500 TL arasında değişiyor.
Cezve kahvesi
Arap Yarımadası’nda, Yunanistan’da da Türk kahvesi gibi cezve kahvesi içiliyor ama kavrulması, öğütülmesi ve kaynatılması ile cezve kahveleri içinde Türk kahvesi farklı konumda.
Türk kahvesinde tadı, kahvenin kavrulma kıvamı belirliyor. İkinci önemli nokta kahvenin taze çekilmesi. İtalyan kahvesinde, değirmenden geçen bir çekirdek 7 bin parçaya, Türk kahvesinde 40 bin parçaya ayrılıyor. İşte bunun için yeni çekilen kahve mis gibi kokuyor. Ne var ki 40 bin küçük parça havanın oksijeniyle çok kısa sürede tat kaybediyor.
Türk Kahvesi Kültürü Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Osman Serim’den öğrendiğime göre, dünyada her gün 1.3 milyar fincan (kap) kahve içiliyor.
En fazla içilen kahve çeşitleri sırasıyla filtre kahvesi, hazır eritmeli (instant) kahve, İtalyan kahvesi ve cezve kahvesi. Her gün içilen 200 fincan (kap) kahvenin sadece 1 fincanı cezve kahvesi. Cezve kahvesinin 40 katı İtalyan kahvesi içiliyor.
Türkiye’de yılda kişi başına 1 kilogramdan az kahve tüketilirken, kişi başı tüketim, Yunanistan’da 6 kilogram, Amerika kıtasında 13 kilogram.
