Ege Koop’tan sonra Esnaf Koop geliyor

Kooperatifçiliğin ustası Hüseyin Aslan’la, Kemeraltı Derneği Başkanı Mehmet Gülaylar biraraya gelince “Esnaf AVM” modeli İzmir’de doğdu. Bu modeli çoğaltmak için Aslan, “Esnaf Koop” kurmaya hazırlanıyor

Önceleri alıştığımız haberlerden biri olarak algıladım.
Sonuçta Ege- Koop’un hiperaktif genel başkanı Hüseyin Aslan sık sık karşımıza bir projeyle çıkıyordu. Bu kez bir başka projeyle karşımızdaydı. Gaziemir’de bir AVM kurmuş, bu AVM’ye de Kemeraltı Esnaf Derneği Başkanı Mehmet Gülaylar destek veriyordu. “İyi proje, doğru” dedim, geçtim.
Birkaç gün sonra gazetenin masamın üzerinde durduğunu fark ettim. Gayri ihtiyari haberi yeniden okudum.
“Dünya Evi”; düğün ve gelinlik sektörü hatta ev kurmak için birçok ürünün yeraldığı, diğer standartlara da sahip modern bir alışveriş merkeziydi ve ilk etapta 26 esnaf buraya ortaktı.
Hemen aklıma, 15 yıla yakın süre tanık olduğum TBMM Komisyonu’nda bekleyen Hipermarketler Yasası geldi. Ne zaman “Esnaf zor durumda, yanıyor bitiyor” desek karşımıza aynı yemek sunuluyordu.
“Hipermarket yasa taslağı hazır. Esnafa can suyu olacak.”
AVM’lerle şekillenen modern perakendicilik güçlendikçe, kurduğu lobilerle bu yasa tasarısının karşısında yer aldı. Hipermarket ve Perakende Tasarısı’nı “Godo’yu bekler gibi” beklemeye başladık.
* * *
Dünya Evi AVM, insana “Evet, esnaf için başka çözümler de var” dedirtiyor. Şimdi esnaf bir “AVM” modeli çatısı altında, ilk kez Ege’de bir araya geliyor.
AVM modelinin farkı, bildiğiniz üzere, hipermarket, eğlence, restoran ve kafeteryalarıyla çoluk çocuk gidebilme, ihtiyaçları tek elden karşılayabilme imkanı sağlaması. Dünyaevi AVM tüm bu şartlara sahip, ayrıca gelinlik ve düğün esnafının birleştiği katlar var. Hazırlıklar son sürat devam ediyor. 14 Şubat Sevgililer Günün’nde açılacak.
Bu modelin arkasından diğer esnaflara da kucak açabilecek, yeni AVM’ler yolda. Hüseyin Aslan, esnaftan başka talepler gelince, “Ege Koop’tan sonra “Esnaf Koop” kurmaya hazırlanıyor.
Biz olaya bu yönüyle bakacağız: Dünyaevi AVM; İzmir ve Ege esnafı açısından yeni bir model olabilir mi ? Hangi benzer modeller oluşturulabilir ?Bence konu ve model, İzmir’in dışına taşacak kadar önemli..

- Dünya Evi AVM’yi kurarken, yola esnafla mı çıktınız?
HA: Hayır, biz normal konseptle başladık. Bir gün Mehmet Gülaylar AVM’lerle ilgili yaşadıkları sıkıntıları anlatınca aklımıza buraya bir konsept kazandırmak ve kendi esnafımıza açmak geldi.

- Neden düğün AVM ?
MG: İki nedenle. Birincisi firma olarak karşılaştığımız bir olaydan dolayı, diğeri ise sektörün ihtiyaçlarını gözönüne aldık.

- Karşılaştığınız olay neydi ?
MG: Biz Gülaylar olarak bilinen bir alışveriş merkezinde yer almak istedik. Müthiş ağır koşullarını da kabul ettik. Ancak bize “Markanız yeterince tanınmıyor, alamayız” dediler. Biz bu kentin 60 yıllık esnafıyız. Suçumuz İzmirli olmak mı?

- İzmir’in markasına fırsat bile tanımamışlar, sektörün ihtiyacı neydi?
3 ayrı seçenek
MG: İzmir gelinlik ve düğün sektörü açısından çok güçlü. Yılda 6 bin kişi evleniyor, gelinliklerin 4 bin 500’e yakını İzmir’de üretiliyor. En önemli sıkıntımız ekspozisyon alanının İzmir’de olmayışıydı. Ülkenin en iddialı gelinlik fuarını İzmir’de gerçekleştiriyoruz. Fuar bittikten sonra esnaf ürünlerini tanıtabilmek için otel salonları kiralamak zorunda kalıyordu. Ayrıca havaalanına yakınlığından dolayı burasının, yalnızca bir AVM olmanın ötesine geçebileceğini düşündük. İhracat merkezi de olacak. Yabancı müşteriler burada ağırlanırken, kendilerine özel ekpsozisyonlar, defileler de sunulabilecek.

- Esnaf burada nasıl yer alıyor?
MG: Yatırımcı veya alt kiracı olabiliyor ya da salonları kiralayabiliyorlar.Şimdilik ana yatırımcı 6, alt kiracı olarak da 20 esnaf var.

- Ayrı dükkanlar olmayacak o zaman..
MG: Hayır burada küçük dükkanlarla sıkışık bir ortam yaratmak istemedik. Dükkan sahiplerini bir havuzda kiracı sistemine oturttuk. Büyük bir showroom alanı yakalamış olduk. Ürünler üst marka olarak “Dünya Evi” adıyla satılacak, ayrıca kendi markaları olacak. Esnaf, alıcılara kendi ürünleri kadar diğer ürünleri de sunabilecek.

- AVM’lerdeki yüksek koşulları biliyoruz. Hatta kriz döneminde çoğu AVM kiraları indirmek zorunda kaldı. Siz nasıl bir sistem uygulayacaksınız?
HA: İki seçenek var. Ya altı ay kira ödemiyor ya da ciro bazında hemen başlıyorsunuz. İlk tercihte altı aydan sonra metrekare fiyatımız 20 TL. Dikkatinizi çekerim dolar ya da euro değil. Ayrıca kesinlikle İzmir’in kendi markalarına öncelik tanıyoruz. (Gülaylar’ın anlattığı anekdotu gülümseyerek anımsatıyor..)

Aslan: Hükümet samimiyse teşvik versin
- Bundan sonra hangi projeleri hedefliyorsunuz?
Kırtasiyede şimdiden böyle bir talep var. Doğum öncesi gereçleri ve bebek eşyaları ile elektronikte de talep yüksek.
Şimdi bunları yapabilmek için kooperatif kuracağız. Ege’den bize bu modeli gerçekleştirmek için çok talep gelecek diye düşünüyoruz. Önemli olan esnafın kümelenmesini modern AVM koşullarında yapabilmek.

- Diğer ve daha kapsamlı modelleri oluşturmaya esnafın gücü yeter mi?
Bu bir kurtuluş projesidir. Esnafa kümelenme modeliyle yaşama şansı vermek mümkün. Tabii eğer buraları asıl, Hükümet tarafından desteklenebilirse o zaman yaşar. Eğer Başbakan esnafa ‘Siz de bir araya gelin’ derken samimiyse o zaman bu tür yatırımlara teşvik verilmesi lazım. Hükümet esnafı kurtarmak, küçük esnafı yaşatmak için arsa dahil olmak üzere çeşitli kolaylıkları sağlamalı. O takdirde bu modelleri hızla yaygınlaştırabiliriz.

“Kemeraltı’na da AVM yapalım”
Mehmet Gülaylar, Dünya Evi AVM ile öncelikle esnafın da bu tip organizasyonlara katılabileceğini ispat etmek istediklerini söylüyor. Şimdi bu örneği hayata geçirebildikleri için mutlu. Hüseyin Aslan’la birlikte kolları şimdiden sıvamış görünüyorlar. Diğer AVM’leri kurmak için yola çıkıyor lar ama Gülay’ın gözü özellikle Kemeraltı AVM’de.
Kemeraltı’nın bir bölümünün rahatlıkla; dikey değil, yatay bir alışveriş merkezi haline getirilebileceğini söylüyor.

Meslek odaları nerede?
Bunun için geceleri de yaşayan eğlence ve yiyecek sektörü ile Kemeraltı’nın bütünleştirilmesi gerekiyor. Hazırladıkları projenin geliştirilebileceğini söylüyor Gülaylar ve ekliyor: “Aydınlatmasını yapmaz, üstünü örtmez, altyapısını tamamlamazsanız sonra Kemeraltı esnafına çağ dışı diyemezsiniz”
Esnaf AVM’lerin sayısının artabileceğine inanan Gülaylar’a göre önemli bir şart var:
“Meslek odalarının da artık bu değişim için elini taşın altına koyması lazım. Gereksiz toplantı ve konularla bugüne kadar yeterince zaman kaybettiler.”

Üst üste ‘Esnaf AVM’ler açılacak
Düğün ve gelinlik sektörünü biraraya getiren ‘Dünya Evi AVM’, küçük esnafın nasıl biraraya gelebileceği yolunda bir model olabilir mi. Bence üzerinde düşünülmesi gereken asıl nokta bu... Aslan ve Gülaylar “Dünya Evi AVM’nin ardından şimdi Kırtasiye AVM, Doğum ve Hamilelik AVM kurmak için düğmeye bastı.