Bugünlerde hayata geçmesi beklenen yeni düzenleme ile SGK prime esas kazanç tavanı yükselecek. Düzenleme sonrası daha yüksek emekli aylığı almanın yolu açılacak. Değişiklik özellikle yüksek maaşı olan çalışanları etkileyecek. Peki, prime esas kazanç ne demek ve bu değişiklik sonrası emekli maaşları nasıl artacak?
Prime esas kazanç
Prime esas kazanç, bir sigortalının SGK’ya bildirilen ücretidir. İşverenin kendi işçisi adına prim ödeyeceği brüt rakama prime esas kazanç denir. SGK prime esas kazanca hangi ödemelerin dahil edileceğini belirlemiştir. Bu ödemelerin tamamı üzerinden ödenecek primler hesaplanır. Prime esas kazanç ne kadar yüksekse, emekli aylığı da o kadar yüksek olur.
Tavan ne?
Prime esas kazanç için alt ve üst limit söz konusudur. Prime esas kazanç alt limiti asgari ücrettir. Asgari ücretin altında bir çalışma söz konusu olamayacağı için SGK’ya da asgari ücretten düşük prime esas kazanç bildirilemez. Diğer yandan prime esas kazançta üst sınır da bulunmaktadır. Bugün itibarıyla prime esas kazanç üst limiti asgari ücretin 6.5 katıdır. Yani bir kişinin brüt ücreti asgari ücretin 6.5 katından yüksek olsa bile SGK’ya en fazla asgari ücretin 6.5 katından yani 2016 yılı için 10 Bin 705 TL üzerinden bildirilebilir. Bunun üzerinde prime esas kazanç bildirilemez.
Ne değişecek?
Bugünlerde kanunlaşması beklenen düzenlemeyle, SGK prime esas kazanç tavanı yükseltilecek. Asgari ücretin 6.5 katı olan prime esas kazanç tavanı 1 Ocak 2017’den itibaren asgari ücretin 7.5 katı olarak uygulanacak. Bu değişiklik sonrasında tavandan prim ödeyen kişiler için SGK’ya ödenen primler artacağı için, bu kişilerin emekli aylıklarında da yükselme olacak. Dolayısıyla, brüt ücretin 12 bin TL olan bir kişi adına SGK’ya ödenecek primler 2017 yılında artacak. Bu sayede emekli aylıklarında da yükselme olacak.
Emekli aylığı artacak
Bir kişinin emekli aylığı, SGK’ya ödenen primlere göre değişir. Prime esas kazancı yüksek olanın emekli aylığı da yüksek olur. Değişiklik sonrası prime esas kazanç tavanı yükselince maaşı yüksek olan kişiler adına SGK’ya ödenen prim artacağı için emekli aylığı da artacak. Değişiklik özellikle maaşı yüksek olan çalışanların emekli aylığının yükselmesini sağlayacak.
Prime esas kazanç tavanı çalışanlar dışında borçlanma yapacak kişileri de ilgilendiriyor. Askerlik, doğum veya yurtdışı borçlanması yapacak kişiler için borçlanmaya esas tutar prime esas kazançtır. Prime esas kazanç üst limiti yükselince borçlanmaya konu prime esas kazanç limiti de yükselebilecek. Dolayısıyla, 2017 yılında borçlanma yapacak kişiler daha yüksek tutardan borçlanma yaparak daha yüksek aylık bağlatma imkânına kavuşacaklar. Özellikle yurtdışı borçlanmasıyla emeklilik hakkı elde edenler daha yüksek aylıklara erişebilecekler.
Kayıp yok...
Prime esas kazanç tavanının artması brüt ücreti yüksek olan çalışanların eline geçen rakamın azalmasına neden olabilecek. Bugün itibarıyla 12 Bin TL brüt maaşı olan bir çalışan 10 Bin 705 TL üzerinden prim ödediği için eline geçen rakam yüksek oluyor. 2017 itibarıyla 12 Bin TL brüt maaşı olan çalışanın eline geçen net rakam prime esas kazanç tavanı yükseldiği için azalacak. Diğer yandan brüt yerine net ücretten anlaşan çalışanlar için kayıp olmayacak. Bu durumdaki kişiler için işverenin katlanacağı maliyet artacak.
Geleceğe yatırım
Ülkemizde tasarruf oranları maalesef düşük. Diğer yandan, 2008 yılından sonra aylık bağlama oranı da düştüğü için geçmiş dönemin emeklileri ile bugünün ve yarının emeklileri arasında emekli aylıkları açısından farklılık var. Özellikle ilk kez 2008 yılından sonra çalışmaya başlayan kişilerin emekli aylıkları eski sigortalılara göre düşük olacak. Bu nedenle prime esas kazanç tavanının yükselmesi bir anlamda geleceğe yatırım anlamına geliyor.
Bu sayede yüksek maaşlı kişilerin belki bugün ellerine geçen rakam azalacak. Ancak emekli aylıkları daha yüksek olacak. Dolayısıyla, bu kişiler geleceğe yatırım yapmış olacaklar.
Bu amaçla hayata geçirilecek olan otomatik katılımlı bireysel emeklilik sistemi de aynı amacı güdüyor. Çalışanların tasarruf eğilimlerinin yükselmesi ve emeklilik dönemlerinde de refah seviyelerini korumaları, en azından insan onuruna yakışır bir hayat sürmeleri sağlanmaya çalışılıyor.
SGK’nın geliri artar
Değişikliğin SGK açısından faydası ise prim gelirlerinin artması olacak. Prime esas kazanç üst limiti artınca SGK’ya ödenen prim miktarı artacak. Diğer yandan borçlanmalarda da prime esas kazanç tavanı üzerinden yapılacak ödemeler prim gelirlerinin artmasını sağlayacak. Sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğinin sağlanması adına bu değişikliğin olumlu sonuç doğuracağını söylemek mümkün.
