Cassandra Sendromu İSTANBUL

New York kadar dramatik olmasa bile İstanbul için de Cassandra Sendromu (bu sendromu ve hikâyesini ayrıca çerçeve içindeki yazıda anlattım) yakın gelecekte yaşanabilir.

Güzelim

İstanbul da hüzünlü bir görüntüde...

Boğaz,

Nişantaşı, Beyoğlu, Etiler, Şişli...

Karşıda Bağdat Caddesi artık cıvıl cıvıl değil.

Kentin nabzının attığı kafeler, restoranlar, barlar kapalı.

.................

Bu görüntünün arkasında çok daha derin bir dram yaşanmakta.

İstanbul Türkiye’nin yiyecek, içecek -eğlence sektörünün yarısıdır.

Türkiye’nin vitrini olarak da çok daha fazlası...

TURYİD (Turizm Restoranları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği) Yönetim Kurulu Başkanı Kaya Demirer sektörün Türkiye genelindeki yaklaşan büyük çöküşünü anlatıyor.

Bunun en az yarısı da İstanbul...

2 MİLYON AİLE

2019 sonuna kadar her yıl yüzde 10 büyüyen sektör 100 bin işletmeyi kapsıyor.

Ekosistem içinde tarımdan inşaata, kuaförden müzisyene, endüstriyel mutfaktan zücaciye sektörüne yaklaşık 50 sektöre

iş olanağı sağlamakta.

Saygın marka işletmeleri ise gastronomi deneyimleri sunarak turizme ve ihracata katkıda bulunuyor.

Yurt dışına açılmış restoran markaları da Türkiye’nin sektör elçileri.

Direkt olarak 2 milyon aileye, kapsamında olduğu ekosistem içinde değerlendirildiğinde ise 10 milyon kişiye ekmek sağlanmakta.

TURYİD, Türkiye’nin yeme, içme-eğlence sektörünün yüzde 25’ini temsil ediyor.

....................

Sektör pandemi nedeniyle 2020 yılını tam dört ay kapalı geçirdi.

Açık olduğu dönemde de kısıtlamalar nedeniyle “büyük çöküş” yaşandı.

Enflasyon hariç ciro kaybı yüzde 50.

Haziran ayında işletmelerin

yüzde 6’sı kapanmıştı.

ÇÖZÜM

Kasım ayında gelen ikinci kapatmayla - açılış tarihine bağlı olmak koşuluyla- sektörün en az yüzde 20-30’unun geri dönemeyeceği tahmin ediliyor.

Kaya Demirer’in sunduğu akılcı çözümler önerisi şöyle...

1Yapılandırılmış olan vergi/SGK taksitlerinin Haziran-Temmuz 2021’den itibaren başlatılması.

2 Sektörle iş yapan alacaklılara karşı icra/iflasların Haziran 2021 tarihine kadar dondurulması.

3Kapatmalar nedeniyle 2019 yılına göre 70 milyar TL kaybının devlet tarafından desteklenmesi.

Şöyle ki...

A70 milyar kaybın 25 milyar TL’lik kısmı bir kamu bankasına yatırılmalı. (Kira, maaş, kredi, yapılanmış vergi, tedarikçi faturalarında kullanılmak üzere...)

B2021 yılında kapıların açılmasından itibaren dört ay boyunca -işçi payları hariç- SGK/Muhtasar, KDV gibi tüm vergilerden muaf

tutularak “gayri nakdi” destek.

c- Bu nakdi ve gayri nakdi destekler limiti “işletmelerin ciro kayıpları dikkate alınarak firma bazında” belirlenmelidir.

.......................

Avrupa’da ciro kayıplarının yüzde 75’i kadar hibe desteği yapıldığı dikkate alınırsa, bu öneriler mantıklı görünüyor.

Zamanında önlemler Cassandra Sendromu’na girmekten İstanbul’u da kurtarabilir.

Cassandra Sendromu NEW YORK

Yazıya attığım “Cassandra Sendromu  - New York” başlığını The New York Times’tan aldım.

Cassandra’nın hikâyesini ayrıca çerçeve içinde sundum.

Genel olarak psikolojide “geleceğe dair kötü ve üzücü olayları öngören, ancak başkalarını uyarmasına ve doğruları söylemesine rağmen kimseyi inandıramama” durumu için kullanılan bir terimdir.

..................

New York Times’taki makalede de “uyumayan bu şehir ölmek üzere” öngörüsü yansıtılmakta. Pandemiden en çok etkilenen Amerikan şehri New York’ta ölü sayısı 25 bin.

Bloomberg’e göre ilk dalgada yaklaşık 6 bin New York şirketi iflas başvurusunda bulundu. Daha fazlası ise acil durum kredilerinin son dolarlarını da bitirmek üzere.

Manhattan acı çekmekte.

Empire State binasının her katında, her yerinde kapatılmış “çekme metal perdeler...”

Kraft kâğıtla kaplı vitrinler ve “kiralık” tabelaları...

Gökdelenler boşken binlerce kapıcı, gece bekçisi, asansörcü ve bakım işçisinin görevlerine son verildi.

Onlar da işsiz seline katıldı.

Perdeleri en az haziran ayına kadar kapalı kalacak olan oteller ve Broadway tiyatroları...

Sahne sanatları çalışanlarının üçtü ikisi işini kaybetti.

New York’ta işsizlik oranı ulusal ortalamanın iki katı, kriz öncesinin dört katı.

New York işsizleri sokak satıcılığı yapıyorlar.

New York Belediyesi de onlara göz yumuyor.

Cıvıl cıvıl SoHo tanınmaz halde.

Vitrinleri kaplayan kontrplak duvarlar arasında yürünüyor. Grafiti geri döndü.

Sokaklarda işeyen insanlar, çöp teneke ateşleri...

East Village’da kaldırımlarda şilteler, kırık dökük masalar, harap koltuklar, eski kilimlerle duvarsız ve çatısız yaşayan evsizler.

Şehrin simgesi olan mekânlar kapanmış...

TARİHİNİN EN KÖTÜSÜ

New York, büyük buhrandan bu yana

hiç bu kadar kötü olmamıştı.

New York Post gazetesine göre mart ayından bu yana her biri aynı haneden birkaç kişiyi içerebilecek 300 binden fazla adres değişikliği kaydedilmiş.

New York’un lüks sayfiyesi Hamptons Plajları, kırsal kenar mahalleler ve de Florida, Los Angeles gibi popüler kentlere göç var.

Ayrıca...

New York’un Demokrat Belediye Başkanı çok sayıda evsizi “kapanmış lüks otellerden odalara” yerleştiriyor.

Seçkin mahallelerin kalbine dilencilik, aşırı doz uyuşturucu tutkunları ve akıl hastalarını enjekte etmiş oluyor.

Eylül ayında 126 lider şirket, Belediye Başkanı’na Manhattan’ın “güvenlik, temizlik

ve yaşam kalitesi” konusunda yoğun

endişelerini bildirdiler.

Ünlü kişilere tecavüzler de çok.

Örneğin bir TV aktörü metroda yumruklandı.

“Eyvah Çocuklar Küçüldü”nün aktörü

Rick Moranis de kaldırımda dövüldü.

Aynı hafta iki yolcu evsizler tarafından metro raylarına itildi.

Cinayetler ikiye katlanmış.

Kentin başına bir de “psikiyatrik kriz” belası çıkmakta.

Yeraltı dünyası yeniden palazlanmış.

..................

Ve Cassandra Sendromu’yla noktalayalım.

Bu gidişle “çok daha kötü olacağı” yolunda kaygılar derinleşmekte.

TRUVALI CASSANDRA

Cassandra, Truva Kralı

Priamos çok güzel olduğu

rivayet edilen kızıdır.

Cassandra aynı zamanda Yunan mitolojisinin bir kahramanıdır.

Cassandra’nın en büyük isteği “geleceği öngörebilmekti.”

Tanrı Apollon görür görmez bu güzel kızı arzuladı ve ona bir teklif sundu; “Cassandra onunla birlikte olursa ona geleceği görme yeteneği verecekti.”

Cassandra bu teklifi kabul etti.

Ve Cassandra’ya geleceği görme yeteneğini verdi.

Ama...

Apollon ile birlikte olmadı.

Bir rivayete göre de aslında en başından beri Apollon ile birlikte olmaya niyeti yoktu, sadece geleceği görme yeteneği almak için Apollon’u kandırmıştı.

Apollon bu duruma çok sinirlendi ve Cassandra’yı lanetledi. Lanete göre, Cassandra geleceği görecek ama asla kimseyi gördüklerine inandıramayacaktı.

Gerçekten de öyle oldu.

Truva atının surlardan içeri alınması halinde başlarına gelecekleri öngörmüştü. Babasını ve komutanları defalarca uyarmıştı.

Ancak kimseyi inandıramamıştı. 

...................

Psikolojide, geleceğe dair başkalarını uyarmasına ve doğruları söylemesine rağmen kimseyi kendine inandıramama durumuna Cassandra Sendromu (kompleksi) adı verilmektedir.

Cassandra “Truva atı tuzağını öngörmüştü. Ancak kral babasını ve komutanları inandıramamıştı.”