Yeni tip koronavirüs başta olmak üzere enfeksiyonların arttığı bu dönemde, virüslerin etkilerine karşı direnci arttırmada bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinin önemli olduğu aşikârdır. D vitamini bağışıklık sistemi için önemli bir role sahiptir. D vitamininin, klasik etkilerinin yanında, bağışıklık sisteminde de önemli rol aldığı bilinmektedir.
İçerisinde bulunduğumuz koronavirüs (Kovid-19) pandemisi döneminde yeterli D vitamini düzeyinin sağlanmasının bağışıklık sistemini güçlendirici etkisi nedeniyle hastalığa karşı vücut direncine katkı sağlayacağı yeterince mantıklı bir yaklaşım olacaktır.
Önceleri sadece yağda eriyen bir vitamin olarak değerlendirilen D vitamini, günümüzde kendimizin ürettiği bir prohormon olarak kabul görmektedir. Temel işlevi kalsiyum ve kemik metabolizmasını yapıcı yönde aktive etmek olan D vitamini, son yıllarda giderek daha iyi anlaşılan etkileriyle, vücuttaki en önemli metabolik faktörlerden biridir. Vitamin D eksikliğinin diyabet, enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar, kanser ve kardiyovasküler gibi pek çok sağlık sorunuyla ilişkili olduğu yönünde önemli kanıtlar bulunmaktadır.
Serum 25-hidroksivitamin D düzeylerinin 20 ng/mL altındaki düzeyleri azalmış fiziksel aktivite düzeyi, kırık riskinde artış ve yüksek mortalite oranıyla ilişkili bulunmuştur. Fiziksel inaktivitenin kemik sağlığı dışında koroner kalp hastalıkları, tip 2 diyabet, meme ve kolon kanserleri gibi hastalıkların gelişimi ve beklenen yaşam süresinin kısalmasıyla ilişkisi açıktır. Bu nedenle, vitamin D eksikliğinin neden olduğu fiziksel aktivite azalmasına bağlı olarak gelişebilecek fiziksel ve ruhsal kayıplarla bozulan yaşam kalitesi gibi ikincil etkileri ilgi konusu olmaktadır.
Düşük serum D vitamini düzeylerinin gündüz uyuklama halinde artışa yol açtığı bildirilmiştir. D vitamini eksikliğinin uyku patolojilerinin oluşmasında önemli rolü olduğu ve vitamin verilmesinin hastaların çoğunda semptomları düzelttiği açıklanmıştır. Tedaviyle serum D vitamini yükselen hastaların yorgunluk düzeylerinde belirgin azalmalar saptanmıştır.
Hangi besinlerde bulunur?
Güneşin az bulunduğu aylarda ya da bölgelerde D vitamini eksikliği yaşamamak için beslenme ve diyet düzenine D vitamini içeren besinleri eklemek gerekmektedir. “D vitamini nelerde var?” sorusuna yanıt olarak aşağıdaki besinler sıralanabilir:
Yağ bakımından zengin balık çeşitleri (somon, uskumru, ton balığı, sardalye)
Süt ve süt ürünleri
Yumurta
Portakal suyu gibi doğal meyve suları
Tavuk ciğeri
Balık yağı
Tahıl ürünleri
Yonca
Isırgan otu
Maydanoz
D vitamini takviyesi
D vitamini takviyesi (D vitamini ilaçları) almadan önce mutlaka doktora danışılmalı ve kişiye uygun D vitamini eksikliği tedavisi yapılmalıdır. D vitamini eksikliği tanısı, kandaki D vitamini seviyesi ölçülerek konmaktadır. Günlük ihtiyacı karşılayamayanlara ağızdan tedavi önerilmektedir.
Nelerde bulunur?
Vücudun ihtiyacı olan D vitaminin en önemli kaynağı güneş ışınlarıdır. Yani pek çok cilt hastalığına sebep olan güneşin sağlığa zararları olduğu kadar, yararları da bulunmaktadır. Vücut için gerekli olan D vitamininin yüzde 95’ini güneşte bulunan ultraviyole ışınlar, geri kalan kısmını da yiyecekler sağlamaktadır. Bunun için cildin doğrudan güneş ışığı görmesi gerekmektedir. Aynı şekilde 20 faktör ve üzeri güneş kremleri de ciltte D vitamini yapımına engel olmaktadır.
Eksikliği hangi hastalıklara yol açar?
D vitamini eksikliği kişilerde kanser, kronik yorgunluk, diyabet, hipertansiyon, depresyon, romatizma ve kalp hastalıkları gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. D vitamini eksikliği kemik yoğunluğunu da olumsuz etkiler ve kemik hastalıklarına davetiye çıkarır.
D vitamini seviyesi kaç olmalı?
Fazla düşük D vitamini seviyesi: 30 nmol/L’nin altında
Hafif düşük D vitamini seviyesi: 30 nmol ile 50 nmol/L arasında
Normal D vitamini seviyesi: 50 nmol L ile 100 nmol/L arasında
Yüksek D vitamini seviyesi: 100 nmol/L’den yüksek.
Belirtileri nelerdir?
D vitamini eksikliği, vücudun tüm sistemlerini etkilemekte ve pek çok hastalığa davetiye çıkarmaktadır. Günümüzün yaşam koşulları, kapalı ortamlarda çalışmak, açık hava aktivitelerini yeterince gerçekleştirmemek ve yetersiz beslenme, D vitamini eksikliğini artırmaktadır. Bu eksiklik, her yaş grubunu etkileyen ve önemli sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına sebep olan bir etkendir.
Genel vücut ağrısı
Yorgunluk
Yürümekte zorlanma (denge problemi)
Kemik ağrısı
Kuvvet kaybı
Saç dökülmesi
Baş ağrısı
Depresyon
Değişken ruh hali
Uykusuzluk
Eklemlerde ve parmaklarda ağrı
Göz altı morlukları
Aşırı terleme
Kilo vermekte güçlük çekme
Sürekli üşüme ve
Enfeksiyonlara karşı zayıflık
