Eski yıllarda çimento torba ile satılırdı. Sonra torbalar büyüdü. Derken dökme çimento satışları başladı.
Eskiden çimento kullananlar çimentoyu kendileri karıştırarak beton hazırlığı yaparlardı. 1980’lerden sonra hazır beton kullanımı başladı, 1999 depreminden sonra yaygınlaştı.
Türkiye’de yurt içinde tüketilen 61 milyon ton çimentonun 32.2 milyon tonunu (yüzde 53’ünü) hazır betoncular kullanıyor.
Bayiler hâlâ torba çimento satıyor. Çimentonun üçte biri 20.5 milyon tonu bayilerde torba olarak satılıyor. İnşaat şirketleri ve müteahhitler de büyük ölçüde dökme çimento kullanıyor.
Hazır beton tesisleri, inşaatın özelliğine göre kaliteli ve güvenli karışım hazırlıyor. Eskisi gibi ‘standart dışı, temizlenmemiş deniz kumu mu kullandı, çimentoyu az mı koydu’ kaygısı ortadan kalkıyor.
1.040 tesis üretiyor
Şimdilerde Türkiye’nin dört bir köşesinde 580 firmaya ait 1.040 hazır beton tesisi var.
Hazır betonu şantiyeye taşıyan toplam 11 bin özel beton kamyonu ve şantiyede betonu kalıplara pompalayan 3 bin pompa kamyonu bu sektörde iş yapıyor. Ulaşım çok önemli. Çünkü hazır betonun 2 saat içinde kullanılması gerekiyor.
Beton, çimento, agrega (kum, çakıl, kırma taş), su, kimyasal ve mineral katkı maddelerinin karışımı. Şimdilerde özel kimyasal ve mineral katkı maddeleri ile farklı ihtiyaçlara, iklim şartlarına göre farklı beton karışımları elde ediliyor.
Hazır beton yoğun olarak Marmara Bölgesi’nde kullanılmaktadır. 2014 yılında toplam 107 milyon metreküp (m3) hazır betonun yüzde 36’sı Marmara’da, yüzde 18’i İç Anadolu’da, yüzde 13’ü Akdeniz’de, yüzde 11’i Karadeniz’de, yüzde 10’u Ege’de kullanıldı. Doğu ve Güneydoğu’da hazır beton kullanımı düşük oranlarda.
Yeni projelerle artacak
Kentsel dönüşüm ile 6.5 milyon konutun yenilenmesi gündemde. 3. köprü için 1.5 milyon m3 beton kullanılacak. 3. havaalanı ve bağlantı yollarında 1 milyon m3 betona ihtiyaç var. Yüksek hızlı tren projeleri ve baraj projeleri hazır beton talebini patlatıyor. Türkiye Hazır Beton Birliği tarafından verilen bilgilere göre, bu projeler için toplamda 300 milyon m3, yıllık olarak 30 milyon m3 hazır betona ihtiyaç var. Bu durumda yıllık talep 100 milyon m3’den 130 milyon m3’e çıkmış oluyor. Hazır beton tesislerinin kurulu kapasitesi 140 milyon m3. Açık anlatıyla sektörde büyük canlanma bekleniyor.
Hazır betoncular uzun süredir karayolunda asfalt yerine beton kullanımının daha ekonomik olacağını ileri sürüyor. Karayollarında beton kullanımı halinde hazır beton talebi daha hızlı artacak.
Hazır betoncuların büyük bölümü 1988 yılında kurulan bir birlik şemsiyesi altında faaliyet gösteriyor.
Türkiye Hazır Beton Birliği, tüm hazır beton tesislerinde standartlara uygun üretim yapılmasını sağlıyor. Kalite Güvence Sistemi kapsamında her tesiste laboratuvar bulunmasını, beton karışımlarında standartların uygulanmasını sağlıyor.
