“Hepimiz aynı havayı soluyoruz. Hepimiz çocuklarımızın geleceğini önemsiyoruz. Ve hepimiz faniyiz”
John F. Kennedy
Temsili demokrasinin önemini Youtube ya da Instagram’da yapılan yorumlara bakarak anlayabiliyoruz. Birilerinin bir suç işlerken çekilmiş videoların yorumlar kısmına dikkat edin. Akla hayale gelmeyecek işkence şekilleriyle öldürülmelerini, aynı acının katlarca fazlasını kendilerine yaşatılmasını dileyen yazıları görünce dehşete düşüyorum. Bu yüzden işte Atina tarzı doğrudan demokrasi yerine temsilcilerimiz tarafından yönetilmemiz çok daha hayırlıdır. Evet bazen “bu kadar da olmaz” dedirten şeyler karşımıza çıkıyor ve öfkeleniyoruz. Ancak gelişmiş toplumlar hümanizm ilkesi ışığında davranırlar. Her ne olursa olsun suçlunun da insan olduğunu ve insanlık onuruna yaraşır şekilde muaemele görmesini savunmak, uygarlığı savunmaktır.
Böyle bir giriş yapmamım sebebi Filipinler eski devlet başkanı Rodrigo Duterte’nin Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından yargılanmaya başlanmasıdır. Devletin tepesinde görev yaptığı 2016-2022 yılları arasında uyuşturucuya savaş ilan eden Duterte, binlerce kişinin öldürülmesiyle sorumlu tutuluyor. Resmi rakamlara göre 6252, insan hakları kuruluşlarına göre 12 bin ile 30 bin arasında kişi bu ‘savaşta’ hayatını kaybetti. Duterte, polise uyuşturucu satıcılarını gördüğü yerde vurma yetkisi vermişti; bundan da gururla bahsediyordu.
Hukuk dışı yöntemlerle uyuşturucu belasına karşı mücadelesi insan hakları örgütleri ve uluslararası kamuoyu tarafından tepkiyle karşılansa da kendi halkı çoğunlukla destekçisiydi. Duterte popülist bir liderdi ve halkın duygusal histerisini kesin ve hızlı çözümlerle dindiriyordu. Taviz vermeyen tutumu ve hukuku bir engel olarak görmesi sebebiyle kendisine “Asya’nın Trump’ı” lakabı takılmıştı. Sorun şu ki demokrasilerde kesin ve hızlı çözümler ekseriyetle usul açısından bir yerlerde eksiklikler olduğunu gösterir. Devletler duygusallıkla değil akılcılıkla yönetilmelidirler. Devlet aklı, halkın histerisine üstün gelmelidir. Öldürülenler nasılsa rezil uyuşturucu satıcıları diye konuya bakılır, onların da insan olduğu görmezden gelinirse, yarın öbür gün ipin ucu mutlaka kaçacaktır.
ABD’de üniversite öğrencileri baskı altında
Asya şubesinden orijinal mağazaya geçelim. Öyle gözüküyor ki daha uzun süre Trump’a değinmeden bir yazı yazamayacağız. Geçtiğimiz hafta Columbia Üniversitesi öğrencisi Mahmud Halil tutuklanmıştı. 2024’te Filistin’e destek gösterilerine katılan Halil’in ABD vatandaşı eşinin sekiz aylık hamile olduğu öğrenildi. Halil’in yeşil kartının da iptal edildiği ve ülkeden sınır dışı edilmesinin son anda federal bir yargıç tarafından durdurulduğu bilgileri haber yapıldı. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, vize veya yeşil kart ile ABD’de bulunanların ‘herhangi bir nedenden’ hükümet tarafından sınır dışı edilebileceğini söyledi. İşte hümanist, uygar toplumlarda yapılmaması gereken bir açıklamadır bu. Eşi doğum yapmak üzere olan, bir şiddet suçu işlememiş bir öğrenciyi apar topar ülkeden atmak insanlığa sığmaz. Kaldı ki Halil’in tek suçu ABD’nin Filistin politikasını eleştirmekti.
Tüm kartlar Putin’de
Trump’ın maceralarında geçtiğimiz hafta özellikle Kanada ile giriştiği tarife savaşı ve Riyad’daki barış görüşmeleri vardı. Göreve gelir gelmez bir günde Ukrayna’daki savaşı bitireceğini iddia eden Trump, çaresiz bıraktığı Ukrayna’yı masaya getirdi ve koşullarını kabul ettirdi, ancak Putin tok satıcı rolünü oynamaya başladı. Müttefiklerinize düşman gibi davranırsanız, gerçek düşmanınız bu durumdan sonuna kadar avantaj elde etmeye çalışır.
Son zamanlarda dünyada yaşananlar epey karmaşık gözükebilir. Aslında olaylara hümanizm penceresinden bakılırsa her şey basitleşecektir. Ukrayna’da cephede hayatı pahasına savaşanlar da, Gazze’de ailelerini kaybeden çocuklar da, yüksek gümrük vergisinden etkilenecek Amerikalı tüketiciler ve Kanadalı üreticiler de, yasalara uyanlar da uymayanlar da... insandır. Herkesin sadece tek jetonu var bu hayatta bunu unutmayalım ve diğer insanlara bu bilinç doğrultusunda yaklaşalım.
