Göç eden beyinler yatırımla dönüyor

İzmir ve çevresine son günlerde gelen en sevindirici haber ABD’li uçak motoru üreticisi Pratt & Whitney ile Kale Grubu’ndan geldi. Ortaklar uçak motoru parçası üretimi için yeri Ege Serbest Bölgesi (ESBAŞ) olarak belirleyince son zamanlarda duran yabancı yatırımlar açısından derin soluk aldık.
Savunma alanında faaliyet gösteren United Technologies şirketine ait olan Pratt&Whitney ortaklığında yüzde 51’lik hisse Kale Grubu’na ait.
Grup İzmir’de F- 35 avcı uçağında kullanılan F135 tipi motorlarda kullanılan parçaları üretecek.
Bu birinci aşama ve yaklaşık ilk yatırım tutarı 60 milyon dolar.
İzmir’deki yatırımların başında Kale Teknik ve Kimya Grubu Başkanı Osman Okyay olacak. Okyay aynı zamanda Kale Grubu’nun veliahtı Zeynep Bodur Okyay’ın eşi.
Okyay İzmirli ve yatırımın İzmir’e kaymasında başat etkenin Esbaş’ın yatırım ortamı olduğunu söylese de “Alternatifler içerisine İzmir’i heyecanla seçtim doğrusu” diyor.
Esbaş’da havacılık kümelenmesinin başlatılması dikkatlerini çekmiş, personele de İzmir’de çalışmak keyifli gelmiş.
Özel Türk koleji mezunu olan, Boğaziçi Üniversitesi’ne gitmek için İzmir’den ayrılan Okyay, şimdi büyüdüğü kentte dev bir yatırımı yönlendirirken daha fazla zaman geçirecek.
Durumdan yatırımın büyüklüğünü ve İzmir’in geleceğine etkisini gören herkes etkilenirken, Osman Bey en çok annesinin mutlu olduğunu anlattı gülümseyerek.
Üniversiteye, kent dışına üzülerek gönderdiği oğlu şimdi haftanın dört günü İzmir’de olacak.
Küresel Havacılık, Uzay ve Ofset Konferansı’nda görüştüğümüz Okyay, ESBAŞ’dan aldıkları 40 dönüm araziyi seçerken; ikinci aşamada Pratt&Whitney tarafından üretilen F100, F119 ve F117 tipi uçak motorlarının parçalarını üretecek bir altyapıyı da gözönüne aldıklarını anlattı. Bu nedenle yatırımın 100 milyon dolar olmasına kesin gözüyle bakıyorlar. Okyay, montaj değil üretim üssü kurduklarını bu nedenle Ege’de çok sayıda tedarikçilerden mal alacaklarını söyledi. En önemlisi yatırım için 600 kişi istihdam edilecek ve Okyay en az 500 iyi eğitim görmüş İzmirli gence iş kapısı yaratılacağına işaret ediyor.
* * *
Zirvede Osman Okyay’dan sonra alanında Tuzla Bölgesi’nde önemli yatırımları olan Gür Metal’in İş Geliştirme Müdürü Cem Çelebi ile konuşuyorum. Çelebi de eğitimin ardından daha iyi iş olanakları bulabilmek için İstanbul’a giden İzmirli genç beyinlerden. Savunma ve havacılık sektöründe çalışan firmanın yatırımlarını İzmir’e yöneltmek istediğini söylüyor Çelebi.
Elbette İzmirli olmak tek başına yatırımları bu kente yöneltmeye yetmiyor.
Yatırım ortamı, firmalara sunulan olanaklar, altyapı, doğru kümelenme yöntemleri çok önemli. Ama bir şans daha kendini göstermeye başladı.
İyi eğitim alan ancak yeterli iş olanakları olmadığı için göç etmek zorunda kalan İzmirli, Egeli genç beyinler bir süre sonra önemli konumlara yükseldiklerinde ilk fırsatta, yatırımların İzmir’e, Ege’ye kaymasında tetikleyici olabiliyorlar.
Bu da kaybettiğimiz genç beyinlerin teselli ikramiyesine benziyor...


Bakan’ın haklı isyanı
İnciraltı Planlama Kültür ve Turizm Bakanlığı’nı bekliyor, Çeşme -Alaçatı, Pamucak -Selçuk gibi Turizm Koruma ve Gelişme Bölgesi ile birlikte 14 Turizm merkezi ilan edilmesi projelerini Bakanlık hazırlıyor derken, geçenlerde kruvaziyer turizmin önünün açılması için İzmir Limanı’nda 300 milyon TL’lik tevsii yatırımları bile Bakan Ertuğrul Günay’a ileteceğimizi öğrenince, “Abarttık biz bu işi” diye düşünmüştüm.
Hani yerelleşecek, yerelin sorunlarını burada çözecektik? Tüm önemli meselelerde bir Bakanlığın harekete geçmesini bekliyoruz hala. Hatta İzmir’e biraz ilgi gösteren Bakan yandı, dosyalar üzerine yığılıveriyor.
Üstelik talep etmeye gelince varız. Ama bu kez Bakan gelip, ‘Tamam nedir sorun deyince’ yanında sağında birkaç kişiyi zor bulabiliyor.
Gerçi bu tür toplantılara, projelere itiraz eden oda ve kuruluşlar çağrılmıyor ama çağrılsalar da birlikte hareket etme olgusu kabul edelim, hiçbir tarafta yok.
Ankara yetkilerini gerçekte yerele devretmedikten ve İzmir’de talep etme ile itiraz etmenin dışında derinlemesine proje hazırlama, birlikte çaba ortaya koyma alışkanlığı kazanılmadıktan sonra “İş çözmeye niyeti olanlar” daha çok yalnız kalır...