Gıda israfını önle geleceği besle
Dünyamız alarm veriyor, yardıma ihtiyacım var diyor. Bu çağrıya herkesin kulak vermesi gerekiyor. Gıda kaybı ve israfı konusunda halkı bilinçlendirmek de o yüzden büyük önem taşıyor. Daha iyi üretim, daha iyi beslenme, daha iyi bir çevre ve daha iyi bir yaşam mümkün.
Gıda israfını önlemek için neler yapıyorsunuz? Her yıl 29 Eylül Uluslararası Gıda Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü olarak değerlendiriliyor. Bu önemli günün amacı gıda kaybını ve israfını azaltmanın önemini vurgulamak ve hem kamu hem de özel sektörü harekete geçirmek. Proje destekçisi olduğum Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) , gıda kaybı ve israfı ile bunların etkileri hakkında farkındalığı artırmak ve davranış değişikliği yaratabilmek amacıyla özel sektör, sivil toplum ve akademiyle iş birliği içinde çalışmalarına devam ediyor. 16 Ekim Dünya Gıda günü öncesinde, gıda israfını bir kez daha değerlendirmek istedim. Gıda kaybı ve israfını önlemek konusunda halkı bilinçlendirmek de çok kıymetli; çünkü dünyamız alarm veriyor, yardıma ihtiyacım var diyor. Bu çağrıya herkesin kulak vermesi gerekiyor. Her zaman söylediğim gibi hava hasta, toprak hasta, denizler hasta. Tam da bu noktada birlik olmamız gerekiyor. Kimseyi geride bırakmadan, daha iyi üretim, daha iyi beslenme, daha iyi bir çevre ve daha iyi bir yaşam mümkün.
Veriler ne söylüyor?
2021 Birleşmiş Milletler (BM) Gıda İsrafı Endeksi Raporu’na göre, tüm dünyada yıllık 931 milyon ton, ülkemizde ise yıllık 7 milyon ton gıda çöpe atılıyor. Dünyada en çok israf edilenler listesine baktığımızda ilk sıralarda sebze ve meyvelere rastlıyoruz. Waste Management dergisinde yayımlanan Avrupa Komisyonu Ortak Araştırma Merkezi‘nin yaptığı bir çalışma ise Avrupa Birliği hanelerinin yılda kişi başına yaklaşık 35.3 kg taze meyve ve sebze atığı ürettiğini ve bunun 14.2 kilogramının önlenebilir olduğunu bildiriyor. Avrupa Birliği hanelerinde durum bu şekildeyken ülkemizde üretilen 49 milyon ton meyve ve sebzenin yüzde 25-40’ı üretim veya dağıtım sürecinde atılıyor.
Çirkin görünen sebze meyve yoktur
Atılan meyve ve sebzenin birçoğu maalesef görüntüsünden dolayı çöpe gidiyor. Sizce gıda israfı söz konusuyken sebze ve meyvelerin sadece görüntüsü nedeniyle çöpe gitmesi ne kadar doğru? Bugün ezik, çirkin, sulu diye nitelendirilen meyve ve sebzenin o hale gelmesinin birçok sebebi olabileceğini unutmayın! Her meyve ve sebzenin ayrı faydası var. Evet renkleri cezbedici ancak rengi soluk, hafif bükülmüş, cansız diyerek israf edilmelerine izin vermeyin! FAO, çirkin meyve ve sebzeleri tercih etmenin, hem çevre hem ekonomi hem de sıfır atık sıfır açlık hedefi için çok kıymetli olduğunu belirtiyor.
Bir kez daha hatırlayalım
İlk başta yapmamız gerekenlerden biri ihtiyacımız kadar satın almak. Alışverişe çıkarken de mutlaka alışveriş listesi hazırlayarak, atığı azaltmalıyız. Burada önemli olan bir diğer konu ise son kullanma tarihi (STT) ve tavsiye edilen tüketim tarihi (TETT) arasındaki farkları bilmek. Tavsiye edilen tüketim tarihi (TETT) geçmiş olan gıdaları çöpe atıyor musunuz? Eğer cevabınız evet ise bunu tekrar gözden geçirmenizi önereceğim; çünkü tavsiye edilen tüketim tarihi (TETT) geçtiyse bile maksimum kalitede olmasa da o ürün kullanılabilir. Ancak son kullanma tarihi (STT) geçmişse o ürünü kullanmamalısınız. Zaten yeni düzenlemeye göre, paket üzerinde ikisi aynı anda yer almıyor. Artan yemekleri de hemen çöpe dökmek doğru değil. Gıda kaybını ve israfını önlemek için artan yemekleri değerlendirmeliyiz.