Beslenme şeklimiz ile kanser arasındaki ilişkinin artık farkındayız. Kanser ve obezite ile ilişkili geçmişten günümüze pek çok çalışma ne söylüyor bakalım.
Dünya genelinde her 5 erkekten biri ile her 6 kadından birinin kanser riski taşıdığını biliyor musunuz? Dünya Sağlık Örgütü verileri, dünya genelinde 18.1 milyon yeni kanser vakası saptandığını ve kansere bağlı 9.6 milyon ölüm gerçekleştiğini vurguluyor. İyi haber ise şu: Kanser oluşumu; sigara, alkol tüketimi, fazla kilolu veya obez olma ve enfeksiyonlara maruz kalmanın engellenmesi gibi bazı faktörleri azaltarak günümüzde yüzde 30-yüzde 50 oranında önlenebiliyor. Ben de kanser ile beslenme arasındaki ilişki ve güncel çalışmaları bir kez daha paylaşmak istiyorum.
Sağlıklı beslenme düzeni
Kanser oluşumuna sebep olabilecek çok fazla etmen var. Genetik, bunların başında geliyor; fakat çevresel faktörler ve yaşam tarzı da büyük oranda etkili. Kanseri önleyebilecek mucizevi besinlerin olmadığını hep söylüyorum. Fakat her hastalıkta olduğu gibi bu hastalıkta da yeterli ve dengeli beslenmek ilk kural. Meyveler, sebzeler, tam tahıllar, sağlıklı yağlar, yağsız protein içeren besinleri içeren bir beslenme planı, kanserden korunmanızda yardımcı olabilir. Günlük beslenmeyle yeterli antioksidan alımının birçok kanser türüne karşı koruyucu olabileceğini hatırlatmakta fayda var.
Mevsim meyve sebzelerini eksik etmeyin
Antioksidan kaynağı rengârenk mevsim meyve sebzelerinizi sofranızdan eksik etmeyin. Örneğin yeşil yapraklı sebzeler, betakaroten, lutein ve zeaksantin gibi karotenoid antioksidanlar içeriyor. Brüksel lahanası, karnabahar gibi turpgillerden sebzeler ise vücudunuzun izotiyosiyanatlar adı verilen moleküllere dönüştürebildiği glukozinolat bileşiklerini barındırıyor. Bu bileşenlerin antikanser özellik gösterdiğine dair birçok çalışma var. İşlenmiş etler, fazla tuz tüketimi ve alkolün riski artırabileceğini ise hiç aklınızda çıkarmayın! Risk faktörlerini azaltmak ve ortadan kaldırmak için daha sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemek, ideal kiloyu korumak, fiziksel bakımdan aktif olmak ve beslenme düzenini değiştirmek çok değerli.
Fazla kilolardan kurtulmak
Obezitenin koroner kalp hastalığı, yüksek tansiyon, diyabet, gut, bazı kanserler, karaciğer yağlanması, uyku apnesi, depresyon gibi birçok hastalığın altında yatan nedenlerden biri olabileceğini unutmamak gerekiyor. Öyle ki kanser ve obezite ile ilişkili geçmişten günümüze pek çok çalışma var. Şubat ayında Ulusal Kanser Enstitüsü dergisinde yayımlanan çalışmada; 5 yıl içinde 5 kilodan fazla kilo veren, aşırı kilolu veya obez 18 bin 688 birey değerlendirilmiş. Çalışma sonucuna göre, bu bireylerin kanser öncesi kolon polipleri adı verilen kolon veya rektumda kolorektal kansere yol açabilen iyi huylu tümörler geliştirme riskinde yüzde 46’ya kadar daha az riske sahip olduğu bulunmuş. Kilo değişimi ile kolon ve rektal polipler arasındaki bağlantının değerlendirildiği çalışmada, araştırmacılar ayrıca çalışma boyunca kilo alan kişilerde polip gelişme riskinin 1.3 kat daha fazla olduğunun görüldüğünü belirtiyor. Kilo değişimi ilişkisinin erkeklerde kadınlara göre daha güçlü olduğu ise çalışma sonuçları arasında.
Yapay tatlandırıcılara veto
Şekeri yüksek, lif ve besin değeri düşük işlenmiş gıdalar, uzun zamandır daha yüksek kanser riskiyle ilişkilendiriliyor. Kan şekeri seviyelerinin yükselmesine neden olan bir beslenme programının bazı kanser türlerinin riskini artırmasıyla ilişkili çalışmalar yapılmaya devam ediliyor. Konuyla ilgili yeni bir çalışma, bazı yapay tatlandırıcıların artan kanser riski ile ilişkili olduğunu belirtiyor. PLOS Medicine dergisinde, mart ayında yayımlanan çalışmada, 102 bin 865 yetişkinin verileri incelenmiş. Özellikle aspartam ve asesülfam-K olmak üzere daha fazla miktarda yapay tatlandırıcı tüketen bireylerin, tüketmeyenlere kıyasla kanser riskinin daha yüksek olduğu bulunmuş. Bu bireylerde özellikle meme kanseri ve obeziteye bağlı kanserler için ise daha yüksek riskler gözlemlenmiş.
Her yıl 1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası’nda, ülkemiz açısından önemi giderek artan kanser hastalığına karşı halkta farkındalık yaratmak, taramalara katılımı artırmak için birçok etkinlik düzenleniyor. Sağlıklı yaşam tarzını benimseyerek kanserden korkmayın korunun! Erken teşhisin hayat kurtardığını unutmayın ve düzenli hekim kontrolünü sakın ihmal etmeyin.