İsrail’de gece yarısı

Türkiye siyaseti için “dejavu!..”

New York Times gazetesindeki “haber analiz” şöyle başlıyor:*

Son dönemeç, İsrail siyasetinde ana aktörlerin birbirinden çok farklı görüşleri var.

Ancak... Ortak bir hedefte birleşiyorlar:

“Başbakan Benjamin Netanyahu’yu koltuğundan indirmek...”’

............

Küçük bir sağ partiye liderlik eden Naftali Bennett ve laik, orta sınıf İsraillileri savunan Yesh Atid Partisi’nin lideri Lapid, solcu laik Meretz Partisi ile “Yeni Umut” Partisi’ni kendi saflarına çektiler.

Raam adlı İsrailli Araplar partisinin lideri Mansur Abbas’tan da destek sözü aldılar.

Toplamda 7-8, hiçbir görüş birliği olmayan parti için şu satırların yazıldığı gece yarısı kritik.

“Ortak hükümet” kurabilmek için en geç gece yarısına kadar Cumhurbaşkanı’na “yeterli meclis çoğunluğu” mutabakatını sunmaları gerekiyordu.

Pokerdeki “5 benzemez” gibi “8 benzemez” bir siyaset pokeri bu.

Başbakanı Netanyahu’nun 15 yıllık iktidarı noktalanmış olacak mı?..

Netanyahu, siyasette “büyücü” lakabıyla anılır.

Bakalım köşeye sıkıştırıldığında ve en zorlandığı anlarda müthiş çalımlar atan Netanyahu bu kez de sıyırabilecek mi?

Yoksa... İsrail’de Netanyahu dönemlerinin sonu mu?

Mola

Sadece “ne pahasına olursa olsun Netanyahu’yu indirmek” ortak hedefi olan, diğer görüşleri birbirinden çok farklı bu “benzemezler koalisyonu” için emar çekelim.

Bazı partiler Filistin için “iki devletli çözüm” yanlısı...

Diğer çoğunluğunun ise “bağımsız bir Filistin devletini” duymaya bile tahammülü yok.

Bazıları Yahudilerin Filistinlilere ait topraklarda yerleşimlerini sürdürmeleri ve genişletmeleri, hatta Batı Şeria’nın ilhak edilmesi taraftarı... Bazıları, -özellikle sol görüşlü parti- ilhaka kesinlikle karşı.

Bazıları “din ve devletin birbirinden ayrılması gerektiğini” savunuyor.

Bazıları ise “İsrail’in bir Musevi devleti” olduğunu vurguluyor.

Kısacası... Bu “benzemezler koalisyon” atları arabaların hem önde hem arkada koşulduğu bir araba gibi.

Peki ne olacak?..

Meretz Partisi’nden Horowitz “en azından iki yıl boyunca görüş ayrılıklarının hükümet uygulamalarında görülmeyeceğini, İsrail toplumunu kutuplaştıran bu gibi meselelerin askıya alınacağını” söylüyor.

“İsrail’in uzun süredir ihmal edilen altyapılarını gerçekleştirmek gibi pratik ve teknokratik konuların birlikte çalışmanın temeli olacağına” işaret ediyor.

Başbakanlık da dönüşümlü olacak.

İlk başbakan sadece yedi sandalyeye sahip olmasına rağmen yeni sağın bir parçası olan Lamina Partisi Başkanı Bennett olacak.

Gece yarısı Netanyahu dönemi noktalanmış olursa İsrail’de yeni bir dönem başlayacak.

Netanyahu hakkındaki “yolsuzluk davaları” için start alacak.

Netanyahu’nun paçasını kurtarması hayli zor.

Netanyahu da kendisine karşı kurulan koalisyona ateş püskürüyor:

“Bu birlik fırsatçıdır. Dolandırıcılık hükümeti olur. Hakaret hükümeti olur. Kesinlikle kurulmamalıdır...”

Türkiye açısından

Netanyahu düşürülür ve bu “benzemezler hükümeti” kurulursa uzun ömürlü olmaz.

Ortak payda “Netanyahu’yu indirmekse” ve böylece “maksat hâsıl olmuşsa” bu benzemez kartların kıymetiharbiyesi ne olur ki?

Ancak... Devam ettiği sürece Filistinlilerin üzerine gidilmeyecektir. Çünkü koalisyonu destekleyen İsrailli Arapların “Raam Partisi’ni” dikkate almak zorunda olacaktır. Bu da Türkiye ile yeni sorunların bir süre görülmeyeceği demektir.

İki başkent arasında tansiyonun düşmesi bile beklenebilir.

.........

Bizler pek fark edemeyeceğiz ama eğer şu satırların yazıldığı günün gece yarısı “Netanyahu’nun ipi çekilmiş” olursa, bunda “Biden’ın parmak izleri” olabilir.

.........

Çerçeve içinde ayrıca Netanyahu’nun olası halefi Bennett’i anlatıyorum.

(*) 1 Haziran 2021 Salı.

150 milyon dolarlık başbakan

Netanyahu’ya olası halef Naftali Bennett, İsrail’in Hayfa kentinde doğdu.

Amerikalı Yahudi göçmen bir ailenin çocuğu.

Amerika aksanlı İngilizce konuşuyor.

Modern-Ortodoks dindar bir Yahudi.

2 Haziran tarihli Washington Post’a göre İsrail’in “ilk dini hükümet başkanı” olacak.

Tel Aviv’in zenginler banliyösü Raanana’da eşi ve dört çocuğuyla birlikte yaşıyor.

Askerliğini seçkin bir komando birliğinde subay olarak yaptı.

Hukuk mezunu.

Reuters Ajansı’na göre 1999’da kendi “yazılım şirketini” kurdu. Ve New York’a taşındı.

2005 yılında “dolandırıcılığa karşı yazılım üreten” şirketini bir ABD güvenlik firmasına 145 milyon dolara sattı.

Netanyahu “yolsuzlukla suçlanırken” en az 150 milyon dolara sahip Bennett’in siyasete “çıkar sağlamak” amacıyla değil sadece “hizmet tutkusuyla” girdiğinin propagandası yapılmakta. Hakkında yolsuzluk davası olan Netanyahu’nun nasırına fena halde basan bir mukayese bu.

Ayrıca...

Bennett henüz 49 yaşında. 71 yaşındaki Netanyahu’dan çok daha genç.

Bu da Bennett’in avantajı.

Siyaset kariyeri

Bennett sağcı bir politikacı.

Öyle ki... Batı Şeria’daki İsrail yerleşimci yeri olan Yesha Konseyi’nin başkanlığını bile yaptı.

2006’da siyasete girdikten sonra Netanyahu hükümetlerinde “savunma, eğitim ve ekonomi bakanıydı.”

2018’de Yeni Sağ parçası olan Lamina Partisi’ni kurdu.

İsrail’in son iki yılda yaptığı “4 çıkmaz” seçimden mart ayındaki sonuncusunda Bennett’in Lamina Partisi 6 sandalye kazanarak parlamentoya girdi.

“Filistinli teröristlerin öldürülmesi gerektiğini” söyleyecek kadar uçlarda!

Ama... Yandaki yazıda anlattığım “benzemezler koalisyonunu” oluşturmak ve bir arada tutabilmek için “ılımlı çizgide” kalıyor.

İsrail Ordu Radyosu’na verdiği demeç bunun bir kanıtı:

“Önümüzdeki yıllarda ilhak ya da Filistin devleti gibi konuları bir kenara bırakmamız ve koronavirüs pandemisi üzerinde kontrol kurmaya, ekonomiyi iyileştirmeye, iç çatlakları onarmaya odaklanmamız gerekiyor.”