Dr. Duygu Çağla BAYRAM - Hindistan’da uzunca bir süredir önemli bir tartışma konusu: Neden 9 aydır bir Genelkurmay Başkanı atanmıyor?
Genelkurmay Başkanlığı makamı Hindistan’da çok uzun bir süredir düşünülen ancak bir türlü pratiğe geçirilemeyen bir konu idi. Bağımsızlıktan hemen sonra gündeme gelse de ilk kez resmi olarak 1982’de o zamanki Ordu Komutanı General Krishna Rao tarafından gündeme getirilmişti. Ancak Hindistan için ağır bir yenilgi anlamına gelen 1999 Kargil Savaşı sonrası 2001 Kargil İnceleme Komitesi’nin önerisiyle ciddi anlamda düşünülmeye başlanan bir konu oldu.
Fazla yetki verecek
Kargil Savaşı’nın ardından Hindistan’ın güvenlik sistemindeki boşlukları incelemek için kurulan üst düzey bir komite, Genelkurmay Başkanının savunma bakanına tek noktadan askeri danışman olarak atanmasını tavsiye etmişti. Ancak o zamanlar politik ve bürokratik yapı içinde bu fikre karşı çıkan önemli bir kesim söz konusuydu. Nedeni ise makamın, kara-deniz-hava olmak üzere üç kuvvet komutanlığını da denetleyecek nitelikte olduğu için bir kişiye çok fazla yetki vereceğinin doğru olmadığı kanısıydı. Kargil İnceleme Komitesi’nden gerek 10 yıl sonra kurulan Naresh Chandra Komitesi’nin 2012’de gerekse 14 yıl sonra kurulan Shekatkar Komitesi’nin 2016’da aynı öneriyi sunması da somut bir sonuç getirmedi. Öte yandan, Başbakan Narendra Modi’nin, makamın oluşturulmasına açık oluşu, Güvenlik Komitesi’nin süreci hızlandırmasını beraberinde getirdi. Nitekim Modi’nin 15 Ağustos 2019’da bağımsızlığın 73. yıldönümünde müjdeyi vermesinin ardından Hindistan’da Genelkurmay Başkanlığı makamı 24 Aralık 2019’da kuruldu. Ülkenin ilk Genelkurmay Başkanı olarak 31 Aralık 2019’da göreve atanan ve 1 Ocak 2020’de göreve başlayan General Bipin Rawat, 8 Aralık 2021’de helikopter kazası nedeniyle hayatını kaybetti.
Neredeyse bir yıla yakın bir süredir General Rawat’ın yerine ikinci bir genelkurmay başkanı henüz atanmadı. Savunma Bakanı Rajnath Singh son olarak 14 Haziran’da 2. Genelkurmay Başkanının yakında atanacağını söylemişti. Ayrıca Haziran başında Silahlı Kuvvetler’in tüzük değişikliği de açıklandı. Buna göre, ister görevde ister emekli olsun 62 yaşını doldurmamış tüm üç yıldızlı subayların atanma hakkı oldu. Normalde genelkurmay başkanı, Hint Silahlı Kuvvetler’inde görev yapan subaylar arasından seçilen dört yıldızlı bir subaydır.
Siyasi bir hamle mi?
Gerek makamın çok uzun süre boş kalması gerekse açıklanan yönerge değişikliği Hindistan çevrelerinde bir çok kuşkuya ve tartışmaya yol açtı. Gecikmenin, hükümetin askeri hiyerarşide yirmi yıldır bekleyen bir reformu hayata geçirme konusunda gerçekten ciddi olmadığına dair yanlış bir sinyal gönderdiği; bunun sadece bir noktaya değinmek için, “Bak, biz 20 yıldır yapılmayanı yaptık” diyebilmek için siyasi bir hamle mi olduğu sorgulanıyor.
Eleştirmenler şu meşru soruları soruyor: Eğer Genelkurmay Başkanlığı rolü bu kadar önemliyse neden hâlâ boş? Ve eğer ülkenin ulusal güvenliği Genelkurmay Başkanlığı rolü olmadan da ilerleyebiliyorsa neden görevi doldurma zahmetine giresiniz?
- Devamı yarın
