D vitamini ve bağışıklık
Bağışıklık sisteminizin normal fonksiyonunun korunmasına yardımcı olan D vitamini, son dönemlerde en çok konuşulan vitaminler arasında ilk sıralarda geliyor
Geçen hafta Kovid-19 pozitif olduğumdan bahsetmiş ve bu süreçte nasıl beslendiğim, hangi takviyeleri kullandığım ile alakalı birçok sorunun cevabını da sizlerle paylaşmıştım. Koronavirüs hayatımıza girdiğinden beri birçok vitamin ve mineral de hastalığa karşı koruyucu olduğu veya tedaviyi kolaylaştırdığı düşüncesiyle gündemde olmaya devam ediyor. Ben de bugün koronavirüs süreci öncesinde de düzenli olarak kullandığım takviyelerimden biri olan D vitamininden ve vücudumuz için öneminden bir kez daha konuşalım istedim.
D vitamini bağışıklık sisteminizin normal fonksiyonunun korunmasına yardımcıdır. Bu nedenle de son dönemlerde en çok konuşulan vitaminler arasında ilk sıralarda geliyor. Aynı zamanda sağlıklı dişler ve kemikler için kalsiyum kadar gereklidir. D vitamini, kalsiyumun ve fosforun normal emilimine katkıda bulunur ve kan kalsiyum düzeyinde de rol oynar. Bununla birlikte D vitamininin hücre bölünmesinde de görevi vardır. Kas güçsüzlüğüne bağlı duruş bozukluğu riskini azaltır. D vitamini çocuklarda normal büyüme ve kemik gelişimi için gereklidir.
D vitamini seviyenizi kontrol ettirin
D vitamininin en iyi kaynağının güneş olduğunu eminim duymuşsunuzdur. D vitamininin yaklaşık yüzde 80-90’ı ultraviyole ışınları sayesinde derimizde sentezleniyor. Fakat ne yazık ki bu sandığımız kadar kolay olmuyor. Araştırmalar, Türkiye’de nüfusun yüzde 60-90’ında D vitamini eksikliği olduğunu gösteriyor. D vitamini eksikliği sadece ülkemizde değil, dünya üzerinde de sık görülen yetersizliklerden biri. Özellikle güneşlenmeden yoksun kalan ülkelerde ve koyu ten renkli bireylerde daha sık görüldüğünü biliyoruz. Güneş kremi kullananlarda, karaciğer ve böbrek yetmezliği görülen hastalarda, obez bireylerde, chron, çölyak gibi emilim bozukluğu yaşayanlarda ve streroit grubu ilaç kullananlarda eksiklik görülme olasılığı daha yüksek. Bütün bu zorluklara bir de koronavirüs süreciyle beraber güneşe maruziyetin azalması da eklendi. İsteyerek veya zorunlu olarak evde kaldığımız bu süreçte D vitamini seviyelerimizin düştüğünü tahmin ediyorum.
Yapılan çalışmalar, D vitamini eksikliğinin birçok hastalığa sebep olabileceğini gösteriyor. Bunlar arasında şizofreni, depresyon, astım, Tip 1 diyabet, MS ve çeşitli kanser türleri var. Eğer D vitamini seviyeleriniz olması gerekenin altında ise mutlaka hekim kontrolünde takviye kullanmayı ihmal etmeyin.
Besinlerden D vitamini alabilir miyiz?
D vitamini içeren besinler elbette var, ama hem sınırlı sayıdalar hem de bunların hiçbiri zengin kaynaklar değil. Tuna (ton), somon, sardalya gibi yağlı balıklar, yumurta ve karaciğer, D vitamini içeren besinler arasındadır. Ama günlük beslenmeyle D vitamini eksikliğini gidermek çok güçtür. Yurt dışında bazı ülkelerde gün içinde sıklıkla tüketilen, ekmek veya süt gibi bazı besinlerde D vitaminiyle zenginleştirme yapıldığını biliyoruz; fakat bu şu anda bizim ülkemiz için zorunlu bir uygulama değil.
Kovid-19 sürecinde yapılan çalışmalar ne diyor?
D vitaminini ile koronavirüs ilişkisiyle alakalı, otoritelerin güncel görüşlerini ve yapılan çalışmaları yakından takip ediyorum. National Health Service (NHS), insanların kapalı alanda çok zaman geçirdikleri bu pandemi sürecinde günde 10 mikrogram yani 400 IU D vitamini almaları gerektiğini söylüyor. Şu anda koronavirüsü önlemek veya tedavi etmek için D vitamini almayı destekleyecek yeterli kanıt olmasa da bu konuda okuduğum bazı çalışmalardan bahsetmek istiyorum. Pandemi sürecinde elde edilen küresel veriler, şiddetli D vitamini eksikliği ve ölüm oranları arasında bir ilişki olabileceğini gösteriyor. İtalya, İspanya ve İngiltere gibi yüksek ölüm oranlarına sahip ülkelerdeki hastaların, ciddi şekilde etkilenmeyen ülkelerdeki hastalara kıyasla D vitamini seviyelerinin daha düşük olduğu belirtiliyor. JAMA Network’te yer alan, 489 hastanın incelendiği bir kohort çalışmasına göre, Kovid-19’dan önce düşük D vitamini düzeyine sahip bireylerin, Kovid-19’a yakalanma riski normal düzeyde D vitamini olan bireylerden 1.77 kat daha fazla olarak bulunmuş. Bir başka çalışmada ise akut solunum yetmezliği yaşayan Kovid-19’lu kişilerde yüksek oranda D vitamini eksikliği gözlemlenmiş ve ölüm oranları daha yüksek bulunmuş.
Özetle araştırmalar ışığında D vitamininin enfekte olan kişilerde komplikasyonları azaltabileceğini ve ölüm oranlarının azalmasına yardımcı olabileceğini söylemek mümkün. D vitamini seviyelerinin yeterli düzeyde olmasının hem koronavirüs süreci hem de genel sağlığınız için önem taşıdığını unutmayın!