Filizlendirme ve faydaları

Filizlendirilmiş bakliyat son yıllarda merak edilen popüler bir konu. Filizlenmiş tahıllar ve baklagiller pişirilebilir ve yemeklere eklenebilir veya un haline getirilerek farklı şekilde kullanılabilir. Peki nedir bu bakliyatların yararları?

Kasım ayının ilk haftasını geride bırakırken 2023 yılı ile ilgili beklentiler konuşulmaya başladı bile. Pandemiyle geçen 3 yılın dünyanın dört bir yanında zorluklar ve değişimler getirdiği, günlük alışkanlıklarımız ve davranışlarımızın önemli ölçüde değiştiği bir gerçek.  Bu nedenle 2023’de de gıda sağlık ve beslenme endüstrisinde büyük bir değişime hazır olalım. Siz de yeni yılı beklemeden beslenme planınıza daha fazla meyve, sebze, kurubaklagil, tam tahıl ekleyin, hem gezegen hem de kendiniz için kırmızı et tüketiminizi azaltarak bitkisel besinler tüketiminizi artırmayı hedefleyin. 

1 Kasım Dünya Vegan Günü idi. Dünya genelinde bitkisel bazlı beslenmeye olan artış devam ediyor.  Bu noktada  “Vegan” terimi aslında diyetin ötesinde yaşam tarzı seçeneklerini de kapsıyor. Veganlığa giden yolun ilk adımını hayvancılık endüstrisinin uygulamalarına yönelik tepki, çevre duyarlılığı ve hayvanseverlik oluşturuyor.  Son dönemlerde vejetaryenlikten veganlığa olan geçiş öyle hızlı devam ediyor ki 2019 yılı The Economist tarafından ‘Vegan Yılı’ ilan edildi. Veganlığa geçiş ‘Veganuary’ gibi küresel çapta hareketlerle de  hızlandı ve artmaya devam ediyor. Öyle ki en bilinen arama motorunda  ‘veganlık’ araması son beş yılda yüzde 580’lik bir artış görmüş.  Şu anda bitkisel bazlı beslenenlerin dünya nüfusunun yüzde 14’üne yakın olduğu belirtiliyor. Aşırı et tüketimi ülkemizin ve dünyanın bazı bölgelerinde devam ediyor. Aynı zamanda bitkisel bazlı beslenmenin insan sağlığı üzerindeki olumlu etkisine dair çalışmalar da giderek artıyor. Gelin bitkisel bazlı alternatifleri bir kez daha inceleyelim.

Bitkisel sütlerde dikkat çeken artış

Son yıllarda vejetaryen ve vegan beslenme popülerliği arttıkça, hayvansal kaynaklı sütler yerine bitkisel kaynaklı sütler de daha çok tercih edilir oldu. Birçok birey gerek kişisel tercihleri, gerek diyet kısıtlamaları, gerek alerjiler veya besin intoleransları nedeniyle süt içemiyor veya tüketimini sınırlandırmak durumunda kalabiliyor. Bu noktada marketlerde raflarda gördüğünüz badem sütü, ceviz sütü, yulaf sütü ve Hindistan cevizi sütü  gibi bitkisel kaynaklı sütler hayvansal kaynaklı sütlere alternatif niteliğinde sıklıkla yer alıyor. Önümüzdeki dönemlerde de birçok markadan bu ürünleri inceleyeceğiz gibi duruyor.

Filizlendirilmiş bakliyatları sık duyacağız

Filizlendirilmiş bakliyat ya da diğer kullanılan ismiyle çimlendirilmiş bakliyat son yıllarda merak edilen popüler bir konu. Peki nedir bu bakliyatların yararları?  Çimlenme olarak da bilinen filizlenme, tohumların, tahılların, kabuklu yemişlerin veya baklagillerin sindirilebilirliğini ve besin değerini artırmak için kullanılan yaygın bir uygulama. Filizlenmiş tahıllar ve baklagiller pişirilebilir ve yemeklere eklenebilir veya un haline getirilerek farklı şekilde kullanılabilir.

Gelelim sağlığa olan faydalarına. Bakliyatlarda bulunan fitik asit ve lektin minerallerin bağırsaklarda emilimini engelleyerek şişkinlik yapmasına sebep olur. Filizlendirmeyle ise fitik asit ve lektini parçaladığı için şişkinlik yapmayan, mineral emilimini engellemeyen içeriğe sahip olunur. Burada bir diğer önemli nokta da besin değeri konusu. Bakliyatlar da meyve ve sebzeler gibi bekledikçe besin içerikleri azalan gıdalardır. En yüksek besin içeriğine hasat döneminde sahip olur. Filizlendirme, bakliyatları bu ilk hasat dönemine döndürerek besin değerlerini yükseltmeyi sağlıyor.  Filizlenme sürecinin çeşitli besin maddelerinin konsantrasyonunu artırdığı, besin karşıtı içeriği azalttığı ve diğer birçok sağlık yararı sağladığına dair pek çok çalışma  var.  Yapılan araştırmalar filizlenmenin tahıl ve baklagillerin besin içeriğini daha da artırabileceğini gösteriyor. Öyle ki filizlenmenin gıdaların amino asit profilini iyileştirdiği, protein konsantrasyonlarını artırdığı ve vitamin ve minerallerin kalitesini ve kullanılabilirliğini iyileştirdiği birçok çalışmada gösterilmiş. Örneğin yapılan bir araştırma filizlenen bakliyatın 4-38 kat daha fazla C vitamini ve yüzde 9-12 daha fazla protein ile sonuçlandığını belirtiyor. Başka bir araştırma ise filizlenen karabuğdayın hem besin değerini hem de antioksidan kapasitesini artırdığını belirtiyor.

Laboratuvarda yetiştirilen ürünlere hazır mısınız?

Bitki bazlı gıdalar, 2016’dan bu yana hızla artan veganların, vejeteryanların ve fleksiteryenlerin sayısıyla son birkaç yılda popülaritesini artırdı.  Yapılan bir araştırma 2040 yılına kadar insanlar tarafından tüketilen etin yüzde 60’ının ya “laboratuvarda yetiştirileceğini” ya da “et gibi görünen ve tadı olan bitki bazlı ürünlerle değiştirileceğini” belirtiyor. Bitkisel bazlı et endüstrisi bu yıl ve önümüzdeki yıllarda da yeni zirvelere ulaşmaya hazır görünüyor. Son birkaç yılda, etin görünüşünü, tatlarını ve dokusunu taklit eden bitki bazlı gıdalar için hızla büyüyen girişimler oldu. Sadece kırmızı et değil bitki bazlı balık, peynir ve yoğurt türevi ürünlerini de görüyor olacağız.