Bakü Beyannamesi ve Türkiye’deki orman yangınları-1

Dr. Cavid Veliyev / (Uluslararası İlişkiler Analizler Merkezi/Bakü) - 27 Temmuz’da Bakü’de Azerbaycan-Türkiye-Pakistan parlamento başkanlarının imzalarıyla Bakü Beyannamesi imzalandı. Üç ülke parlamento başkanları düzeyinde ilk toplantı Azerbaycan’ın önerisiyle Bakü’de yapıldı ve önümüzdeki yıl İslamabad’da yapılması planlanıyor. Bu üçlü iş birliği her üç ülkenin tarihi, dini ve kültürel yakınlıklarının yanı sıra ortak çıkarlarla birleşmesinden kaynaklanmaktadır.

Bakü Beyannamesi’nde parlamentolar arası iş birliğinin önemine ek olarak, bölge ve ikili ilişkilerle ilgili diğer konulara da değinildi. Küresel ve bölgesel bazda karşılıklı çıkarların olduğu konularda ortak faaliyet, ülkeleri hedef alan yanlış enformasyonlara karşı ortak mücadele, İslamofobi ile mücadele ve birçok ülkede yaşayan Müslüman toplulukların haklarının korunması, üç ülke halklarını birbirine yakınlaştıracak girişimlerin desteklenmesi, toprak bütünlüğü, egemenlik ve sınırların dokunulmazlık konusunda karşılıklı saygı ve destek Bakü Beyannamesi’nin özünü oluşturuyor.

Kasım 2017’de dış işleri bakanları düzeyinde yapılan ilk üçlü toplantıdan sonra Bakü Beyannamesi ile Türkiye-Azerbaycan-Pakistan ilişkileri yeni bir düzeye ulaştı. Böylece üç ülkenin dışişleri bakanları düzeyinde başlayan ilişkiler artık parlamento başkanları düzeyine geçmiştir. Belki gelecekte devlet başkanlarının katılımı ile üçlü zirveler, savunma bakanları, ekonomi bakanları, ulaştırma bakanlarının katılımıyla üçlü toplantılar olabilir. Azerbaycan ile Türkiye arasında kurulan ve iki ülke ilişkilerine çok olumlu katkı sağlayan Yüksek Düzeyli Stratejik İş birliği Konseyi’nin üçlü toplantısı bile mümkündür. Çünkü taraflar arasında daha önce imzalanan anlaşmalar ve siyasi irade bunu desteklemektedir.

‘Şuşa’nın devamı

Bakü Beyannamesi üç stratejik müttefik arasında çok önemli bir zamanda imzalandı. Türkiye’nin ciğerlerini yakan orman yangınlarına ilk destek mesajları da Azerbaycan ve Pakistan’dan geldi. Azerbaycan yangınların arttığı bir dönemde ilk olarak 100, ikinci aşamada 200’den çok toplamda 350’ye yakın itfaiyeci, helikopter ve araçlarla desteğini gönderdi. Cumhurbaşkanı Aliyev. Azerbaycan halkı ve devletinin Türkiye`nin yanında olduğu hakkında açıklaması manevi özelliği yüksek olan bir mesajdı.

44 günlük Vatan Savaşı sırasında Azerbaycan’a manevi ve siyasi destek sağlayan iki kardeş ve müttefik ülke, savaş sonrası dönemde de bu desteği sağlamaya devam ediyor. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, iki ülkenin parlamento başkanları ile yaptığı görüşmede 44 günlük Vatan Savaşı sırasında verdikleri destek için teşekkür etti.

Bakü Beyannamesi, Türkiye ile Azerbaycan arasında 15 Haziran 2021’de imzalanan Şuşa Beyannamesi’nin devamı olarak görülüyor. Bakü Beyannamesi’nin imzalanmasından sonra üç ülkenin parlamento başkanlarının Şuşa’yı ziyaret etmesi bunun açık bir örneğidir. Beyannamede taraflar, Azerbaycan hükümetini ve halkını 30 yıllık işgale son vermesi ve toprak bütünlüğünü sağlaması nedeniyle tebrik etti, Ermenistan’ın Azerbaycan’a mayın haritalarını vermediği için  kınandı. İşgalden kurtarılmış toprakların yeniden onarımı ve göçmenlerin evlerine dönmesi için Azerbaycan ile tam dayanışma ifade edildi.

- Yarın devam edecek -