Hipertansiyon nedir?

Hipertansiyon; basitçe yüksek kan basıncı demektir. Kanı kalpten dokulara taşıyan damarların kan basıncı, hastaya ait özellikler (yaş, cinsiyet, ırk gibi) ve fiziksel durumdan (istirahat, efor gibi) etkilenir. Bugün kabul edilen kan basıncı değeri istirahat halindeki normal bir yetişkinde 120/80 mmHg’dır(milimetre civa). Herhangi bir kişide kan basıncı uyku sırasında düşük, sinirli ya da heyecanlıyken yüksektir. Kanı kalpten dokulara taşıyan damar kan basıncı devamlı olarak 140/90 mmHg üzerinde seyrediyorsa hipertansiyondan bahsedilir. Hipertansiyon tedavi edilmezse beyin dolaşımı, kalp, damar ve böbrek hastalıklarında ve ölüm oranlarında artışa sebep olur. Tedaviyle artan kan basıncı düşürülebilir, kalp ve kalp dolaşım sistemindeki hastalık riski azaltılabilir.

Hipertansiyon, kendi başına öldürücü değildir; fakat tedavi edilmediğinde öldürücü olabilir. Kalp yetmezliğine neden olabilir. Hastalarda pıhtılaşma kolaylaşır. Koroner arter hastalığına da büyük katkıda bulunur ki.

Sınıflandırması nasıldır?

Nedenine göre esansiyel (primer) ve sekonder diye iki tipe ayrılır. Hipertansiyon vakalarının yaklaşık yüzde 90’ı, neden (etiyoloji) bilinmediğinden primer ya da daha doğru bir deyimle esansiyel hipertansiyon olarak adlandırılır. Vakalarının geriye kalan bölümüne (yaklaşık yüzde 10) bu durumun nedeni bilindiğinden sekonder hipertansiyon denir. Böbrek kökenli olan (renal) hipertansiyon bunların en yaygın olanıdır. Belirtileri arasında baş ağrısı, çarpıntı, yorgunluk, bulantı ve dengesizliktir.

Aman yanlış ölçmeyin!

Doktora gittiğimizde ilk yapılan testlerden biri tansiyon ölçümüdür. Birçoğumuz evdeki aletle kan basıncımızı kendimiz ölçeriz. Ölçümün doğru yapıldığından emin olmamız son derece önemlidir. Yüksek tansiyon hastalığını teşhis ettiren yegane testtir tansiyon ölçülmesi. Hata yapmamak gerekir.

Tansiyon ölçerken dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri manşonu nereye yerleştirdiğimiz, diğeri ise manşonun boyutunun kolun kalınlığına uygunluğudur. Tansiyon aletinin manşonu kol kıvrımının 2-3 parmak üstünden çıplak kola takılmalıdır. Dirseğin iç yüzünde nabız vuruşunun olduğu yer saptanır ve dinleme aletinin tamburu bu noktanın üstüne konur.

İncecik kollu biriyle, iri yarı çok kilolu birinin koluna aynı boy aleti taktığımızda, birinden birinin, bazen ikisinde de ölçümün yanlış olacağı kesindir. Kolu iri bir insanda, manşonun şişen bölümü kolu çepeçevre sarmıyorsa, kan basıncı gerçek değerinin üstünde bulunur.

Kan basıncı ölçülecek kişinin sandalyede dik oturup arkasına yaslanması, dinlenmiş, rahat nefes alıyor olması gerekir. Kalp seslerinin steteskopla duyulması gerekir.

Tansiyon tüm bu kurallara uyularak ölçüldüğünde bile kişinin gerçek kan basıncını yansıtmayabilir. Kan basıncı sabit bir değer değildir, gün içinde artabilir, azalabilir. Hastaların evlerinde de tansiyonlarını değişik zamanlarda ölçebilmeleri önemlidir.

Tüm kalp damar hastalıkları arasında en yaygını ve en sinsisi olan yüksek tansiyonla mücadelede başarılı olmanın ilk adımı kan basıncının kurallara uygun ölçülmesidir.

Tedavisi nasıldır?

Hipertansiyon tedavisi ömür boyudur, yaşam tarzının düzenlenmesi gerekir:

*Tuzu azaltın.

*İdeal kilonuzu koruyun.

*Tempolu yürüyün.

*Bol sebze, az yağ tüketin.

*Sigara ve alkolden uzak durun.

*Stresin esiri olmayın.

İlaçla tedavi: Kan basıncı normal sınırlara düşer, tedaviye ara verilmemelidir, en az yılda bir kez doktora kontrole gidilmelidir.

Bazı özel durumlarda hipertansiyon bir böbrek hastalığına veya hormon artışına bağlı olabilir, bu durumlarda rahatsızlığın tedavi edilmesi gerekir.