Türkiye için denklem-lerde “Erdoğan faktörü” dikkate alınmadan “sonuç öngörüleri” yanıltıcı olabilir.
15 Temmuz darbecilerinin kafalarındaki “denklem” Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın telefon ekranında görüntülü konuşmasıyla sıfıra eşitlenmişti.
Halkı caddelere, meydanlara, havaalanlarına çağırmasından birkaç dakika sonra insanlarımız dışarıdaydılar.
Cumhuriyet tarihinin bütün darbelerinde sonucu belirleyen “tanklardır.”
Hasan Cemal’in 12 Eylül 1980 darbe sürecini anlattığı kitabın adı olan “Tank Sesiyle Uyanmak” bu simgeyi vurgular.
15 Temmuz’da tanklar toplumun özgürlüğünü esir alamadı ama halk darbecilerin tanklarını tutsak aldı.
Demokrasiyi kurtardı.
Rejim, CNN Türk Ankara Temsilcisi Hande Fırat’ın mobil telefon ekranından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın halka çağırısıyla kurtarılmış oldu. (Hande Fırat’ın o tarihi değerdeki telefonunu almak için 750 bin dolar önerisi bile yapıldı. Hande satmadı o ayrı.)
......................
3.53’ü de gören dolar için uzmanlar “Nereye kadar yükseleceğini tahmin edemiyoruz” derken dün akşam dolar 3.38’di.
36 saatte 15 kuruş birden -hiç beklenmeyen- sert bir düşüş bu...
Bizim gazetenin ekonomi servisinden arkadaşlarla, ekonomist dostlarla konuştum. Televizyonlarda ekonomi yorumcularını izledim.
Hepsinin söyledikleri hemen hemen aynı.
1 - Dünyada “risk iştahı” arttı.
ABD’den başka coğrafyalara doğru kayış var.
Yani...
Büyük dolar stoklarında “daha fazla risk alarak daha yüksek faize yönelmek eğilimi yeniden başladı.”
“Olumlu hava” Türkiye’ye de yansıyor olmalı.
Ancak...
Ne kadar sürer bilemiyoruz. (ABD’de FED’in 14 Aralık’ta faiz kararı beklenmekte.)
2 - Türkiye Merkez Bankası’nın “Kurlardaki artışa karşı bütün enstrüman-larımızı kullanmakta kararlıyız” açıklaması.
3 - En önemlisi...Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Dolardan TL’ye geçin” çağrısı.
Toplumdan bu çağrı çok iyi karşılık aldı.
Dolardan TL’ye, altına geçiş tabanda yaygın...
Tabandaki bu tavrın ürettiği psikoloji, kurumları da etkiledi.
Nakit stoklarını dolarda tutan -ihracatçı birlikleri- gibi kurumlar da liraya geçmekteler.
Devlet kurumları da ihalelerini, anlaşmalarını “lira üzerinden yapacaklarını” açıklamaktalar. (Örneğin Enerji Bakanlığı’nın doğal gaz ihaleleri, Özelleştirme Başkanlığı...)
***
Cumhurbaşkanı Erdoğan taraftarı ya da karşıtı olunabilir.
Fakat...
“Toplum üzerindeki etkisi” bir gerçek.
Siyasetin veya ekonominin denklemlerinde hesap yazılımlarında olmayan ama denklem eşitliğini bozabilen bir “ağırlıklı faktör.”
15 Temmuz darbe girişiminin faili “FETÖ” ama onun da arkasında dış güçlerin “azmettiren” olduğu biliniyor.
Doları zembereklerinden boşalmışçasına yükselten dış “aktörler” ve onları “azmettirenler” de olabilir.
Yani...
“Silahla” yapılamayanı “ekonomik” darbeyle yapmak tezgâhının kokularından söz ediyorum.
“Erken iyimserlik” sayılmazsa, doların 36 saatte sert düşüşü bu “ekonomik darbe” oyununun da tutmayabileceği izlenimini veriyor.
