Kadınlar ve çocuklar geleceği besliyor

Kadınlar ve kız çocukları, erkeklere oranla daha yetersiz beslenme riski altındalar. Temel gıdalara bağımlılık, diyet çeşitliliği eksikliği, yetersiz beslenme bilgisi bunun ana sebepleri. O yüzden  kadının beslenme bilgi ve becerisinin artması gerekiyor.

5 Aralık Kadın Hakları Günü. Dünya genelinde, kadınların insanca yaşama ve erkeklerle eşit haklara sahip olma isteğini dile getirdikleri bir gün. Yeterli ve güvenilir gıdaya erişimin bütün kadınların, kız çocuklarının en doğal haklarından biri olduğunu biliyoruz. Ama maalesef bu konuda veriler biraz üzücü. Kadınlar erkeklere göre daha yetersiz beslenme riski altındalar; öyle ki malnütrisyon oranı kadınlarda daha yüksek olarak karşımıza çıkıyor. Bunun yanı sıra erkeklere oranla daha fazla kız çocuğu yetersiz beslenmeden muzdarip. Gelişmekte olan ülkelerde 5 yaşın altındaki yaklaşık beş milyon çocuk her yıl yetersiz beslenmeyle ilgili nedenlerden yaşamını yitiriyor.

Temel gıdalara bağımlılık, diyet çeşitliliğinin eksikliği, yetersiz beslenme bilgisi ana sebeplerden. Yetersiz beslenmenin, kronik hastalıklar açısından en büyük risk faktörü olduğunu hatırlatmak istiyorum. Bu nedenle kadının beslenme bilgi ve becerisinin artması gerekiyor.

Geçen hafta, 20 Kasım Dünya Çocuk Günü idi. İlk olarak 1954 yılında Evrensel Çocuk Günü olarak ortaya çıkmış ve her yıl 20 Kasım’da çocuk hakları konusunda farkındalığı ve çocukların refahını artırmak amacıyla kutlanıyor. 1990 yılından bu yana, Dünya Çocuk Günü aynı zamanda BM Genel Kurulu’nun Çocuk Hakları Bildirgesi’ni kabul ettiği tarihin yıldönümü olarak karşımıza çıkıyor. Peki, bugüne neden dikkat çekilmek isteniyor? Dünyanın hatta ülkemizin her bölgesinde farklı hikâyeleri olan çok mutlu ve sağlıklı çocuklar kadar yardıma ihtiyacı olanlar da var.

Veriler can sıkıcı

UNICEF, Fridays for Future işbirliğiyle gerçekleştirdiği “İklim Krizi Bir Çocuk Hakları Krizidir: Çocuklara Yönelik İklim Riski Endeksi” başlıklı bir rapor paylaştı. Rapora göre 1 milyar çocuk yüksek riskli olarak sınıflandırılan 33 ülkeden birinde yaşıyor; su, sanitasyon, sağlık, eğitim gibi temel hizmetlere yeterli seviyede erişemiyor. Unutulmamalı ki açlığa son vermek, her yerde herkes için besleyici gıdanın sağlanması demek. Ebeveynler, öğretmenler, sağlık çalışanları, hükümet liderleri, sivil toplum kuruluşları, toplumdaki tüm bireyler geleceği beslemede önemli bir rol oynayabilir.

Çocuklarda beslenme

Çocuklar ve gençler, nesilleri için önemli olan konularda seslerini yükseltiyor ve yetişkinleri daha iyi bir gelecek yaratmaya çağırıyor. Dünya pandemiden kurtulurken, onları dinlemek her zamankinden daha önemli. Yetersiz beslenme çocukların bedensel ve zihinsel gelişimini olumsuz etkiliyor. Beslenme çocuğun hayatında her yaşta ve her aşamada önemli; bebeklik, oyun çağı, okul öncesi dönem, okul dönemi ve ergenlik ayrı ayrı değerlendirilmeli. Peki, beslenme konusunda dikkat edilmesi gereken temel noktalar neler? Bu konuyu en son yayınlanan kılavuzlardan yararlanarak bir kez daha hatırlatmak isterim.

Nelerden kaçınmalı?

İlave şeker: İlave şekeri sınırlayın. İlave şekerlerin örnekleri arasında beyaz şeker, fruktoz, mısır şurubu gibi gıdaları örnek verebiliriz. Etiket okuma, yani gıda okuryazarlığı burada atacağınız ilk adım olsun. Çocuklarınızı da bu yönde bilinçlendirin. Gazlı içecekler, spor ve enerji içecekleri gibi ilave şeker içeren içeceklerden hem kendiniz hem de çocuklarınızın sağlığı için kaçının.

Doymuş ve trans yağlar: Esas olarak kırmızı et, kümes hayvanları ve tam yağlı süt ürünleri gibi hayvansal gıda kaynaklarından gelen yağlar olan doymuş yağ alımını sınırlayın. Doymuş yağları, esansiyel yağ asitleri ve E vitamini içeren bitkisel yağlarla değiştirmenin yollarını arayın. Daha sağlıklı yağlara zeytinyağı, fındık yağı, avokado gibi bitkisel bazlı yağlar örnek verilebilir. Trans yağ içeren besinleri sınırlayın.

Sodyum: Paketli gıda, fast food ağırlıklı beslenme planlarının yüksek miktarda sodyum içerdiğini unutmayın! Cips ve kurabiye yerine meyve ve sebzeleri atıştırmayı teşvik edin. Besin etiketlerini kontrol edin ve sodyum oranı düşük seçenekler tercih etmeye çalışın.

Bunlara dikkat!

Protein: Hayvansal protein ve bitkisel protein dengesini oluşturun. Mercimek, nohut, fasulye gibi bitkisel kaynaklı protein içeren baklagilleri de beslenme planınıza ekleyin.

Meyveler: Meyve suyu yerine çeşitli taze veya kuru meyveler yemeye özen gösterin. Çocuğunuz taze sıkılmış meyve suyu yerine paketlenmiş veya şişelenmiş meyve suyu içiyorsa şeker ilavesiz yüzde 100 meyve suyu olduğundan emin olun.

Sebzeler: Mevsiminde taze ve çeşitli sebzeler yemeye teşvik edin.

Tahıllar: Tam buğday ekmeği, yulaf ezmesi, bulgur gibi tam tahılları seçin. Beyaz ekmek, makarna, pirinç gibi rafine tahılları sınırlayın.

Süt ürünleri: Çocuğunuzu süt, yoğurt gibi ürünleri yemeye ve içmeye teşvik edin. Bu besinlerin kalsiyum içeriği ile büyüme gelişmeyi destekleyeceğini unutmayın.

5 Aralık, aynı zamanda Dünya Gönüllüler Günü olarak kutlanıyor. Dünya Gönüllüler Günü, iyilik için bir fırsat olsun. Gezegenimiz için birleşmenin, ortak bir dil oluşturmanın, tüm canlıların sağlıkla yaşaması anlamına geldiğini unutmayın!