İnatçı öksürüğün sebepleri

Öksürüğün pek çok sebebi olabilir. Özellikle soğuk günlerin başladığı bu dönemde artış gösteren solunum yolu hastalıkları ilk akla gelen sebeptir. Ancak benzer şekilde sonbahara rastlayan aylarda mide şikayetlerinin de arttığını unutmamak gerekir. Ayrıca tıpta biri varsa diğeri yoktur gibi bir kural yoktur, yani ikisi de bir arada olabilir.

Savunma mekanizması

Geriye akış manasına gelen reflux kelimesinden dilimize geçen reflü midenin asit içeriğinin yemek borusuna doğru akması demektir. Tıptaki tam tanımı gastro (mide)-osefajeyal (yemek borusu) reflü olarak geçer. Normalde yemek borusunun mideyle birleştiği yerde bu geri kaçışı engelleyecek bir mekanizma vardır. Bazı durumlarda bu mekanizma iyi çalışmaz ve asit geri kaçar. Yediğimiz gıdaları sindirmeye yardımcı olan bu asitli içerik mide duvarının özelliği sebebiyle ona zarar vermez ancak bu aside göre özelleşmemiş dokuları son derece tahriş eder, şikayete yol açar. Bu şikayet ayakta veya oturur vaziyette iken basit bir ekşime ve yanma şeklindedir. Beraberinde yutma güçlüğü, geğirme, seste değişiklik olabilir.

Yatar vaziyete geçince yerçekiminin doğal etkisiyle asidin geriye kaçışı ve çok daha yukarılara gidişi kolaylaşır. Birbirine komşu olan ve anne karnında fetüs oluşurken endoderm denilen aynı embriyonik tabakadan oluşan yemek ve soluk borusu bu asit kaçışından beraber etkilenir. Refleks olarak da öksürük ortaya çıkar. Öksürük aslında vücudumuz için bir savunma mekanizmasıdır.

Göğüste baskı hissi

Solunum yolunu uyaracak yabancı maddeyi ya da küçük partikülleri çıkarmak, balgamı sökmek için öksürük başlar. Benzer şekilde bu yolda tahriş varsa, dokuda bu tahrişe bağlı değişiklik olduysa oluşan nedbe dokusu da yabancı madde gibi etki gösterir ve öksürüğü tetikler. Gece yattıktan kısa bir süre sonra ortaya çıkan inatçı öksürük yatar vaziyette yukarı kaçan asitli içeriğe karşı bir savunma mekanizmasıdır ve birbirini tetikleyerek devam eder. Asidin geçtiği yolda yarattığı etkiyle iman tahtası dediğimiz göğüs kemiğinin arkasında kalp dışı kaynaklı göğüs ağrısı ve göğüste baskı hissi olur, kişi bunu sanki kalbinde bir rahatsızlık varmış gibi hisseder. Gerçekten de bu kalp ve mide şikayetlerinin karıştığı bir durumdur. Olayın öncelikli olarak kalp hastalığı gibi ele alınması, gerekli tetkiklerin yapılmasından sonra ayırıcı tanıda bakılması gereken mide ve yemek borusu hastalıklarının da incelenmesi gerekir.

Seste kalınlaşma, ses kalitesinde bozulma, yutma güçlüğü, globus dediğimiz boğaz seviyesinde yumru hissi gibi şikayetler de ortaya çıkabilir. Tahrişe bağlı olarak boğazda farenjit, larenjit hatta aynı asitli içeriğin diş minesini tahrip etmesiyle kolayca oluşan diş çürükleri oluşabilir. Öksürük şikayetiyle gittiğimiz bir kulak burun boğaz uzmanının yaptığı muayenede kolayca ortaya çıkan bu görüntü asıl tedavinin gastroenterolog tarafından yapılmasıyla sonuçlanır. İleriki yazılarımda reflünün sebepleriyle önlem ve tedavisinden bahsedeceğim.