Halkımız altın fiyat-larını gün boyu izliyor da altından hemen sonra gelen, adı altınla birlikte anılan gümüşe ilgi son yıllarda kayboldu.
Gümüş de kıymetli bir maden.
Yılbaşından bu yana Türkiye’de altın fiyatı yüzde 30 artarken, gümüş fiyatı yüzde 38 oranında arttı.
Açık anlatımıyla, gümüşe para bağlayan daha fazla getiri sağladı.
Gümüşün fiyatı da altın gibi artıyor. Bazı dönemler gümüş altından daha hızlı değer kazanıyor.
Şimdilerde has gümüşün (999 ayar) gramı 1.80 TL, kilosu 1.800 TL dolayında.
Altının ise gramı 130 TL, kilosu 130 bin TL.
Aynı parayla 1 kg altın veya 72 kg gümüş alınabiliyor. Altının gram fiyatı gümüşün 72 katı. 1 kg altını kasada saklamak kolay da 72 kg gümüşü kasaya sığdırmak imkânsız.
Türkiye’de de gümüş üretimi var ama talep büyük ölçüde ithalatla karşılanıyor. 2014 yılında 227 ton, 2015 yılında 280 ton, 2016 yılının ilk 10 ayında 240 ton gümüş ithal edildi.
Fiyat artıyor
Gümüşün gramı içeride 2014 yılında 1.16 TL iken, 2015 yılında 1.32 TL oldu. Bu yıl 1.77-1.80 TL arasında gidip geliyor. Bizde gümüş işleyenler 999 ayar değil de 925 ayar gümüş kullanıyorlar. Bir de gümüşün hurda fiyatı var. Hurda gümüşün kilosu 950 TL. Rafineriler hurdayı işleyerek 925 ayar kullanılabilir gümüş haline dönüştürüyor.
Gümüş hem sanayide, hem de süs ve ev eşyası üretiminde kullanılıyor. Eski yıllarda köstekli gümüş cep saati, gümüş tütün ve sigara tabakaları erkeklerin olmazsa olmaz günlük kullanım eşyalarındandı. Evlerde gümüş tepsiler, gümüş meyvelikler kullanılır, kadınlar gümüş bilezik ve kolye satın alırlardı. Düğünlerde gümüş takımlar çeyizin en değerli parçalarını oluştururdu.
Atölyeler kapanıyor
Yaşam şartları ve gelir durumu değişince halkın gümüşe ilgisi de azaldı.Alt gelir grubundakiler pahalı buldukları için gümüşe eskisi kadar ilgi duymuyor. Üst gelir grubundakiler, gümüş eşya yerine yurtdışı kaynaklı Christopher eşyaları, çatal bıçağı tercih ediyor.
İstanbul’da Kapalıçarşı çevresindeki hanlarda gümüş işleyen çoğu Ermeni asıllı ustaların sayısı 50’lere geriledi. Sanatçı dostum Mıgır Boyacıoğlu, ”Yaşlanan, yorulan, işi azalan eve çekiliyor. Ama acısı, gümüş işlemeye ilgi duyan çırak da kalmadı. Çok sayıda atölye kapandı” diyor.
Kapalıçarşı’da kendi işledikleri gümüşleri satarak ünlenen Melda, Süren ve Aris vardı. Melda ve Süren’in dükkânları kapandı. Aris’in dükkânını kızı Viktorya ile damadı Arman Murad yaşatmaya çalışıyor.
Şimdilerde 1 kg gümüş tepsi Kapalıçarşı’da 2.500 TL’ye satılıyor. Tepsideki gümüşün değeri 1.800 TL, kalanı işçilik.
Eskiden çeyiz olarak büyük talebi olan 167 parçalık gümüş çatal bıçak takımı şimdilerde 10 bin dolar. Dört parçalı, tepsili çay takımı 5 bin dolar.
Fiyatları yüksek bulanlar gümüş eşya almıyor. Yaşam biçimleri değişenler, evlerinde gümüş eşyaya yer vermiyor. Sonunda İstanbul’da bir önemli sanat dalı olan gümüşçülük de ölmek üzere.
