Güldener Sonumut

ABD’nin Ukrayna-Rusya savaşından karlı çıktığı eleştirileri yükselmeye başlıyor Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde. Bir başka deyişle, ABD’nin aksine AB’nin bu savaştan dolayı sürekli zarara uğradığını iddia ediyorlar. Tartışma ilginç bir boyut almaya başlıyor. 

Emtia fiyatlarında yaşanan yükselişten en çok AB’nin zarar gördüğü siyasiler tarafından dile getiriliyor. ABD’nin kaya gazı sayesinde Rusya’ya uygulanacak olası doğalgaz ambargosundan etkilenmeyeceği, AB’nin ise rekabet gücünü yitireceği sıklıkla ifade edilerek, Almanya’nın neden Rusya’dan gaz alımını askıya almak istemediği bu şekilde gerekçelendiriliyor. ABD’nin Ukrayna ve Baltık ülkelerine vermiş olduğu askeri ve diplomatik desteğinin karşılığını NATO nezdinde aldığından, buna bağlı olarak AB içerisinde ABD yanlılarının da arttığından şikayet ediliyor. Savaşın başlamasıyla birlikte ABD dolarının Euro karşısında daha fazla değer kazandığı da iddialar arasında. ABD’nin Avrupa’nın güvenlik mimarisini yeniden NATO etrafında inşaa etmesi de bir başka eleştiri

Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş, uluslararası ilişkiler, dış politika ve savunma alanında kalıcı birçok değişikliğe neden oluyor sanki. Avrupa Birliği’ne (AB) üye olmalarına rağmen güvenlik açığını telafi etmek isteyen Finlandiya ile İsveç, NATO üyeliğine hazırlanıyor. Bu sayede iki ülke sadece AB’nin değil, aynı zamanda NATO’nun ve dolayısıyla ABD, Türkiye, İngiltere ve Kanada gibi ülkelerin güvenlik şemsiyesine de dahil olmuş olacak.

Hem AB hem de NATO üyesi olan Danimarka, kendi isteğiyle 30 yıldır AB’nin güvenlik mimarisinin dışında yer almıştı. Hatırlanacağı üzere Danimarka’da halk, 1992’de Maastricht Anlaşması’nı referandumda reddetmişti. Edinburgh Anlaşması gereği Kopenhag, AB’ye üye olmasına rağmen ortak para birimi euro ve kısa adı “ODGP” olan Ortak Dış ve Güvenlik Politikaları gibi konulara katılmama hakkına sahip olmuştu. Ancak Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş, Danimarka’yı da etkiledi. Başbakan Mette Frederiksen, ülkesinin AB’nin güvenlik politikalarında yer

Ukrayna-Rusya savaşında 3 ay geride kaldı. Savaşın sahadaki gelişmeleri an be an tüm dünya medyasında yer alıyor. Rusya, Batı değerlerine karşı sadece Ukrayna’da mücadele etmiyor. Diplomatik cephede de NATO, Avrupa Birliği (AB) ve ABD’yi zor durumda bırakacak hamlelerde de bulunuyor. 

Bosna Hersek’te zor ve hassas dengeler üzerine kurulu barış sürecini baltalama çabasına giren Moskova, geçtiğimiz yıldan bu yana, gölgede kalan hamlelerine hız verdi. Hatırlanacağı üzere Bosna Hersek, Dayton anlaşmaları sayesinde barışa kavuştu. Dayton anlaşmasının sivil ayağını oluşturan kurum da, PIC yani Barış Uygulama Konseyi. Bu kurum, Dayton anlaşmasını hayata geçirmekle yükümlü, başına da her zaman bir yüksek temsilci atanıyor. İlk yüksek temsilci İsveçli Carl Bildt’di. 1 Ağustos 2021’de göreve gelen isim ise Alman Christian Schmidt. 

Ülkedeki güvenlik ise uzun süre NATO önderliğindeki SFOR yani istikrar gücü tarafından sağlandı. Aralık 1996’da göreve başlayan SFOR, 2004’ün Aralık ayında görevi Avrupa

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron 2. kez Cumhurbaşkanı seçilerek iki aşamalı iddiasının birinci ayağını kazanmış durumda. İddiasının ikinci ayağı olan meclis seçimlerinde de mutlak galibiyete sanki ulaşmak üzere. Macron’un ağırlıklı olarak tarzını, zaman zaman da politikasını eleştirmedim değil. Ancak yeri geldiğinde hakkını teslim etmek gerekiyor.

Macron birinci döneminde kibirli, başının dikine giden bir lider portresi çizdi. Vatandaşlarına karşı ‘üstün’ bir üslup sergiledi. Yakın çalışma arkadaşlarının kendini beğenmiş, kimi zaman küstah tavırları da Fransa’da kamuoyu nezdinde eleştiri konusu oldu. Ancak Macron, iki turlu Cumhurbaşkanı seçimlerinde aşırı sağ, yabancı karşıtı Ulusal Birlik partisi lideri Marine Le Pen’e karşı kazanabilmek için bir açılım politikası gerçekleştirmek mecburiyetinde kaldı. Nitekim siyasi söylemini merkez sağ politikalarla sınırlamadı. Sosyal Demokrat ve Cumhuriyetçi sağ fikirlere de açıldı. İpi de bu sayede yeniden göğüsledi. Macron şimdi de meclis seçimlerinde çoğunluğu elde etmek

Finlandiya ve İsveç’in, NATO üyeliği başvurusu sonrasında düğümün çözülebilmesi için ikna turları başlıyor.

NATO üyeliği için resmen başvuruda bulunan Finlandiya ile İsveç, Türkiye’nin kararlı tutumu karşısında, Ankara engelini aşmak amacıyla ikna turuna hazırlanıyor.

İttifak’a üye 30 ülkenin daimi temsilcilerini bir araya getiren Kuzey Atlantik Konseyi toplantısının her çarşamba günü yapılan olağan oturumunda, iki ülkenin üyelik başvuruları değerlendirildi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Finlandiya ve İsveç’in üyelik başvurularının bir an önce işleme sokulmasını talep ederken, Ankara, çarşamba sabahı yapılan başvuruları işleme sokmadan önce ulusal düzeyde değerlendirmek gerektiğini ifade etti.

Finlandiya, Türkiye dahil NATO üyesi tüm ülkelerin kendisiyle ilgili olası kaygılarını gidermek amacıyla gereken iradeyi sergileyeceğinin sinyalini verirken, İsveç, Türkiye ile ikili sorunlarını giderme konusunda diplomatik düzeyde açıklamada bulunmasına karşın, henüz

İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine karşı çıkan Türkiye’nin, bunu eyleme dökebilmesi için elinde en az üç kozu bulunuyor.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal harekâtı sonrası İskandinav ülkelerinden Finlandiya ve İsveç, NATO’ya tam üyelik için Kuzey Atlantik Konseyi’ne başvuruda bulunmaya hazırlanıyor. Her iki ülke de, ulusal parlamentolarından, NATO’ya üyelik başvurusu için yetki aldı. Ancak Türkiye, Finlandiya ile İsveç’in terör örgütü PKK gibi Türkiye aleyhinde faaliyette bulunan örgütlere verdiği destekten dolayı bu işe sıcak bakmıyor. Zira Türkiye’ye silah ambargosu uygulayan Helsinki ile Stockholm, Ankara’nın iadesini talep ettiği 33 teröristin Türkiye’de yargılanmalarına da izin vermiyor.

Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, Türkiye’nin sert tutumunun, yapıcı müzakerelerle çözülebileceğini savunurken, İsveç ise, bir yandan Ankara ile diplomatik müzakere yürütüp diğer yandan da PKK’nın

Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş öncesinde, Avrupa Birliği (AB) üyesi olan Finlandiya ve İsveç, NATO’yla yakın iş birliği içinde olmakla birlikte İttifak’a üye olmayı pek düşünmüyordu. Finlandiyalı siyasiler, her ne kadar NATO’ya sıcak baksalar da, kamuoyunun çekinceleri nedeniyle üyelik sürecine giden yolu hızlandırmamıştı. İsveç’teyse ne siyasiler ne de kamuoyu, NATO’ya sıcak değildi. Taa ki Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı gerçekleşene kadar...

Bu saldırı, İskandinav ülkelerinin NATO’ya bakışını çok değiştirdi. Finlandiya’da siyasiler ile kamuoyu, NATO konusunda adeta birleşti. Zira Helsinki, güvenlik kaygılarını NATO’ya üye olarak gidermeyi hedefliyor. İsveç’teyse durum farklı. Finlandiya’nın NATO’ya üye olması halinde İsveç, İskandinav ülkeleri arasında NATO’da yer almayan tek ülke olarak kalacak ve Rusya için kolay bir hedef haline gelecek. İşte bu nedenle, Stockholm yönetimi de, Finlandiya’nın NATO’ya tam üyelik

Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaştan dolayı, İttifak üyesi ülkeler NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in görev süresini bir yıl daha uzatmayı kararlaştırdılar. Ancak 3 yıldan bu yana görevde olan Avrupa Müttefik Kuvvetler Başkomutanı Orgeneral Tod Wolters’e aynı tasarrufta bulunmadılar. Zira Wolters yerine Orgeneral Christopher Cavoli atandı.

İttifak’ın kriz ve savaş dönemlerindeki en önemli birimi Avrupa Müttefik Kuvvetler Başkomutanlığı. Belçika’nın Mons şehrinde bulunan askeri karargah NATO’nun caydırıcılığının beynini oluşturuyor. İttifak coğrafyasında yaşayan 1 milyar insanın güvenliğinden sorumlu. NATO’nun ilk Avrupa Müttefik Kuvvetler Başkomutanı Orgeneral Dwight David Eisenhower.

Normandiya çıkarmasının mimarı olan Eisenhower, 2 yıllık görev süresinin ardından ülkesinde Cumhuriyetçi Parti adına seçimlerinde aday oldu ve ülkesinin 34. başkanı oldu. Bir başka deyişle Avrupa Müttefik Kuvvetler Başkomutanı görevi NATO ve üye ülkeler için çok önemlidir.

Tabii 1950 yılından bu yana