Koronalı günlerde anksiyete (kaygı bozukluğu)

Koronavirüs salgınının tüm dünyayı etkilemeye devam ettiği bugünlerde yaşamını sürdürmeye çalışanların sosyal yaşamları da tümüyle etkilendi. Tedbir amaçlı izolasyon süreci nedeniyle kültür, sanat ve spor aktiviteleri iptal oldu, toplu buluşmalar ertelendi, pek çok iş yeri süresiz kepenk indirdi ve çoğu kişi de evden çalışma sistemine geçti.

Özellikle sosyal medyada yayılan pek çok haber ve görüntü ise bireylerdeki kaygı ve panik duygusunu tetikledi. Hem kendileri hem de sevdikleri için endişelenen bireyler, salgın tehdidi sürecini ruhsal anlamda en az zararla atlatmanın yollarını aramaya başladı.

Öncelikle sakin olmak, panik yapmamak ve hastalık kaygısından (anksiyete) olabildiğince uzaklaşmak gerekiyor.

Zira aşırı stres, hem psikolojik hem de fizyolojik olarak bağışıklık sistemini bozup, bireyleri hastalanmaya daha yatkın hale getirebiliyor.

Anksiyete (bunaltı), tehlike ya da tehlike olasılığı karşısında yaşanan bir duygudur ve günlük dilde endişe, korku, gerginlik, daralma, huzursuzluk, kaygı, sıkıntı, bunaltı, tedirginlik olarak ifade ettiğimiz duyguları karşılamak için kullanılır.

Kaygılanmak normal midir?

Kaygı yaşamın normal bir parçasıdır. Herkes günlük yaşam içinde değişik konularla ilgili kaygı duyabilir. Yetişmesi gereken bir iş, sınav, sağlık, para, çocuklar ve aileyle ilgili sorunlar birçok insanı kaygılandırabilir. Aslında kaygı, bir ölçüde bizim günlük sorunlarla baş edebilmemiz için hazırlıklı olmamızı, bir tehlike durumunda da hızlı karar verip kurtulmamızı sağlar. Normalde bu tür kaygı hafiftir ve baş edilebilir düzeydedir.

Anksiyete çoğu zaman her hangi bir hastalık belirtisi olmaksızın yaşamın olağan bir parçası olarak yaşanır. Ancak kimi zaman da bedensel ya da psikiyatrik bir hastalığın belirtisi olarak ortaya çıkabilmektedir. Tiroit bezinin bazı hastalıklarında anksiyete belirtileri çok sık görülür. Diğer yandan, psikiyatride anksiyete bozuklukları olarak adlandırılan hastalıkların temel belirtisi olması yanında özellikle depresyon olmak üzere diğer psikiyatrik hastalıklarda da çok sık görülebilmektedir. Başka bir deyişle, kişinin yaşadığı anksiyete tamamen olağan bir duygulanma olma yanında bir bedensel ya da psikiyatrik hastalık belirtisi olabilmektedir.

Süre ya da şiddet olarak aşırı olması, kişinin yaşamını olumsuz yönde etkilemeye başlaması (mesleki ya da sosyal performansın düşmesi) anksiyetenin tedaviyi gerektiren (patolojik) boyut aldığını düşündürmelidir. Evde kalan annesine bir şey olacağı korkusuyla çocuğun okula gitmek istememesi, kişinin köpeğin yarattığı korku nedeniyle o caddeden geçmeyip yolunu değiştirmesi, işe giden kocasının başına her an bir şey gelebileceği endişesiyle kadının bütün gününü huzursuz bir şekilde geçirmesi örnek olarak sayılabilir.

Anksiyete belirtileri nelerdir?

Öz güvensiz ve değersiz olduğunu düşünmek

Başkalarıyla konuşmanın zor olduğuna inanmak

Toplum içinde konuşmaktan ve yemek yemekten çekinmek

Gergin, kaygılı, sıkıntılı ve tanımlanamayacak şekilde tuhaf hissetmek

İnsanların sözleri ile zihnini meşgul etmek

Çevreden kopmak, kaçmak istemek

Kas ağrısı çekmek

Hızlı nefes alıp vermek

Çabuk gerilmek

Titremeye, sallanmaya başlamak

Umutsuz hissetmek

Devamlı ağlamak istemek

Konsantre olamamak

Çabuk yorulmak

Uykusuzluk çekmek

Hatırlamakta zorlanmak

Üzüntülü durumlara yoğunlaşmak

Gerçek bir neden yokken ya da nedeni olsa bile durumla uygunsuz olan, aşırı olan denetlenemeyen nitelikteki endişe hastalığın temel belirtisidir. Çoğu zaman kişi endişelerinin aşırı olduğunun farkındadır, ancak endişelenmelerini denetleyemez ve bir türlü sakinleşemez. Çevrelerinde “aşırı evhamlı” olarak tanınır. Yorgunluk, dikkat bozukluğu ve konsantrasyon güçlüğü, en ufak sesle kolayca irkilme, uykuya dalamama ve gece sık sık uyanma diğer önemli belirtilerdir.

Anksiyeteli kişi kendisini endişeli, gergin, tedirgin, korku içinde, kaygılı, patlayacak gibi hisseder; her an kötü bir şey olacakmış ya da kötü bir haber alacakmış gibi geldiğini belirtir. Huzursuzdur, yerinde duramaz, oturduğu yerde sürekli hareket halindedir, elleriyle parmaklarıyla oynar, elbiselerini çekiştirir. Seslerden aşırı irkilir. Sabırsızdır, çabuk kızar, çabuk parlar. Konuşmaları titrektir. Ellerinde titreme, yüzünde kızarma ya da solgunluk, terleme vardır. Genel olarak dikkatini bir konuda toplamakta güçlük çeker. Olası bir tehlike için sürekli tetikte gibidir.

Anksiyeteli kişilerin çoğunda yukarıda sayılan anksiyete işaretlerinin yanında bedensel yakınmalar da bulunur. Bunlar arasında çarpıntı, ağız kuruluğu, yüzde solukluk ya da kızarma, terleme, titreme, göz bebeğinin büyümesi, sık işeme, nefes darlığı, boğazda düğümlenme, uyuşma/karıncalanma, kaslarda gerginlik, kılların dikleşmesi vardır.

Tedavi gören anksiyeteli hastaların çoğunluğu tedaviden yarar görür. Psikoterapi ya da ilaç tedavileri uygulanabilir. Bu yöntemlerden birinin ya da birlikte uygulanmasının etkin olduğu gösterilmiştir. Hangi tür tedavinin size uygun olabileceğine doktorunuzla birlikte karar vermek yerinde olacaktır. Bir kişi için uygun olan bir tedavi, diğeri için uygun olmayabilir.