Yılda 1 milyon tonun üzerinde cam ambalaj tüketiyoruz. Cam ambalajın büyük bölümü cam şişe, kavanoz.
Cam, tabiatta binlerce yıl bozulmadan yaşayan bir madde. Arkeolojik kazılarda yerin altından, binlerle yıl önce üretilmiş cam eşyalar çıkıyor.
Her yıl 1 milyon ton cam ambalaj, atık olarak çevreye yayılırsa, bir süre sonra dağ taş cam olacak.
Cam ambalaja ilgi ve cam ambalaj tüketimi giderek artıyor. Çünkü cam sağlık demek. Plastiğin alternatifi olarak kullanımı yaygınlaşıyor.
Yılda 10 milyar küçük şişe, şişe soda içiyoruz. Soda şişeleri sağa sola atılıyor. Yılda 1 milyar büyük şişe bira, rakı, şarap içiliyor. Bunların şişeleri çöpe gidiyor. Son yıllarda içme suyunda pet şişe ve pet damacanadan cam şişe ve cam damacanaya dönüldü. Cam su şişeleri bir defa kullanılıyor.
Gıda maddelerinin ambalajında (kavanozlanmasında) cam kullanımı artıyor.
Bütün bunlar tüketilen cam ambalajların çevrede kalmaması, çevreyi kirletmemesi için tekrar toplanmasını, geri dönüşümünü zorunlu kılıyor.
Cam, sonsuz geri dönüşümü olan bir madde. Kullanılan cam eritilerek tekrar cama dönüştürülebiliyor. Dönüşümde hem çevre hem ekonomi kazanıyor.
1 milyon ton cam ambalaj
Türkiye’deki cam üretim tesislerinin yıllık üretim kapasiteleri 3.7 milyon ton. Kapasitenin %90’ı, İş Bankası’nın Şişe Cam grubuna ait.
Yurt içi üretimin %50’si düz cam, %32’si cam ambalaj, %16’sı cam ev eşyası ve %2’si cam elyaf üretimi.
Her cam ürününün geri dönüşümü önemli ama cam ambalaj tüketimde tek kullanım nedeniyle geri dönüşümü önem taşıyan ürün.
Türkiye’de şimdilerde her yıl tüketilen 1 milyon ton dolayındaki cam ambalajın sadece %18’i, 180 bin ton dolayındaki kısmı geri dönüşüme gidebiliyor.
Kalan 800-900 bin ton cam ambalaj çevrede kalıyor. Geri dönüşüm oranı AB ülkelerinde %60-% 70 dolayında.
Geri dönüşüm yetersiz
Bizde de şimdilerde çevreye duyarlı cam şişe kullanıcıları ve üreticileri, yollara cam kumbaraları koyarak kullanılmış camları geri kazanma çabasındalar.
Geri kazanımda tüketiciyi bilinçlendirme önemli. Fakat bu işin bir de ekonomisi var.
Birçok ülkede cam şişelerde depozito uygulaması var. Tüketici doğrudan şişeyi iade etmese, çöpe atsa da depozito nedeniyle toplayıcılar cam şişeleri topluyor.
Sokak toplayıcılarının karton ve mukavvaya ilgi göstermelerinin nedeni, karton ve mukavvanın yeniden dönüşüm için bir pazarının olması. Toplayıcılara gelir getirmesi. İşte bu nedenle, kâğıt ve kartonda geri dönüşüm oranı %45’i aşmış durumda.
Depozito uygulanmaması durumunda, cam ambalaj malzemesi toplayıcılarının, topladıkları camları satabilecekleri bir pazarın oluşturulması, geri dönüşüm oranını artıracak.
