Ağız sağlığında sorun yaşanmaması için tükürük salgısına ihtiyaç vardır. Tükürük ağzı nemli tutar, yiyeceklerin parçalanmasına ve yutkunmaya yardımcı olur. Aynı zamanda bir ağız temizleme aracıdır. Dişlerin ve dilin temiz kalmasını sağlar. Yeterince tükürük olmadığında ağızda kuruluk hissedilecektir.
Ağız kuruluğu tükürük salgısının yetersizliğinden kaynaklanır. Tıp dilinde ağız kuruluğuna ‘kserostomi’ denir.
Ağız kuruluğu bir hastalık olarak kabul edilmez ve daha çok bir ilacın yan etkisi ya da bir hastalık belirtisi olarak ortaya çıkar. Tat alma duygusunda değişikliğe, çiğneme, yutma, konuşma zorluklarına yol açabilir. Diş çürümesi riskini arttırır. Tükürük salgısı yeterli olmadığında ağızdaki dokular zarar görebilir.
Ağız kuruluğu sürekli hale gelmiş gibi görünüyorsa tedavi vakti de gelmiş demektir. Ağız kuruluğunun nedenini anlamak, tedavi için tavsiye almak ve diş çürümelerine veya diş eti hastalıklarına yol açıp açmadığını görmek için bir diş hekimi muayenesi gerekir. Eğer altta yatan bir rahatsızlıktan şüpheleniliyorsa bir dahiliye uzmanı muayenesi ile de ağız kuruluğuna yol açabilecek, altta yatan bir sağlık sorunu olup olmadığı kontrol edilebilir.
Ağız Kuruluğu Belirtileri
Ağız kuruluğunda öne çıkan birkaç belirti vardır elbette ama adı üstünde ağızda kuruluk şikayeti ilk önemli belirtidir. Bazı kişiler tükürük salgılarının kalın ve yapışkan bir hal aldığını, bu durumun konuşma ve yutkunmayı zorlaştırdığını belirtirler. Ayrıca ağızda yanma veya batma hissi ve yemek yerken bazı yiyeceklere karşı hassasiyet, boğaz kuruluğu, ağız yaraları gibi şikayetler de ortaya çıkabilir.
Ağız Kuruluğu Nedenleri
Ağız kuruluğunda tükürük bezleri yeterince tükürük salgılayamaz. Zaman zaman herkes bundan şikâyet edebilir ancak ender de olsa kronik ağız kuruluğu nedeniyle zorlanan kişiler de vardır. Tükürük yeterli olmadığında hızla çoğalan bakteri ve mikropların ağız kokusu gibi istenmeyen sonuçları olabilir.
Susuz kalmak: Vücut susuz kaldığında vücudun geneli farklı şekilde etkilenecektir ve bu sırada ağız kuruluğu da görülebilir. Gün içerisinde yeterince su içmek bu nedenle önemlidir. Eğer vücudun susuz kalması kusma, ishal, aşırı terleme gibi nedenlere bağlıysa, su ve sıvı tüketimi çok dikkate alınmalı, kesinlikle ihmal edilmemelidir.
Ağızdan nefes almak: Alerji, sinüzit, burun eti gibi sebeplerle burundan nefes almayı zorlaştırır ve ağızdan nefes almak gerekir. Özellikle gece ağzı açık uyuyan kişilerde ağız kuruluğu olması normaldir.
Sigara: Sigara içen kişilerde sık sık ağız kuruluğu şikayetinin ortaya çıkması şaşırtıcı değildir. İçerdiği onca kimyasal yüzünden sigara, ağızda gerektiği gibi ve yeterli tükürük üretilmesini engeller.
İlaçlar: Özellikle antidepresanların ve diğer psikolojik rahatsızlıklar için reçete edilmiş bazı ilaçların, alerji veya tansiyon ilaçlarının, kas gevşetici ya da ağrı kesicilerin yan etkileri arasında ağız kuruluğu yer alır. Düzenli olarak alınan bu tip ilaçların içerdiği kimyasallardan bazıları tükürük bezlerini olumsuz yönde etkilemektedir. İlaçlar dışında yüz bölgesinde uygulanan radyasyon tedavisi ve kemoterapi ilaçları da ağız kuruluğuna yol açabilir.
Stres: Tükürük üretimi sinir sistemi ile bağlantılı olduğundan stres altındayken, kaygılıyken, heyecanlanıldığında veya panik atak ya da depresyon benzeri rahatsızlıklarda ağız kuruluğuna rastlanabilir.
Sinir Hasarı: Baş ya da boyun bölgesinde sinir hasarına yol açan bir yaralanma yada ameliyat sonrası ağız kuruluğu ortaya çıkabilir.
Hastalıklar: Ağız kuruluğu bazı hastalıkların belirtileri arasındadır. Diyabet, Alzheimer, Sjögren sendromu, anemi, kistik fibrozis ağız kuruluğu yapan rahatsızlıklara örnek olarak verilebilir. Ağız kuruluğu yapan bağışıklık sistemi hastalıklarında göz kuruluğu da görülebilir.
Ağız Kuruluğu Tedavisi
Ağız kuruluğu tedavisi, bu şikayete yol açan sebebin ne olduğuna göre değişecektir.İlaçtan şüphelendiğiniz durumlarda en iyisi doktorunuza başvurmanızdır. İlaç kaynaklı ağız kuruluğunda ilaçlar kesilemeyecekse, en yüksek ilaç dozunun sabah saatlerine denk gelmesi sağlanmalıdır.
Ağız kuruluğu şikayetini gidermek için bunları yapın
Gün içerisinde elinizin altında su bulundurmanız ve sık sık bu sudan yudumlar almanız önerilir.
Kafeinli ve alkollü içecekleri içmemeniz işe yarayabilir. Kafein ve alkol hem sık sık idrara çıkarak su kaybetmenize ve ağız kuruluğuna neden olabilir.
Limon benzeri ekşi aromalı pastil ya da şekerlemeler tükürük salgısını arttırmaya yardımcı olur. Şekersiz ürünleri tercih etmeniz daha iyi olur. Aynı amaçla şekersiz sakız da çiğneyebilirsiniz.
