Her yeni yıl başlangıcında US News and World Report o yılın en iyi diyetlerine ilişkin değerlendirmesini yayımlıyor. 2022 yılı için en iyi diyetler raporu bireylerin sağlık hedeflerine ulaşmasına yardımcı olmak için geçtiğimiz günlerde yayımlandı. Bu sıralamaları belirlemek için US News, sağlık uzmanlarından oluşan 24 panelistle diyetleri farklı kategorilerde 1-5 puan üzerinden değerlendiriyor. Diyetin sürdürülebilirliği, kardiyovasküler hastalıklar veya diyabeti önlemedeki etkinliği bu kategoriler arasında. Ben de her yıl olduğu gibi bu yılın sıralamasını sizlerle paylaşmak istedim.
Zirve bir kez daha Akdeniz diyetinde
En iyi diyetin kişinin kendisini en rahat hissettiği, sürdürülebilir bir beslenme programı olduğunu bir kez daha hatırlatmak istiyorum. 2022 için en iyi diyetler arasında Akdeniz diyeti, DASH ve Flexitarian diyetleri yer alıyor. Aslında sonuçlar geçtiğimiz yılla aynı, fakat Akdeniz diyetinin puanı giderek artıyor. US News and World Report'a göre, Akdeniz diyeti 5 üzerinden 4.8 puanla 2022 için bir kez daha en iyi diyet olma sıralamasında üst üste beşinci kez zirveye yerleşti. Bu beslenme programı aynı zamanda uygulaması en kolay, sağlıklı beslenme ve diyabeti önleme için en ideal ve en iyi bitki bazlı diyet olarak nitelendiriliyor. Akdeniz tipi beslenmenin yüksek kolesterol, zihinsel sağlık, depresyon ve bazı kanser türlerini azaltmaya yardımcı olduğuna dair pek çok çalışma olduğunu unutmayın.
DASH ve Flexitarian
DASH ve Flexitarian diyetleri genel sıralamada geçtiğimiz yıl gibi ikinci sırada yer alıyor. DASH diyeti yüksek tansiyon ve diyabetle mücadelede önemli rol oynuyor ve Amerika Ulusal Sağlık Enstitüsü tarafından da destekleniyor. Bu beslenme programında kırmızı et, şeker, şeker eklenmiş besinler, şekerli içeceklerin tüketimi sınırlandırılır. Diyet potasyum, magnezyum, kalsiyum, protein ve liften zengindir. Diyetteki bir diğer amaç ise sodyum alımını kısıtlamaktır. Düşük sodyum içermesi ve aynı zamanda yağsız protein ve taze meyve ve sebzelere odaklanması nedeniyle, kan basıncını düşürmeye ve kalp yetmezliği riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Flexitarian diyeti ise kalori hesabı veya kısıtlaması gibi katı kurallara uymanızı istemek yerine daha sağlıklı alternatifler tüketmenizi destekler. Diyet çoğunlukla vejetaryendir, ancak nadiren et ve hayvansal ürünlerin tüketimine izin verilir. Aslında bu beslenme planını vegan veya vejetaryen beslenmeye tam olarak hazır olmayanlar için bitki temelli beslenme olarak düşünmek mümkün. Vejetaryenlikten daha esnek bir beslenme modeli olan bu diyet aslında Akdeniz tipi beslemeyi hatırlatıyor. Öyle ki Flexitarian diyet sebze, kuru baklagiller, yağlı tohum, meyve, tahıl, zeytinyağı ve balık açısından zengindir. Özetle, lif ve sağlıklı yağları yüksek oranda, doymuş yağ ve eti az oranda, süt ürünleri ve alkolü ise ılımlı şekilde içerir.
Bu beslenme planlarının üçünün ortak noktasının ise işlenmiş gıdaları azaltmak olduğunu vurgulamakta fayda var.
Ornish diyeti
Ornish diyeti de düşük yağ içeriğiyle kalp sağlığı kategorisinde Akdeniz diyetiyle birlikte en üst sırada yer alıyor. 1977'de Kaliforniya'da Dr. Dean Ornish tarafından oluşturulan bu beslenme programında kalorinin sadece %10'u yağdan, tercihen doymamış yağdan gelmesi öneriliyor. Ornish diyeti Lakto-Ovo-Vejetaryen bir beslenme modeli olarak karşımıza çıkıyor. Yani et, balık ve kümes hayvanlarının tüketimini yasaklanırken, süt/süt ürünleri ve yumurta tüketimi belirli miktarlarda serbest bırakılıyor. Oldukça kısıtlayıcı bir diyet olduğundan sürdürülebilirlik açısından zorlayıcı bir beslenme programı olabiliyor.
Aralıklı oruç
Aralıklı oruç ise bu yılki sıralamaya yeni eklenenler arasında. Bu beslenme planı ne kadar yediğinizden ziyade ne zaman yediğinize odaklanır ve oruç tutma dönemlerini veya kalori kısıtlamalarını içerir. İki öğün beslenmek ya da aralıklı oruç yapmak konusunda kararsız olabilirsiniz. Her beslenme modelinin kişiye özel olduğunu unutmayın. Aralıklı orucun kilo kaybı, insülin duyarlılığı, kan şekeri, kalp hastalıkları, kan basıncı üzerinde olumlu etkileri olduğunu gösteren çalışmalar var. Fakat bu beslenme düzeninin sizin için uygun olmadığını düşünüyorsanız, vücudunuzu bu konuda zorlamanız gerekmiyor. Hangi beslenme düzeninin size uygun olduğuna karar verebilmek için mutlaka bir beslenme uzmanına danışın.