Kaşıkçı dosyası...
Biden’ın nasıl da büyük baskı altında olduğunu gösteren 4 karikatür koydum sayfaya.
Çok sayıdaki mizah çiziminden sadece 4’ü...
ABD Başkanı Biden zor bir denge kurmaya çalışıyor.
Bir yandan, “Amerikan istihbaratının Kaşıkçı’nın katli dosyasını açıklamak... Böylece Suudi Arabistan Veliaht Prensi MbS’nin (Muhammed bin Selman) Kaşıkçı kanlarını halı altına süpürten Trump’ın utanç görüntüsünü vermemek...”
Öte yandan, MbS’yi yaptırım dışı bırakarak Suudi Arabistan ilişkilerini bozmamak.
Ancak...
Dünya ve ABD kamuoyu bu “Ne şiş yansın ne kebap” ip cambazlığını yemiyor.
ABD yönetimi üzerinde baskı yoğunlaşıyor.
MAGNITSKY YASASI UYGULANSIN
ABD’nin kanaat önderleri ve medya “MbS’ye Magnitsky yasası uygulansın” diye bastırmakta.
Bir parantez açayım...
Hermitage Capital Management Fonu avukatlarından Sergey Magnitsky 2009 yılında Rusya’da gözaltındayken ölmüştü.
Bunun üzerine ABD ve Avrupa ülkeleri -Rusya’nın gözaltı süresince gerekli önlemleri almadığı- gerekçesiyle “sorumlu bürokratların cezalandırılmasını” istemişlerdi.
Bu bağlamda ABD 2012’de “Magnitsky yasasını” çıkarmıştı.
Yasaya göre “sorumlu Rus bürokratların ABD’ye girişinin engellenmesi” dâhil bir dizi yaptırım uygulanmıştı.
2016’da Kongre o yasanın kapsamını genişletti.
Yasanın son hali, ABD yönetimine, “dünyanın herhangi bir ülkesindeki insan hakları ihlalleri kapsamında ilgili kişi ve kurumlara yaptırım kararı alabilme” imkânı tanıyor.
Biden yönetiminin bu yasa maddesini Kaşıkçı’nın ölümünden sorumlu tuttuğu
76 Suudi Arabistanlıya uygulaması ama MbS’yi yaptırım dışı bırakması tepki dalgaları oluşturdu.
CEZALI LİDERLER
ABD Dışişleri Bakanı Blinken cuma günü gazetecilere “Suudi Arabistan ile ilişkiler herhangi bir kişiden daha büyük” demişti.
Yani...
Geleceğin kralı gözüyle bakılan “MbS’ye dokunulmamalı” mesajını vermişti.
Oysa...
Liderlere yaptırım örnekleri ABD tarihinde
hiç de az değil.
Şöyle ki...
Kuzey Kore’den Kim Jong-Un, Belarus Cumhurbaşkanı Alexander Lucashenko, Venezuela lideri Nicolas Maduro, Suriye Başkanı Beşar Esad, Zimbabve Başkanı Robert Mugabe...
Şu satırlar yazılırken de “ABD’nin MbS ile ilgili tavrının ne olacağını” işaretleyecek açıklaması bekleniyordu.
Biden seçim kampanyası sırasında “Suudi Arabistan’dan hesap soracağız” açıklaması yapmıştı.
Bu söylem onun “MbS’nin kral olma yolunda önünü keseceği” gibi algılanmıştı.
Şimdi de beklenen, kraliyet ailesine, “Tahtı ona vermeseniz daha iyi olur” tavrını ortaya koyması...
TEK ADAM
İlk Kral Abdülaziz İbn-i Suud hükümranlığından bu yana ülkenin hiçbir egemeninin olmadığı kadar, MbS “tek adam gücünü” elinde tutuyor.
Suudi Arabistan’ın yedi kralı ortalama
65 yaşlarında tahta geçmişlerdi.
Veliaht Prens MbS ise henüz 35 yaşında.
Babası 85 yaşındaki Kral Selman bin Abdülaziz adına tek başına ülkeyi yönetiyor.
Aynı zamanda Milli Savunma Bakanı olarak bütün askeri güce hükmetmesi “tek adam” statüsünü daha da sağlamlaştırıyor.
Ayrıca...
Dünya enerji pazarını etkileyebilecek en büyük petrol üreticisi ülkelerden birinin başında olması, ona karşı hamleleri iki kez düşündürmeyi gerektiriyor.
KORKU SAÇIYOR
MbS, ailesinin mensuplarını, din adamı, akademisyen, yazar ve kadın hakları aktivistlerini tutuklattı.
Hatta kendisinin yerini aldığı eski Veliaht Prens Muhammed bin Nayef’i, Kralın öz kardeşi Prens Ahmed bin Abdülaziz’i bile bir süre gözaltında tuttu.
Kraliyet ailesi ondan çekiniyor.
...................
Buna karşılık Suudi vatandaşlarının yarısından fazlası 30 yaşın altında...
Onlar arasında kendileri gibi genç Veliaht Prens MbS’ye destek var.
Orta ve üst yaş kuşaklarda duyulan kaygı ise şöyle: “Prens Muhammed bin Selman hırsı ve iktidarı tekelleştirmesiyle daha şimdiden tek adam. Tahta oturursa onun gücünü artık kimse kontrol edemez.”
TÜRKİYE FAKTÖRÜ
MbS dosyasının oluşmasında en büyük faktör Emniyet ve MİT’in başarılı çalışmasıyla ortaya konulan kanıtlardır.
Bunun kuyruk acısı “Suudi Arabistan tarafından Türkiye’den ithalata konulan ambargo...
Ve...
Dış politikada Türkiye’yi hedef alan her oluşuma Riyad’dan gizli ya da açık destek.”
...................
Türkiye-Suudi Arabistan ilişkileri açısından da MbS’nin tahtı devralması iki ülke arasındaki sorunların daha da büyüyerek ve çeşitlenerek sürmesi olur.
