Adım adım “Veganuary”
Her yeni yılın ilk ayında genellikle yeni kararlar alınır, başlangıçlar yapılır. Peki, bu ocak ayında hem kendiniz hem de gezegenimiz için “Veganuary” akımını denemeye ne dersiniz?
Veganuary, ocak ayı boyunca sizi vegan olmaya davet ediyor. Bu terim, “vegan” ile “january” (ocak) sözcüklerinin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş ve daha fazla kişinin vegan beslenmesini teşvik etmek için düzenlenen kampanyanın adı olmuş. Kayıtlar 2014 yılında 3 bin 300 kişiyle sınırlıyken bu rakam 2020 yılında 400 bine ulaşmış durumda. 2021 yılında ise 209 ülke ve bölgeden 582 bin kişi bu kampanyaya kaydolmuş. Anket sonuçlarına göre, katılımcılarının yüzde 49’u enerji seviyelerinde artış olduğunu ve yüzde 46’sı ruh hallerinde iyileşme gözlemlediğini söylüyor. Sağlık ve çevre bilincinin artması, hayvan refahı konusunda farkındalık ile bu yıl oranlarda daha fazla artış olacağını tahmin ediyorum.
Veganizmde beslenme söz konusu olduğunda hayvanlardan tamamen veya kısmi olarak elde edilen ürünlerin tüketimi reddediliyor. Fakat veganlık yalnızca bir beslenme tercihi değil, “insan-hayvan-doğa” ilişkisini, adalet ve eşitlik temelinde konumlandıran, güçlü bir felsefe altyapısı bulunan bir yaşam biçimi. Temelinde ise hayvan özgürlüğünü desteklemek yatıyor. Vegan bir yaşam, kullanılan veya satın alınan ürünler de dâhil olmak üzere hayvanlara herhangi bir şekilde zarar verilmemesini amaçlıyor. Buna genellikle kıyafetler, ayakkabılar, kişisel bakım ürünleri, aksesuarlar ve ev eşyası dâhil. Yani veganizm hayvanların sadece gıda değil giyim ya da başka amaçlarla da maruz kaldıkları sömürü ve zulmün her türlüsüne karşı çıkılan, hayvan kullanımı içermeyen alternatiflerin geliştirilmesini ve kullanımını destekleyen felsefe ve yaşam biçimi.
Hep söylediğim gibi; gezegen sağlığını göz önünde bulundurarak yapılan seçimler, artık bir tercihten çok yaşam biçimi haline gelmesi gereken bir konu. Geçen yıl hem bizim hem de gezegenimizin sağlığını korumanın ne kadar önemli ve birbiriyle yakın ilişkide olduğunu daha iyi anladığımızı düşünüyorum. Unutmamalıyız ki bizler doğanın sahibi değil bir parçasıyız. Doğanın kendini sürdürmek için bize ihtiyacı yok ama bizim yaşamak için doğaya ihtiyacımız var.
Yeni bir terim daha
Vegan yaşam tarzı başlangıçta sizi ürkütebilir veya endişelendirebilir. Ocak ayı bu konuda kendinizi denemeniz için bir fırsat olsun. Düzenli sağlık muayenesinin her bireyde olduğu kadar vegan bireylerde de önem taşıdığını hatırlatmakta fayda var. Kalsiyum, B12, demir, çinko, D vitaminini kontrol etmeyi ve eksik vitamin mineralleri takviye olarak almayı unutmayın. Konuyla ilgili sizleri bir yeni terimle daha tanıştırmak istiyorum. Vegan veya vejetaryen besleme hedefindeyseniz ilk olarak “reducetarianism” ile adım atabilirsiniz. “Azaltmacılık” (reducetarianism) hareketi sert bir kararla eti tamamen kesmek yerine az et yemenin çoğu kişiye daha yakın geleceğini savunuyor.
Bitki bazlı beslenme;
Hastalıklarla savaşıyor
Vegan beslenmenin temelinde yatan sebze, meyve, tam tahıllılar ve kuru baklagillerin ortak noktası lif içermeleri. Geçen ay Science dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, diyet lifini artırmak, melanom (cilt kanseri) dâhil olmak üzere birçok kanser türünde tedaviyi olumlu yönde etkileyebiliyor. Diyet lifi, bağışıklık yanıtını destekleyerek tedaviye daha iyi yanıt vermede yardımcı rol oluyor. Aynı zamanda bağırsak mikrobiyatınızı da olumlu yönde etkileyerek sizi hastalıklardan koruyor.
Bilişsel sağlığı koruyor
Bitki bazlı ürünler açısından zengin bir beslenme planının bilişsel sağlığınız ve hızlı yaşlanma üzerinde de önemli bir rolü var. Barselona Üniversitesi’nde yapılan çalışmada, 65 yaş üstü 842 kişi, 12 yılı aşkın bir süre boyunca incelenmiş. Çalışmada, diyet bileşenlerinin metabolizması, bağırsak mikrobiyotası ve bilişsel bozukluk açısından değerlendirilmiş. Araştırmacılar, kakao, elma, yeşil çay, yaban mersini, portakal, nar gibi polifenol içeriği yüksek gıdaların mikrobiyal metabolizmada olumlu rol oynadığını ve yaşlılarda bilişsel sağlığı koruyucu bir etki gösterdiğini ortaya koyuyor. Yani sağlıklı yaşlanmayı sağlamak ve bilişsel gerilemeyi azaltmak için bitki bazlı bir beslenme planını benimsemek fayda sağlıyor.