Yaşlanmaya yol açan telomer kısalmasına neler sebep olur? Aslında sağlıklı yaşam için tavsiye edilenler telomer kısalmasına yani yaşlanmaya da engel olmaktadır. Yapılan araştırmalar spor yapmanın, fiziksel aktivitedeki artışın telomer uzunluğuna olumlu etkisi olduğunu göstermiştir.
Stresin yaşantımıza ve bünyemize olan olumsuz etkisi bilinmektedir. Yapılan araştırmalar göstermiştir ki stres aynı zamanda yaşlanmayı da tetiklemekte ve telomer kısalmasına yol açmaktadır. Stresle baş edebilmek için yoga, meditasyon gibi rahatlatıcı aktiviteler aynı zamanda gençleşmeye yarayan telomer artışını da sağlamaktadır. Yaşlanma karşıtı ve sağlıklı yaşam üzerine çalışmalarıyla ünlü profesör Dean Ornish’in 2008 yılında “The Lancet Oncology” dergisinde yayımlanan, düşük riskli prostat kanserli 30 erkek üzerinde yaptığı araştırmada yaşam tarzındaki değişikliklerle telomeraz aktivitesinde ve dolayısıyla da telomer uzunluğunda artış sağlamaktadır. Bu sonuç kanda LDL kolesterol düzeyindeki düşüşle de anlamlı derecede paralel olarak ilerler.
Genç kalmak için fizik aktivitemizi arttıracağız, spor yapacağız, yoga ve meditasyondan da yardım alarak stresle baş etmeyi öğreneceğiz. Bu tür fizik aktivitelerinin telomerleri uzatmakla kalmayıp kas gücümüzü artırdığı, kondisyonumuzu iyileştirdiği, akciğerin kapasitesini artırdığı, doğru nefes almaya yardımcı olduğu hatta sadece yürüyüşün bile sindirime yardım ettiği bilinen bir gerçek.
Genetik, çevresel faktörler ve beslenme
Telomer uzunluğunu etkileyen diğer faktörlerin başında genetik özellikler gelir. Bunun yanı sıra sigara, çevre kirliliği ve tabii ki beslenmeyi sıralayabiliriz. Bol yağlı, şekerli, katkı maddesi içeren, kızartma gibi yanlış pişirme yöntemleri ile hazırlanmış yiyecekler sağlığımızı zararlı yönde etkilediği gibi erken yaşlanmamıza yol açarak telomerlerin kısalmasına da sebep olmaktadır. Normal kilolu kimseler obez olan yaşıtlarına göre her zaman için daha genç ve dinamik gözükür. Genç kalmak için kilomuza dikkat ettiğimiz gibi ne yediğimize de çok dikkat etmeliyiz. Dengeli beslenerek vücudumuzun ihtiyacı oranında protein, karbonhidrat ve yağ tüketmek, faydalı vitamin ve mineralleri eksiksiz almak gerekir.
Antioksidan içeren besinler olmazsa olmaz
Sağlıklı beslenme deyince antioksidan özellikler içeren besinler olmazsa olmazlar arasındadır. Antioksidanlar serbest radikal denilen hücre için zararlı ve DNA’da bozukluk yaratan tahrip edici moleküllerin zararını engeller. Bir hücrede telomerin uzun olması belki hâlâ genç olmanın belirtisi olabilir ancak aynı zamanda kanser hücresinin de telomeri uzun ve bu yüzden durmaksızın çoğalıp yayılabiliyor. Ben size tabii ki genç kalma yeteneğine sahip, telomeri uzun sağlıklı hücreler dileyeceğim. Ancak hayatın güzelliğinin her zaman uzun yaşamak ve gençlik ile doğru orantılı olmadığını da unutmayalım.