32 atom bombasına eşit deprem
Güneydoğumuz 7.8 (veya 7.7) büyüklüğünde depremle sarsıldı.
Büyük felaket.
Dünkü New York Times’a göre, “7 büyüklüğünde bir deprem Hiroşima’da patlatılan atom bombasının 32 katına eş değer enerji” üretiyor.
Gazete “bunun New York eyaletinin dört günlük enerji (katrilyon vat) ihtiyacını karşılayabileceğini” yazdı.
Bunlar dehşet verici rakamlar.
7.8 büyüklüğü 5.9 büyüklüğünden 708 kat daha güçlü.
Yükselen her büyüklük tam sayısı için salınan enerji miktarı yaklaşık 32 kat artıyor.
Büyüklüğün yanı sıra bir depremin hasarı gerçekleştiği alandaki “insan yoğunluğuna ve binaların depreme dayanıklılığına da” bağlı.
……………..
Yaşamını yitiren insanlarımıza Allah’tan rahmet, yaralılara şifa, acılı ailelere, milletimize başsağlığı ve sabır diliyorum.
Öğle saatlerinde TV’lerin canlı yayını sürerken ekranlarda tanığı olduğumuz artçı ama 7’nin üzerindeki depremlerde binaların yıkılış görüntüleri “kıyamet günü” gibiydi.
……………..
Türkiye’nin en büyük depremi 7.9’la 1939 Erzincan depremiydi.
Dünkü deprem ise Türkiye tarihinin ikinci büyük depremi.
Hiç değilse bu kez ders alabilecek miyiz?
JAPONYA ÖRNEĞİ
“Deprem öldürmez, binalar öldürür” diye bir söylem vardır.
Fay hattının üzerinde olmasına rağmen depremlerden neredeyse hiç etkilenmeyen, başta Japonya olmak üzere dünyanın diğer deprem bölgelerine binalar nasıl yapılmakta?
ONEDIO “depreme dayanıklı bina teknolojilerini” şöyle sıralıyor:
1- Taban İzolasyonu (Sismik İzolasyon)
Özellikle Japonya’da inşa edilen binalarda uygulanan “taban izolasyonu” binanın yeryüzüyle bağlantısını kesmek amaçlı kullanılıyor. Binaların alt kısmında kauçuktan yapılmış tamponlar deprem enerjisini, iletimini asgariye indiriyor ve binanın eğilmesini önlüyor.
2- Metal Plaka
Duvarların arasına boşluk bırakılarak aralarına metal plakalar yerleştiriliyor. Plakalar sarsıntıyı binanın her yerine eşit olarak yayıyor.
3- Amortisör
Binanın tabanındaki güçlendiriciler ile kolonlar arasına yerleştirilen amortisörler titreşimleri yüzde 50 azaltıyor, binada hasar oluşmasını engelliyor.
4-Sarkaç Yöntemi
Genellikle gökdelenler için kullanılan sarkaç yöntemi binanın tepesinden hidrolik sisteme sahip çelik kablolar ile ağır bir topun (sarkacın) asılmasıdır. Bu sarkaç deprem anında binanın sağa sola sallanmasını engelleyerek tüm gücü ortada toplar ve dengeler.
5- Sismik Pelerin
100 eş merkezli beton veya plastik halkadan oluşan ve bina temelinin altına gömülerek oluşturulan pelerinin görevi, yerkabuğundan gelen enerjinin hapsedilmesi ve binaya iletmemesidir.
6- Karbonfiber Örtü
Daha önce hasar görmüş binalar için “Lifli polimer güçlendirmeler ile karbonfiber birleştirilerek üretilen malzeme” kolonlar ve materyallerin arasındaki boşluğa yerleştirilir, bina güçlendirilir.
7- Çelik Çapraz Çerçeveler
Yapısal bütünlüğü güçlendirmek ve binayı daha dayanıklı hale getirmek için kullanılan çelik çapraz çerçeveler, depremin uyguladığı kuvveti yeniden zemine ileterek
zararı en aza indirger.
8- Değiştirilebilir Sigortalar
Çelik çerçeveler, çelik sigortalar ve çelik kablolardan oluşan bu sistem yüksek riskli deprem bölgelerinde sıklıkla kullanılıyor. Deprem anında binanın dışındaki çelik çerçeve aşağı yukarı sallanıyor ve tüm enerjiyi binanın altında bulunan çelik sigortaya iletiyor. Deprem bittiğinde çelik kablolar binayı yukarı çekerek
eski haline getiriyor.
9- Mukavva Tüpler
Gelişmemiş ülkelerde yaygın olarak kullanılan ve diğer sistemlerle kıyaslandığında daha ucuz olan mukavva ve benzeri malzemeden yapılmış tüpler, duvarların güçlendirilmesini ve binanın yıkılmasını önlemek için kullanılıyor. Beton, tahta direklerle güçlendirilerek birer kolon görevi görmesi sağlanabiliyor ve böylece yapının çökmesi engelleniyor.
10-Şekil Hafızalı Alaşımlar
Yüksek gerilimlere maruz kalsa bile eski haline dönebilen çeliğe göre 30 kat esnek şekil hafızalı alaşımlar yıkılmayı engelliyor.
………………
Ayrıca…
Japonya’da büyük deprem sonrası geliştirilen “köpük evler” de yaygınlaştı.
LISTELIST’a göre bu evler 300 yıl dayanabiliyor.
Yedi günde kurulabiliyor.
420 bin TL’ye mal olabiliyor ki günümüz fiyatlarına göre hayli elverişli.