TAVAK Vakfı’nın 2014 yılına yönelik son araştırmasında Kültür Ekonomisi 54.2 milyar
dolar sınırına ulaştı... Birleşmiş Milletler tarafından geçtiğimiz yıl açıklanan araştırma kapsamında Hindistan’dan sonra yüzde 18.3’lük bir büyüme oranıyla kültür alanında en hızlı büyüyen ikinci ülke Türkiye olmuştur.
Faruk Şen
Faruk Şen 1948 yılında Ankara’da doğdu. Ortaöğrenimine İstanbul Alman lisesinde devam eden Şen, Almanya’nın WWU Münster Üniversitesi’nde işletme ekonomisi okuduktan sonra aynı üniversitede doktorasını yaptı. 1980’de Bannberg Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak çalıştı. 1981-85 arasında Düssburg Üniversitesi’nde çalışan Faruk Şen, 1985’te Almanya’nın eski başkenti olan Bonn’da Türkiye Araştırmalar Merkezi’ni kurdu. 1991’de Essen Üniversitesi’nde Profesör oldu. 2008’in sonuna kadar Türkiye Araştırmalar Merkezi’ni yöneten ve 180 araştırmaya imza atan Şen 2009’da Türkiye -Avrupa Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı’nın kurucusu olarak çalışmalarına devam etti. Silivri’de Bir Avrupa Üniversitesi kurmak isteyen TAVAK Vakfı’nın yönetim kurulu başkanlığını sürdüren Faruk Şen, 2010 yılında Türkiye’ye döndü. Bugüne kadar Almanca, İngilizce, Fransızca ve Türkçe dillerinde birçok makale ve kitabı olan Şen Ayrıca REMA (Researching Marketing) kuruluşunun da sahibidir.
TAVAK Vakfı olarak yaptığımız araştırmada Türkiye’nin kültürel harcamaları ve milli gelirdeki payı konusunda son yıllarda büyük gelişme olduğu tespit edilmiştir. 2011 yılında kültür ekonomisindeki harcamalar 46 Milyar dolar sınırını aşmış ve milli gelirin yüzde 6’sını oluşturmuştur. TAVAK Vakfının 2014 yılına yönelik son araştırmasında Kültür Ekonomisi 54.2 milyar dolar sınırına ulaştı. Kültür harcamalarında hane halkının harcamaları her geçen gün daha da artmaktadır. TAVAK Vakfı bu araştırmayı bundan sonra “Türkiye Kültür Sektörü Araştırmalar Kurumu “TÜKSAK bünyesinde her yıl yeni baştan gerçekleştirmeye karar vermiştir.
BÜYÜMEDE İKİNCİYİZ
Birleşmiş Milletler tarafından geçtiğimiz yıl açıklanan araştırma kapsamında Hindistan’dan sonra yüzde 18.3’lük bir büyüme oranıyla kültür alanında en hızlı büyüyen ikinci ülke Türkiye olmuştur. Küresel ekonomide AB ekonomisinde rekabet gücünü artırabilecek dinamik bir kültür sektörü Türkiye’nin AB üyeliğini kuşkusuz olumlu etkileyecektir. 2012 yılında Türkiye’nin kültür ürünlerinde ihracatı 2.1 milyar dolar sınırını aşmış ithalatı ise 850 Milyon Dolar olmuştur. 2012’de ihracat 2.7 milyar dolar olmuştur.
Türkiye Avrupa Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı’nın TAVAK yaptığı araştırma kapsamında içinde bulunduğumuz çağda kültürel ürünlerin büyük ölçüde ekonomiye yön verdiği ortaya çıkarılmıştır.
Futbol ve gastronomi ekonomisi dışında Türkiye’de bugüne kadar 3. olarak ölçülmemiş sektör kültür ekonomisidir, Avrupa Birliği yolunda giden Türkiye’de bu konuda ilk kez bu araştırma ile birlikte bir çalışma yapılmıştır.
AB’DEN ÇİN’E KADAR
Dünyada Çin’den Avustralya’ya AB ülkelerinden ABD’ye kadar yıllık ölçümleri yapılan kültür ekonomisinin Türkiye’de bugüne kadar boyutları ölçülmemiş ve bu konuda yeterince çalışılmamıştır.
Bu konuda en ciddi araştırmaları Almanya’da görmekteyiz. Alman modeli olarak oluşturulan kültür ekonomisi ölçüm boyutları çerçevesinde 2006 yılından beri ölçülen kültür ekonomisi boyutlarında 2011’de kültür ekonomisinin yıllık cirosu 351 milyar euro ile otomotiv sektörüne yaklaşmış bulunmaktadır. 2012 de bu 372 milyar euroya erişecektir.
TAVAK Vakfı harcamalara göre milli gelir formatından yola çıkarak kültür ekonomisinin ulusal ekonomi içindeki yerini ölçümlemiştir. Metodoloji olarak 11 ana sektörde 47 alt sektör belirlenmiş ve buna göre bir ölçümleme yapılmıştır.
Bu ölçümleme kapsamında Türkiye’de 2013 yılında 46 Milyar dolarlık bir ekonomi oluşmuştu.
DİZİLERİN KATKISI
Türkiye’de Kültür ekonomisinde İstanbul Contemporary başta olmak üzere önemli rol oynayan kuruluşların sayısı artmaktadır. Birçok sponsor artık Kültüre ağırlık vermektedir. Kültürün özellikle dizilerle başlayan Kültür ekonomisinin ürünlerinin dış ülkelere ihracatı ve başarıları diğer alanları da teşvik etmektedir. Bu olumlu gelişmeler çerçevesinde Kültür ekonomisinin boyutlarını karşılaştırmalı olarak ele alırsak 2011yılında Turizm gelirlerimizin 30milyar Dolar sınırına güçlükle yaklaştığı bir dönemde Kültür ekonomisinin dönen meblağ Turizm gelirlerinin en azından yüzde 52’si oranında bir fazlalık oluşturmaktadır.
2011 yılı için Kültür ekonomisindeki 46 milyarlık dolarlık tutarı o yılki ihracatımızı oluşturan 130 milyar dolarla karşılaştırırsak kültür ekonomisinin ihracat orantısı takriben yüzde 38’i oluşturmaktadır. 2012’de kültür ekonomisinin ihracat orantısı yüzde 40 olmuştur. Daha gerçekçi olursak Türkiye’deki 2011 yılındaki ihracatımızı ara girdilerini çıkarıp net ihracat olarak görürsek bu meblağın 52 milyar dolar civarında olduğunu görürüz.
Bu da Türkiye’deki Kültür ekonomisindeki dönen meblağını Türkiye’nin net ihracatına ciddi bir şekilde eriştiğini ortaya çıkarır. Türk sanatçıların ürünlerini artık yurtdışında da büyük ilgi görmektedir.
2014 yılı için yaptığımız kültür ekonomisi araştırmasında 46 milyar dolarlık meblağın 54.2 milyarı geçtiğini tespit etmiş bulunmaktayız. Kurulmasını planladığımız Tüksak bundan sonra bu araştırmaları ciddi bir şekilde yönlendirecektir.