Etiket ihmale gelmez
Yiyeceklerin içerdikleri tuz, şeker, yağ, kalori miktarları hakkında bilgi veren besin etiketlerinin, sizi daha iyi beslenme tercihlerine yönlendirmede önemli bir rol oynadığını biliyor musunuz?
Çoğu kişi etiketlerde sadece son kullanma tarihine bakıp, diğer kısımları göz ardı edebiliyor. Ticaret Bakanlığı’nın 2018 raporuna göre, maalesef 10 tüketiciden sadece 3’ü tavsiye edilen tüketim tarihi ifadesinin doğru anlamını biliyor. Son kullanma tarihi ve tavsiye edilen tüketim tarihinin aynı şeyleri ifade etmediğini ve tavsiye edilen tüketim tarihi geçen bir besinin hâlâ eski özelliklerini taşıyorsa kullanılabileceğini bir kez daha hatırlatmış olayım.
Besin etiket bilgilerinin en üstünde porsiyon miktarını görebilirsiniz. Porsiyon miktarı yediğiniz besinin gramajını ve bu gramaja bağlı olarak yapılan analizler sonucunda ortaya çıkan besinsel değerleri ifade eder. Paketlerin üstündeki birçok etiket bilgisi, porsiyon miktarına göre düzenlenir fakat aldığınız besinin gramajı daha yüksek olabilir. Seçim yaparken bir porsiyonun kaç gram olduğuna bakmayı unutmayın!
Etiket okuma alışkanlığı
Journal of Health Economics’te yayımlanan yeni bir çalışmada, besin etiketlerinin tüketici tercihlerini nasıl yönlendirdiği değerlendirilmiş. Bireylerin etiketli ürünleri bilinçli olarak tercih ettiklerinde aylık toplam kalori tüketimini, doymuş yağ, şeker ve sodyum alımını ortalamaya göre yüzde 9-14 oranında azalttığı görülmüş. Aylık alınan kalori miktarının 588 kilokalori, doymuş yağların 14 gram, şekerin 7 gram ve sodyumun 0.8 miligram azaldığı gösterilmiş.
Bu sonuçlar, besinlerin üzerindeki etiketlerin, haftalık veya aylık alışveriş sırasında daha sağlıklı seçimleri sağlamada önemli bir rol oynayabileceğini gösteriyor. Markete gittiğinizde alacağınız ürünleri sepetinize koymadan etiketlerini incelemeyi alışkanlık haline getirin. Bazen küçük puntolarla veya paketlemelerdeki farklılıklarla etiket okumak için çaba sarf etmeniz gerekebiliyor; bu anlamda devlet tarafından standartların iyice netleşmesi, tüketicinin ise bu konuda bilinçlendirilmesi büyük önem taşıyor.
Salçalar için yeni önlem
Geçtiğimiz ayın 13’ünde, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Gıda Kodeksi Salça ve Benzeri Ürünler Tebliği’ne göre, domates-biber bazlı yemeklik ürünlerin etiketinde domates veya biber salçası izlenimi veren markalar, salça görseli, domates-biber görseli ve benzeri ifadeler, görseller kullanamayacak. Bu şekilde bu yiyecekleri salçadan kolayca ayırt edebileceğiz ve bilinçli seçim yapma fırsatımız olacak.
Büyüteçle okumaya gerek kalmayacak
Salça tebliğindeki önemli maddeler şöyle;
Düzenlemeye göre domates salçası/püresi ve biber salçası/püresi etiketlerinde diğer ürünlere üstünlük sağlayacak şekilde özel, geleneksel, yöresel, ev tipi, köy tipi gibi ifadeler kullanılmayacak.
Domates/biber bazlı yemeklik ürünlerin etiketinde domates veya biber salçası izlenimi veren markalar, salça görseli, domates/biber görseli ve benzeri ifadeler ve görseller kullanamayacak.
Domates-biber bazlı yemeklik ürünler en fazla 500 gram/mililitrelik ambalajlarda tüketiciye sunulacak. Mutfaktaki atık miktarını azaltmak için ihtiyacınız kadarını almaya özen gösterin.
Tebliğde domates salçasının likopen miktarının kilogramda en az 350 miligram olduğu ve domates bazlı yemeklik ürünlerde ise likopen miktarının kilogramda 250 miligramı geçemeyeceği de belirtiliyor.
Genelde etiket bilgileri 0.8-1.2 milimetre punto büyüklüğünde yazılır ve çoğu kişi bu nedenle okumakta zorluk çekebilir. Bu düzenlemeyle domates-biber bazlı yemeklik ürünlerde gıdanın adının en az 5 milimetre büyüklüğünde ve aynı renk, punto, yazı karakterinde yazılması sağlanacak. Tüketicilerin farkındalık kazanması ve akıllı seçimler yapabilmesi adına bu tür düzenlemelere her zaman destek veriyorum, bunların sağlıklı ve dengeli beslenmek adına olumlu sonuçlara yol açacağına inanıyorum.