Nereden nereye geldik?

Bülent Akarcalı

Anavatan Partisi Turgut Özal’ın başkanlığında 20 Mayıs 1983’te kuruldu. Devrin hâkim gücü Cumhurbaşkanı Orgeneral Kenan Evren’in başkanlığında Kara, Deniz, Hava ve Jandarma Komutanlarından oluşuyordu. Bu güç seçimlere gitmek için, 1950’li yıllarda var olan Demokrat Parti ve Cumhuriyet Halk Partisi benzeri iki siyasi partiden oluşacak bir yapı tasarladı.

Eski Demokrat Parti’yi anımsatıp yerini alacak ve iktidarı oluşturacak merkez /merkez sağ parti olarak Milliyetçi Demokrat Parti (MDP) oluşturuldu ve başına Emekli Orgeneral Turgut Sunalp, CHP yerine oluşturulan Halkçı Parti’nin (HP) başına da geçmişte İsmet İnönü’nün Özel Kalem Müdürlüğü’nü yapmış Necdet Calp getirildi.

Yasaklı liderler, Süleyman Demirel Bülent Ecevit, Alparslan Türkeş ve Necmettin Erbakan’ın genel başkanlığını yaptığı partileri anımsatanlara izin verilmedi, kurulanlar kapatıldı.

Siyasi yasağı olmayan Turgut Özal’ın 20 Mayıs 1983’te kurduğu partiye, seçimlerde hiçbir şans tanınmadığı için izin verildi.

1982 Anayasa referandumuyla, Kenan Evren’in Cumhurbaşkanlığı seçimi aynı oya bağlandığı için Anayasa’ya verilen %92 ‘evet’ oyu aynı zamanda Kenan Evren’in Cumhurbaşkanlığı için aldığı oy sayıldı. Bu sonuçtan cesaret alan MDP, 6 Kasım 1983 seçimlerinden çok önce iktidar partisiymiş gibi davranmaya başladı. Herkes de sanki bunu kabul etmiş havasıyla hareket ediyordu. Kimileri kendilerini bakanlık koltuğuna oturmuş gibi “kazanacağız demiyorum, kazandık zaten” beyanatını veriyordu. Fırsatı kaçırmak istemeyen İstanbul İş Adamları Sunalp’ın peşinden ayrılmıyordu, sektör sektör toplanıp yüklü hibeler yapılıyordu.

Ancak evdeki hesap çarşıya uymadı. Hibeler işe yaramadı. Seçmen o Turgut değil bu Turgut olacak dedi ve Turgut Özal’ı Başbakan yaptı.

Kayıp milletvekili

Anavatan Partisi zar zor 37 kişiyle kuruldu. 38. kurucuyu bulma imkanı olmamıştı! Kazanma şansı ve siyasi geçmişi olmayan bir partiye kim oy verirdi!

Öyle ki, TBMM üye sayısının 400 olduğu o dönemde, seçimleri kazanan 212 ANAP milletvekilinden Ankara’ya gelen 211 olmuştu.

Bir milletvekili ne ölmüş, hastalanmış ne de istifa etmişti. Peki neredeydi bu milletvekili?

Kazanma şansı olmadığı düşünülen ama ANAP’ın 6 milletvekili kazandığı bir şehrimizde ancak 5 milletvekili adayı bulunabilmişti.

Seçim öncesi iktidarını ilan eden MDP ise ikinciliği Halkçı Parti’ye kaptırmış ve üçüncü parti olmuştu. Bir süre sonra da kapandı ve milletvekilleri ANAP dahil diğer partilere gittiler.

Peki 1983 sonunda Türkiye’nin göstergeleri neydi?

Nüfus 47 milyon, ihracat 5.7, ithalat 9.2 milyar dolar. Yurt dışına çıkış hakkı üç yılda bir, döviz bulundurmak hapislik suç, telefon sahibi olmak için ortalama 15 yıl bekleme süresi, telsiz bulundurmak eşittir casusluk. Tek TV kanalı TRT ama elektrik üretim yetmediği için siyah beyaz TV yayınları hafta içi akşamları üç saat. Hafta sonları biraz daha fazla!

Şimdiye kadar iç siyasete yönelik hiçbir konuya girmedim. Ancak, sürekli seçim/erken seçim tartışmalarını yaşadığımız bu ortamda Türk seçmeninin siyasi sezgisini, anlayışını ve olgunluğunu mevcut siyaset arkadaşlarıma aktarmak amacıyla yakın siyasi geçmişimize ait bazı hususları hatırlatmak istedim.

Hiçbir şey Ankara’da tasarlandığı gibi olmuyor. Mühür vatandaşın elinde.