ROMATİZMA

Romatizma oldukça genel bir terimdir. Kemik, kas ve eklemlerin etrafındaki ağrı veya acıyı ifade etmek için kullanılır. Romatizma deyince tek bir hastalık anlaşılmaz. Bazıları sık, bazıları ise oldukça nadir görülür. Bununla beraber, kadınlarda erkeklere göre bu hastalıklara yakalanma şansı daha fazladır.

Kaç tip romatizma vardır?

Temel olarak iki tip romatizma vardır: İltihabı olan ve iltihabı olmayan romatizmalar.

1. İltihabı olanlar

Romatizmal iltihap üç çeşittir:

a- Mikropların eklemde oturmasıyla ortaya çıkan mikrobik romatizmalar: Stafilokok, streptokok ve tüberküloz basili gibi çeşitli mikroplar bu romatizmaya neden olur.

b- Bağışıklık sisteminin bozuk oluşu sonucu gelişen mikropsuz iltihap: Bu tip iltihabın neden olduğu romatizmaların en önemlileri romatoit artrit (RA), ankilozan spondilit (AS) ve yaygın bağ doku iltihabı yapan hastalıklardır (kolajen hastalıklar). Bu son grubun en iyi bilinen örneği de sistemik lupus eritematozustur (SLE).

c- Diğer bir iltihap tipi de başta ürik asit olmak üzere diğer kristallerin eklemlerde ve çeşitli dokularda oturarak yaptığı tahriş sonucu ortaya çıkan iltihaptır. Gut ve yalancı gut hastalığında bu tip iltihap vardır.

2. İltihabı olmayanlar

Bu romatizmaların en önemlisi artrozdur (kireçlenme). Artrozda, eklemde iltihap yoktur. Buna karşılık aşınma vardır. Eklemin içindeki kıkırdak incelir ve kaybolur, eklemlerin kenarlarında kemik çıkıntıları oluşur. Travmalar (kaza, darbe) mekanik nedenler, metabolik ve psikolojik bozukluklar iltihabı olmayan romatizmaların en önemli nedenleridir.

Bulguları nelerdir?

Bulgular büyük oranda sizin sahip olduğunuz romatizmanın çeşidine bağlı olarak değişmektedir. Bununla beraber, genellikle aşağıdaki bulgular romatizmaya sahip olduğunuzu düşündürebilir.

Bir veya daha fazla eklemde şişlik,

Eklemler etrafında katılık,

Eklemlerde kızarıklık ve sıcaklık artışı,

Eklemlerde sürekli veya tekrarlayan ağrı

Eklemleri hareket ettirmede veya kullanmada zorluk.

Vücuttaki herhangi bir eklem etkilenebileceği gibi, en çok dizler, parmaklar ve kalçalar tutulur.

Nasıl tedavi edilir?

Çoğu romatizmal hastalığın tamamıyla hastalığı geçirici bir tedavisi yoktur. Bununla beraber, normal olarak hayatın sürdürülebilmesine yardımcı çok sayıda tedavi seçeneği mevcuttur. Size verilecek tedavi, sahip olduğunuz romatizmal hastalığın çeşidine ve şikâyetlerinizin ciddiyetine göre değişecektir. Bazı kişilerde sadece günlük basit bir egzersiz programı ağrıları hafifletip, eklem hareketlerini artırır.

Eğer eklemleriniz çok ağrılıysa etrafındaki ağrıyı hafifletmek, yangıyı azaltmak için çok çeşitli ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçları üç kategoride toplayabiliriz:

1. Analjezikler (ağrı kesiciler, Parasetamol, vb.)

2. Steroit olmayan anti enflamatuvar ilaçlar (İbufen ve Aspirin, vb). Bu ilaçlar genellikle birkaç saat içinde etkili olup, ağrı ve yangıyı etkili bir şekilde azaltır. Eğer uzun dönem alınılırlarsa mide problemlerine yol açabilir.

3. Steroitler (kortizon): Tablet şeklinde ağızdan alınabilirler veya direkt enjektabl formları etkilenen ekleme uygulanabilir. Uzun dönem alınırlarsa ciddi yan etkileri olabilir, bu nedenle genellikle ciddi hastalığın kontrol altına alınmasında kullanılır.

Eğer romatizmal hastalık teşhisi konmuşsa, düzenli egzersiz yapmanız ve doktorunuza hangi tip egzersizin daha uygun olacağını sormanız önemlidir. Yüzme, genellikle hastalar için en ideal egzersizdir. Genel olarak iltihaplı eklem romatizmalarına kaplıca ve sıcak tedavi iyi gelmezken, kireçlenmeler, yumuşak doku romatizmalarında faydası vardır.

Nasıl teşhis edilir?

Doktorunuz şikâyetlerinizden ve hikâyenizden romatizmadan şüphelenecektir. Birçok kişide eklemlerin fizik muayenesiyle, ‘özellikle büyük eklemler etkilenmişse’ teşhis konulabilir. Ne çeşit bir romatizmal hastalığa sahip olduğunuzu ortaya koymak için kan testleri gerekebilir. Genellikle etkilenmiş bölgenin radyografiyle görüntülenmesi tanının doğrulanmasında yardımcı olacaktır.

Bulgular olduğunda kime başvurulabilir?

Romatizmal hastalıkların tedavisi için, fizik tedavi ve rehabilitasyon (FTR) uzmanlarına başvurabileceğiniz gibi, şikâyetlerinizin niteliği ve yerine göre iç hastalıkları, romatoloji veya ortopedi uzmanına başvurabilirsiniz.

Yakalanma riski nedir?

Herhangi bir yaştaki, cinsiyetteki ve ırktaki kişi romatizmal hastalığa yakalanabilir. Bilim adamları tam olarak neden ortaya çıktığı konusunda bilgiye sahip değillerdir. Bununla beraber, aşağıdaki durumlarda daha fazla riske sahipsiniz:

Kadın olmak,

Ailenizde romatizmalı bir bireyin bulunması,

Spora veya işinizle ilgili aktivitelerden dolayı tekrarlayan yaralanmalara maruz kalmanız.

Nedeni nedir?

Romatizmal hastalıkların önemli bir bölümünün kesin nedeni bilinmemektedir. Çoğunlukla bulaşıcı-mikrobik değildir. Kalıtsal özellikler (genetik yatkınlık) bazılarında önem taşır.